با اعلام زمان خروج نیروی های حزب پ ک ک از ترکیه ، بسیاری از صاحبنظران سیاسی می پرسند آیا با این اقدام ، دولت ترکیه از کابوس عوامل این حزب نجات می یابد و یا این دمل چرکین از جای دیگر و با روش مختلف سر باز می زند و شاید این بار دولت ترکیه نتواند آنها را کنترل کند.
انجمن بی تاوان آذربایجان غربی : پس از سه دهه درگیری خونین بین چریکهای کرد ترکیه با دولت مرکزی، دولت اردوغان موفق شد فضای گفت و گو را با جریان ناآرام کردها، بازکند. طبیعی است که در این میان منافع برخی کشورها و جریانهای سیاسی داخلی دگرگون شده و باب ناسازگاری باز شود.
در درون ترکیه احزاب مخالف حزب حاکم فرصتی خوب بدست آورده اند تا بر سرعت و شدت انتقادات از دولت اردوغان بیافزایند.
از آغاز تاسیس جمهوری ترکیه در سال ۱۹۲۳، حکومت ترکیه از بکار بردن نام کردها هم هراس داشت و آنان را ترکهای کوهی می‌نامید. منطقه کردنشین آناتولی تحریم شد و مردمان این منطقه در فقر و بیسوادی و توسعه نیافتگی باقی ماندند. نبود زمینه‌های اشتغال و بی سوادی و ظلم مضاعف حکومت مرکزی به کردها، سبب سیل مهاجرت کردها به مناطق پیشرفته ترکیه شد. این سیل مهاجران سبب تغییر ترکیب جمعیتی در شهرهای بزرگ ترکیه از جمله استانبول شد و به حاشیه‌نشینی و مسائل تبعی آن دامن زد. همین افراط کاری‌ها برای حذف فیزیکی و ذهنی کردها از صحنه، سبب رادیکالی‌تر شدن جریان مبارزه شد. در این راستا در جریان مبارزه برای بقا و هویت از سوی کردها و مقابله برای حذف و کشتار و حل مساله از سوی حکومت در طی سه دهه منجر به کشته شدن حدود ۴۰ هزار انسان شد.
علاوه بر سرمایه‌های انسانی که از بین رفته است و هیچگونه جایگزین و ما به ازایی نمی‌توان برای آن گمان کرد، هزینه عملیات نظامی دولت علیه کردها سر به میلیاردها دلار می زند، مبالغی که در صورت هزینه کردن آن در عمران و آبادی آناتولی شرقی، جایی که کردهای ترکیه در آن سکونت دارند، می‌تواست به شکوفایی اقتصادی، کاهش بیکاری، رفع فقر و بی سوادی منطقه کردنشین ترکیه انجامد و از رادیکالی شدن جریان مبارزه بکاهد.
گرچه تعدد ریشه‌های داخلی و خارجی نارضایتی در کردستان ترکیه موجب پیدایش گروه‌های متعدد شبه نظامی و چریکی در کردستان بوده ، اما بدون تردید حزب کارگران کردستان، خشن‌ترین و افراطی‌ترین جنبش کردی بوده است که در عمر جمهوری ترکیه در صحنه مبارزات مسلحانه کردستان این کشور ظاهر شده است.
بیانیه‌ها و موضع‌گیری‌های پ.ک.ک، که در واقع اهداف سیاسی این حزب را بازگو می‌کنند، روشن و مشخص نیست و همواره تحت تأثیر فضا و شرایطی بوده که در زمان صدور بیانیه سیطره داشته است. در این بیانیه‌ها، اهداف مختلف و متناقضی اعلام شده است که استقلال کامل کردهای ترکیه، تأسیس یک دولت فدرال کردی که تحت حمایت دولت مرکزی ترکیه بوده و تأمین کننده‌حقوق برابر کردها ـ ترک‌ها باشد و تأمین خودمختاری فرهنگی ـ سیاسی کردها در محدوده تمامیت اراضی ترکیه از جمله آنها است .
در تابستان ۱۹۸۴، پ.ک.ک تشکیل بریگادهای آزادسازی کردستان را اعلام کرد و از پایگاه‌هایی در شمال عراق، حملاتی را علیه واحدهای ارتش ترکیه و ایستگاه‌های پلیس واقع در روستاهای جنوب‌شرقی انجام داد.
