سنندج-طلاق و خیانت از اعتیاد به عنوان شدیدترین آسیب استان کردستان در سالهای گذشته پیشی گرفته است و این مسئله می‌تواند ناشی از عوامل متعددی باشد که بخشی از آن به شرایط جامعه از جمله فقر، بیکاری، اعتیاد و … مربوط است باشد.
انجمن بی تاوان آذربایجان غربی به گزارش خبرگزاری گرد پرس ،آسیب‌های اجتماعی ناشناخته نیستند، مشکلاتی هستند که همه‌ی ما به نوعی در جامعه با آن برخورد کرده‌ایم اما با توجه به شرایط زمانه و جامعه با انواع خاصی از آن بیشتر درگیر بوده‌ایم. اعتیاد به مواد صنعتی و توهم زا، حاشیه نشینی، کارتن خوابی، روسپی گری، طلاق و… از جمله آسیب‌های اجتماعی هستند که همزمان با رشد شهرها، افزایش جمعیت و توسعه‌ی تکنولوژی بیش از گذشته به چشم می‌آیند.
محسن شجاعی، معاون امور اجتماعی اداره کل بهزیستی استان کردستان هم تکنولوژی را در بروز ناهنجاری‌های اجتماعی دخیل می‌داند و می‌گوید: توسعه در هر جامعه‌ای علی‌رغم پیشرفت، ارتباطات و راحتی‌هایش برای انسان، آسیب هایی را هم به دنبال دارد و هرچه قدر ارتباطات گسترده‌تر باشد معضلات و آسیب‌های بیشتری را با خود به همراه می‌آورد.
او این تکنولوژی‌ها را در مصرف مشروبات الکلی هم موثر می‌داند: وقتی ماشین نباشد حمل و نقل و دست به دست شدن آن سخت است اما وقتی تکنولوژی به وجود می‌آید و به راحتی بین مردم رواج پیدا می‌کند، آسیب‌هایی را به دنبال دارد.
شاهو فاتحی مشاور و مددکار بهزیستی استان هم مثل شجاعی معتقد است: پیش از آن که ابزار تکنولوژی در جامعه فرهنگ‌سازی و فرهنگ استفاده از آن پیاده شود، تکنولوژی وارد جامعه می‌شود و ظرفیت مناسب برای پذیرش آن وجود ندارد بنابراین عامل بروز ناهنجاری‌ها و آسیب‌های فراوان می‌شود.
شجاعی البته به تاثیر ماهواره بیشتر تاکید می‌کند و توضیح می دهد: درست است که به لحاظ تکنولوژی به صورت روزانه از دنیا خبردار می شویم اما به خاطر تنوع و عدم تناسب فرهنگی با یک جامعه‌ی سنتی مانند کشور ما حتما بر اخلاق، برخوردها و روابط اجتماعی افراد با یکدیگرتاثیرگذار است و متاسفانه تاثیری منفی بر روی مسایل اجتماعی دارد.
ماهواره و روابط فامیلی آسیب‌پذیر
معاون امور اجتماعی اداره کل بهزیستی استان، ماهواره را یکی از عوامل افزایش طلاق می‌داند و می‌گوید: با توجه به سنخیت بسیار کم ماهواره با جامعه متاسفانه شاهد تاثیر منفی سریال‌های زنجیره‌ای ماهواره در بحث طلاق بوده‌ایم و نمود آن در جامعه کاملا محسوس است.
او می‌گوید: وقتی افراد ساعت‌های طولانی پای سریال‌های ماهواره می‌نشینند و مسخ آن می‌شوند، روابط فامیلی و خانوادگی از بین می‌رود و باعث دور شدن زوجین از همدیگر و از هم پاشی بنیان خانواده می‌شود.
شجاعی با اشاره به آمار بالای طلاق و کاهش ازدواج در استان خاطرنشان می کند: تاکنون کارهای بسیاری از جمله تدوین سند کنترل کاهش طلاق و گسترش مراکز مشاوره انجام شده اما هنوز نتوانسته است تاثیر قابل توجهی در کاهش این معضل داشته باشد و باید برای مبارزه با آن به صورت عمیق و ریشه‌ای اقدام کرد.
