“با گسترش قدرت حزب اتحادیه دمکراتیک (PYD) در سوریه، نفوذ پ ک ک نیز در این منطقه بیش از پیش خواهدشد”

انجمن بی تاوان آذربایجان غربی به نقل از کردپرس: حدود یکماه از برگزاری نهمین نشست عمومی کنگره خلق یا شورای رهبری پ ک.‌ک که در آن جمیل بایک و بسه هوزات بطور مشترک به عنوان روسای جدید شورای رهبری پ.‌ک ک انتخاب شدند سپری می شود اما هنوز این مساله و ابعاد و پیامدهای آن مورد نظر رسانه ها و تحلیلگران منطقه قرار دارد. در این راستا این حزب استراتژی پیش روی نوینی را در ۱۰ ماده را اعلام کرد و با توجه به شرایط داخلی ترکیه و منطقه به سیاست های نوینی از جمله آمادگی در مقابل فریب دادن های ترکیه، مقابله با تعلل و وقت کشی احتمالی دولت ترکیه و حفظ آتش بس موجود بین ایران و پژاک و… اشاره کرده است. در همین راستا دکتر رحمت حاجی مینه از پژوهشگران ارشد گروه ترکیه شناسی در مرکز مطالعات استراتژیک خاورمیانه در مقاله ای به بررسی عوامل موثر بر تغییرات رخ داده در کادر رهبری پ.ک.ک پرداخته است که مشروح آن در ادامه خواهد آمد:

سطح تغییرات رخداده در کادر رهبری

کنگره های حزب کارگران کردستان ترکیه همواره به عنوان عالی ترین نهاد تصمیم گیری عمل کرده اند. در این راستا، دامنه تغییرات طی اجلاس نهم کنگره خلق که از تاریخ ۳۰ ژوئن الی ۵ ژولای برگزار شد شامل تغییرات ساختاری و تغییرات در کادر رهبری بوده است. در بخش ساختاری دو ارگان ریاست کل و شورای رهبری عمومی تاسیس شد. در سطح رهبری هم ما شاهد آن هستیم که مراد کاراییلان بعد از ۹ سال ریاست شورای اجرایی کنفدراسیون جوامع کرد (ک.ج.ک) کنار گذاشته شد و به جای آن جمیل بایک از رهبران و اعضای هسته مرکزی پ ک ک در زمان تاسیس آن و خانم بسه هوزات از نسل دوم اعضای پ ک ک به عنوان روسای مشترک و هم عرض تعیین شدند تا شورای رهبری را به طور مشترک رهبری کنند. در این سیستم جدید بر آمده از اجلاس کنگره نهم، هم نهاد ریاست کل و هم شورای رهبری عمومی تاسیس شدند و همچنین ریاست همزمان ایجاد شد. علاوه بر این در سطح راهبردی نیز این کنگره علیرغم تاکید بر آماده باش نیروهای پ ک ک، بر ادامه رویکرد صلح آمیز و دمکراتیک برای حل مساله کرد تاکید کرد. این از مهمترین تغییرات انجام شده در این نشست چند روزه بوده است.

مهمترین تغییرات کنگره نهم پ.ک.ک

اما از ویژگی های متمایز کنگره نهم تغییر رهبری یک نفره مراد کارییلان پس از نه سال به رهبری همزمان جمیل بایک و بسه هوزات است. این رهبری مشترک شامل یک رئیس از نسل اول و یک رئیس از نسل دوم است که شاخصه آن حفظ ویژگی های فکری و اصول سابق در حین ظهور ایده های نو می باشد، دوم این که رهبری شامل یک مرد و یک زن است یعنی در تقسیم بندی کنونی رهبران پ ک ک، علاوه بر مردان، زنان نیز نماینده خود را دارند که بخش وسعی از نیروهای پ ک ک را تشکیل می دهند. سوم جمیل بایک که از همان اوایل ۱۹۷۰ و قبل از تاسیس پ ک ک در جنبشی دانشجویی با اوجالان همکاری می کرد لذا ذهنی متاثر از چپ انقلابی در ترکیه و ایدئولوژی مارکسیستی –لنینیستی داشته که البته در طول ۳۰ سال فعالیت پ ک ک به موازات تحول ایدئولوژیک حزبی آن نیز تغییراتی کرده است، خانم بسه هوزات نیز از علوی های درسیم است که پیام آن می تواند توجه به علویان در داخل پ ک ک باشد. چهارم جمیل بایک به داشتن مواضع تندتر نسبت به مراد کارییلان میانه رو شناخته شده است. لذا با توجه به این ویژگی ها ما شاهد رهبری همزمان با نگاهی چند لایه در چارچوب اهداف حزبی هستیم.