فاتحی مشاور و مددکار بهزیستی کردستان نیز با بیان این که طلاق و خیانت از اعتیاد به عنوان شدیدترین آسیب استان در سالهای گذشته پیشی گرفته است، تحلیل می‌کند: این مسئله می‌تواند ناشی از عوامل متعددی باشد که بخشی از آن به شرایط جامعه از جمله فقر، بیکاری، اعتیاد و … مربوط است و بخشی از آن هم می‌تواند ناشی از تاثیر محسوس سریال‌های زنجیره‌ای ماهواره باشد که به وفور تاثیر آن را در میان آسیب دیدگان می‌بینیم و نمی‌توانیم از این مسئله به راحتی چشم‌پوشی کنیم.
یکی از فعالان فرهنگی کردستان که طلاق را به عنوان یکی از آسیب‌های اجتماعی جدی در جامعه می‌داند در این باره می‌گوید: طلاق ضمن بر هم زدن تعادل روانی- عاطفی افراد خانواده، می‌تواند موجب بروز آسیب های اجتماعی بسیاری همچون فرار فرزندان از خانه، سرقت، قتل، جنایت و … شود.
مصطفی الله‌ویسیان اضافه می کند: شاید بیشترین سهم نصیب فرزندان طلاق می‌شود و بر همین اساس ممکن است کودکان طلاق در مقایسه با کودکانی که پدر و مادر آنها با هم زندگی می‌کنند متمرد، پرخاشگر، ناسازگار و دچار کمبود در تنظیم و کنترل رفتار خود شوند.
او با اشاره به تحقیقات انجام شده می‌گوید: درصد قابل توجهی از بزهکاران، فرزندان طلاق بوده‌اند و در بررسی بزهکاری نوجوانان و جوانان اثرگذاری منفی طلاق در رده‌ی اول نسبت به دیگر مولفه‌ها از قبیل فقر، بیکاری، ناتوانی در تربیت و … است.این افراد در معرض آسیب بیشتری قرار می‌گیرند و ضریب بزهکاری آنان بالاتر می‌رود.این درصد چه بخشی از جامعه‌ی آماری بزهکاران را به خود اختصاص می‌دهد؟
اگر چه صاحب‌نظران معتقدند یکی از راه‌های رویگردان شدن افراد جامعه از بزهکاری می‌تواند اعلام معضلات و تبعات اجتماعی ناشی از آن از طریق رسانه‌ها برای اطلاع مردم باشد و مسئولان باید با استفاده از رسانه‌ها ریشه‌ی نابه سامانیها را توضیح دهند اما دسترسی به این آمار بسیار سخت است. همان طور که بسیاری از مسئولان به راحتی حاضر به پاسخگویی به پرسشها نبودند و معتقد بودند این مسائل حساسیت ویژه‌ای دارند بنابراین بعد از طی فرایندی طولانی و بوروکراسی اداری به شرط عدم صحبت از آمار آسیب‌های موجود در جامعه حاضر به گفت‌وگو شدند.
فرار از واقعیت و آمار اشتباه است
مشاور و مددکار بهزیستی استان می‌گوید: نباید از واقعیت‌های موجود در جامعه فرار کنیم. آسیب‌هایی در جامعه وجود دارند که آنها را پنهان می‌کنیم اما بالاخره خود را نمایان می سازند و شاهد تاثیرات مخرب آن بر جامعه خواهیم بود. فاتحی بعد از ۵ سال ارتباط نزدیک با اقشار آسیب‌پذیر جامعه معتقد است: اعتیاد با آن که در جامعه‌ی ما وجود دارد و از آسیب‌های آشکار به شمار می‌رود اما متاسفانه وجود آن در جامعه انکار می‌شود و تاثیرات مخربی را به دنبال دارد. این آسیب‌ها عمقی هستند و تنها ناشی از یک عامل نیستند. عوامل زیادی در به وجود آمدن آن دخیل بوده و در نتیجه چند عامل دست به دست هم داده است تا تبدیل به اتفاقی ناگوار شود.
این مددکار اجتماعی با اشاره به اهمیت شرایط اجتماعی در بروز آسیب‌ها می‌گوید: شرایط خانواده مهمتر از شرایط جامعه است. هر چه قدر بنیاد خانواده استحکام بیشتری داشته باشد فرد پرورش یافته وقتی وارد اجتماع می‌شود کمتر از جامعه تاثیر منفی می‌پذیرد.
به همین دلیل پیشگیری عامل بسیار مهمی است و باید از خانواده آغاز شده و شرایط آن را بهتر سازیم تا بتوانیم از وقوع جرم پیشگیری کنیم.او معتقد است: هرقدر فاصله‌ی بین زمان بروز مشکل تا زمان مداخله‌ی تخصصی کمتر باشد، مداخلات تاثیرگذاری بیشتری خواهند داشت و مراتب توانمندسازی نسبت به زمانی که افراد از طریق زندان یا مراجع قضایی و پس از طی محکومیت در زندان به سازمان بهزیستی ارجاع می‌شوند، آسان‌تر خواهد بود.
موسوی چلک رئیس انجمن صنفی مددکاری اجتماعی هم با فاتحی درباره‌ی اهمیت روبه‌رو شدن با آمار و واقعیت‌ها هم‌عقیده است و بیان می کند: وقتی آسیب‌های اجتماعی را خط قرمز اعلام کنیم، زیرزمینی می‌شود و مشکلات بیشتر خواهد شد. از این رو با آسیب‌های اجتماعی به عنوان یک واقعیت تلخ باید برخورد اجتماعی شود و از طریق راهکارهای نظامی و انتظامی نمی‌توان به جواب مناسبی رسید.
محسن شجاعی معاون امور اجتماعی اداره کل بهزیستی استان کردستان نیز در این باره می‌گوید: تصور عموم بر این است که با آسیب‌های اجتماعی باید برخورد قضایی و انتظامی شود اما این اقدامات همیشه نتیجه‌بخش نیست و بهتر است که مداخله‌ی اجتماعی صورت گیرد چون فردی که وارد محیط قضایی و انتظامی می‌شود، با فردی که وارد محیط اجتماعی می شود متفاوت است.
حمید منوچهری کارشناس پیشگیری از آسیب های اجتماعی سازمان بهزیستی کردستان البته چندان از همکاری نیروهای انتظامی در زمان‌های لازم رضایت ندارد و می‌گوید: مشکلات عدیده‌ای بر سر راه اجرای طرح‌های ترک اعتیاد بویژه در بین کارتن خواب‌ها وجود دارد که علاوه بر عدم همکاری نیروی انتظامی، می‌توان به کمبود اعتبار و عدم همکاری مردم نیز به دلیل عدم آشنایی اشاره کرد و لازم است در این زمینه اطلاع‌رسانی‌های وسیع و گسترده‌ای انجام شود.
او اگرچه تعداد افراد معتاد کارتن خواب را کم می‌داند اما درباره‌ی فعالیت‌های سازمان بهزیستی در این زمینه‌ها می‌گوید: با تشکیل این تیم‌ها محل‌های آلوده شناسایی، آموزش‌های لازم و خدمات اولیه بهداشتی مثل پانسمان انجام می‌شود.
آسیب های اجتماعی در کردستان
شجاعی معاون امور اجتماعی بهزیستی استان درباره وضعیت کردستان در زمینه آسیب های اجتماعی اظهار می کند: خوشبختانه کردستان با توجه به بافت سنتی استان و پایبندی شدید به مسائل سنتی، استان پر آسیبی نیست و چون بافت سنتی در استان تا حدودی حفظ شده بنابراین آسیب های شایع شدید وجود ندارد به عنوان مثال کودکان کار و خیابانی به شکلی که در کلانشهرها مشاهده می شود در کردستان وجود ندارد.
فاتحی مشاور و مددکار بهزیستی استان نیز در این باره معتقد است: میزان وجود آسیب های اجتماعی را باید نسبت به فرهنگ و جمعیت یک مکان در نظر گرفت و با توجه به این که فرهنگ سنتی در کردستان حاکم است آسیب های آشکار چندانی وجود ندارد اما نباید آمار آسیب های پنهان را از نظر دور داشت که در حال افزایش است اما در انظار عمومی نبوده و قابل بررسی نیست.
اقدامات بسیاری تاکنون در جهت کاهش ناهنجاری‌های اجتماعی صورت گرفته که می تواند تا حدودی موثر باشد اما نباید تاثیر بیکاری و فقر را در افزایش آسیب‌های اجتماعی استان نادیده گرفت.
با توجه به این که بخش اعظمی از جوانان استان کردستان با پدیده‌ی بیکاری مواجه هستند ضروری است مسئولان برای جلوگیری از لطمات سنگین روحی و جسمی آسیب‌های اجتماعی بر دوش شهروندان، راه حلی ویژه و کارآمد برای افزایش اشتغال جوانان و کاهش بیکاری در میان آنان بیندیشند.