پیام اصلی تغییرات در کادر رهبری پ.ک.ک

در حال حاضر و در این مرحله از فرایند صلح، از موانع به جای بن بست صحبت کردن بهتر است. در این راستا تعیین رهبران جدید می تواند متاثر از شرایط بوجود آمده در مسیر و فرایند صلح ترکیه با پ ک ک و تحولات منطقه باشد. رهبرانی که بلافاصله پس از پایان اجلاس کنگره نهم ضمن تاکید بر اهمیت فرایند صلح از سیاست های تعلل آمیزانه ترکیه در قبال این فرایند انتقاد کردند و هشدار دادند اگر حکومت و حزب عدالت و توسعه بخواهند به راه حل سیاسی کرد ضربه بزند و یا سیاست فریب و وقت کشی را دنبال کند، آنها مواضع جدیدی را اتخاذ خواهند کرد. اظهاراتی که نشانه ای بارز از تصمیم رهبران جدید برای آماده کردن پ ک ک جهت مقابله با شرایط جدید و غیر قابل انتظار می باشد. زیرا حکومت ترکیه به دلیل برخی سیاست های دوگانه در مسیر فرایند صلح نتوانسته است اعتماد کردها را بدست آورد لذا پیام تعیین رهبران جدید می تواند هشداری به ترکیه باشد تا اجرای مراحل بعدی فرایند صلح را جدی بگیرید و سعی نکند که به بهانه های مختلف از ادامه آن خودداری کند که در این صورت بر اساس اظهارات جمیل بایک و بسه هوزات باید انتظار واکنش شدید نیروهای پ ک ک را داشته باشد.

پ.ک.ک و تغییر در حین تداوم

یک اصل مهم از زمان تاسیس پ ک ک تاکنون وجود داشته و آن هم “تغییر در حین تداوم” بوده است که باعث شده است پ ک ک بر این اساس همواره در برخورد با شرایط جدید و بحران ها خود را بازسازی کند. با نگاهی به پیشینه پ ک ک متوجه می شویم که از یک گروه ایدیولوژیک در دوره بین ۱۹۷۳-۱۹۷۷ به یک حزب سیاسی در سال ۱۹۷۸ و نهایتا جنبشی مسلحانه در سال ۱۹۸۴ تحول یافت. مهم تر آنکه بعد از دستگیری آقای اوجالان در نایروبیِ کنیا در سال ۱۹۹۹ حزب کارگران کردستان ترکیه با شرایط بسیار بدی مواجه شد اما برخلاف دیگر جنبش های انقلابی (مانند راه درخشان در پرو که با از دست دادن رهبرش متلاشی شد) عملا پ ک ک توانست خود را تا سال ۲۰۰۴ بازسازی کند و به فعالیت سیاسی خود ادامه دهد. تغییرات گسترده ساختاری و ایدئولوژیکی که توانسته حیات سیاسی پ ک ک را تضمین کند. از طرف دیگر باید بین استراتژی و تاکتیک حزب تفاوت قائل باشیم. پس از دستگیری اوجالان، او توانست رهبری خود را بر حزب حفظ کند و تا سال ۲۰۰۵ هم از نظر راهبردی و هم تاکتیکی حزب را هدایت می کرد، اما بعد از ۲۰۰۵ کارایلان بیشتر تحولات کلی را در سطح راهبردی رهبری کرده است و تغییرات تاکتیکی را به شورای رهبری واگذار کرده است. بنابر این می توان می گفت که علی رغم تغییرات نوین، استراتژی کلان پ ک ک را که تا به حال آقای کارایلان ترسیم کننده اصلی آن بوده است حفظ خواهد شد، اما برای سازگاری با محیط و مقابله با چالش های به وجود آمده در سطح منطقه و تحولات جهانی، شیوه اجرای راهبردهای کلان پ ک ک و تاکتیک های آن تغییر خواهند کرد.

پیامدهای منطقه ای تغییرات رخ داده در پ.ک.ک

قطعا این تغییر در سطح رهبری پ ک ک می تواند با خود پیامدهایی داخلی و منطقه ای به دنبال داشته باشد. نخست آنکه از نظر ساختاری شاهد انتخاب نوعی ریاست مشترک در این سطح هستیم که البته از قبل در داخل پ ک ک در سطوح مختلف این نوع ریاست همزمان اجرا شده بود، ولی وجود یک زن در سطح رهبری خود می تواند باعث ارتقای بیشتر جایگاه زنان در پ ک ک باشد. از نظر منطقه ای می توان گفت از آنجا که تحولات انجام گرفته در کردستان ترکیه هم از تحولات منطقه ای تاثیر گرفته و هم بر روند تحولات منطقه تاثیر خواهد گذاشت، خصوصا این که تغییرات جدید در کادر رهبری پ ک ک در این شرایط تا اندازه زیادی در راستای تحولات منطقه از جمله بحران سوریه بوده است. سوریه ای که در آن کردها توانستند پس از خروج نیروهای سوری در تاریخ ۱۹ جولای ۲۰۱۲ کنترل بیشتر مناطق کردنشین را در دست گیرند و اخیرا نیز با به دست گرفتن کنترل شهر “سرکانی” با صراحت بیشتری از حرکت به سمت تشکیل منطقه ای خودمختار صحبت می کنند، اهمیت مضاعفی برای پ ک ک پیدا کرده است لذا با گسترش قدرت حزب اتحادیه دمکراتیک (PYD) در سوریه، نفوذ پ ک ک نیز در این منطقه بیش از پیش خواهد شد که این تغییر رهبری می تواند در راستای سازگاری با این شرایط جدید باشد. در حوزه ایران نیز تاثیر تغییر در کادر رهبری پ ک ک با توجه به ماده ۱۰ بیانیه کنگره نهم، در راستای این خواهد بود که آتش بس بین ایران و پژاک ادامه پیدا کند.