ارتش ترکیه با فرستادن واحدهای مسلح سنگین به کردستان عکس‌العمل نشان داد اما در تلاش برای دستگیری چریک‌های پ.ک.ک که اقدام به این حملات می‌کردند موفق نبود. حملات چریک‌های پ.ک.ک تشدید شد و در می ۱۹۸۸، پ.ک.ک تشکیل ائتلاف گسترده‌ای از نیروهای «جبهه ملی آزادی بخش کردستان» (ERNK) را اعلام کرد. این سازمان تحت تسلط پ.ک.ک بود. در سال ۱۹۸۸، بیش از هزار نفر در نتیجه مسائل و درگیری‌های کردستان کشته شدند. خشونت‌ها به شدت تداوم یافت و بدین ترتیب در همان سال برخوردهای شورشیان با نیروهای امنیتی، ۱۴۰ نفر کشته شدند.
ارتش ترکیه در سال ۱۹۹۵، حملات گسترده‌ای را در شمال عراق برای سرکوب و تعقیب چریک‌های پ.ک.ک انجام داد. نیروهای ترکیه با ۳۵ هزار نفر از سربازان نیروهای زمینی اقدام به حمله‌ای علیه پ.ک.ک در شمال عراق کرد و بیش از چهل کیلومتر در عمق خاک عراق پیشروی کردند. در نتیجه این عملیات ۵۵۸ نفر از شورشی‌ها و ۵۸ نفر از سربازان ترکیه کشته و ۱۳جدایی طلب دستگیر شدند.
متعاقب آن طی سال‌های ۱۹۹۶ و ۱۹۹۷، نیروهای امنیتی ترکیه طی حملاتی شدید، خسارات سنگینی را به پ.ک.ک، به ویژه در شمال عراق، وارد ساختند. در بسیاری از شهر‌ک‌ها و شهرها، توان نظامی پ.ک.ک به طور چشمگیری تضعیف شد، بسیاری از مناطقی که قبلاً ناآرام و دستخوش آشوب بودند، از امنیت و صلح برخوردار شدند و حملات پ.ک.ک به شهروندان و نظامیان تا حد زیادی کاهش یافت. شبه نظامیان پ.ک.ک به ارتفاعات کوه‌ها پناه بردند؛ جایی که برای بقا بسیار نامساعد بود و انجام عملیات نظامی نیز به سختی صورت می‌گرفت. علاوه بر این به نظر می‌رسید که پ.ک.ک مناطق واقع در جنوب‌شرقی آناتولی، یعنی جایی که مبارزه از آنجا آغاز شد را از دست داده و مناطقی چون انتپ، ماراش، آدی‌یامان و به ویژه اورفا، محل تولد اوجالان، از کنترل این حزب خارج شد.
بنابراین پ.ک.ک با وجود دستاوردهایی چون مقاومت جانانه در برابر حملات شدید نظامی، جلب حمایت گسترده افراد و سازمان‌هایی از ترکیه و اروپا و نیز بین‌المللی ساختن مسئله کردها، موفق نشد به اهداف اصلی نظامی خود نائل آید. نکته مهم در این دوره از فعالیت کردها این است که ترکیه چندان نگران تجزیه عراق نبود و هراس زیادی از همکاری کردهای ترکیه با کردهای عراق نداشت.
سرنگونی رژیم بعث در عراق و شکل‌گیری کردستان فدرال در عراق بیش از هر چیزی برای ترکیه نگران کننده بود. از نگاه ترکیه وضعیت فعلی مناسب­ترین زمان برای تجزیه طلبی کردهاست. لذا از دید مقامات ترکیه باید تدبیری کارساز در این زمینه اندیشیده شود تا ترکیه از خطر تجزیه دور شود. تردیدی نیست که شمال عراق فضای تنفس و فعالیت مناسبی برای کردهای تجزیه طلب ترکیه به وجود آورده است. کردهای عراق و خصوصاً جناح دموکرات آن تحت رهبری مسعود بارزانی، با نگرشی مثبت به فعالیت فرامنطقه­ای کردها، به اعضای پ.ک.ک پناه داده، تسهیلات لازم را در اختیار آنها گذاشته‌اند و با آرمان‌های آنها همدردی می­کنند. فعالیت اسرائیل در شمال عراق و حمایت این کشور از استقلال کردها بر نگرانی ترکیه در مورد مساله کردها افزوده است. در گذشته نیز ترکیه از حمایت خارجی از کردها به شدت هراسان بوده است.
کلیه جناح­های سیاسی ترکیه بر این نکته اتفاق نظر داشتند که «باید کاری کرد» و جمله «شکیبایی مردم ترکیه رو به اتمام است» مستمراً از زبان مقامات ترکیه بیان می‌شد. در این راستا بود که پارلمان ترکیه با اکثریتی قاطع قانونی را به تصویب رساند که به ارتش این کشور اجازه می‌داد در صورت ضرورت، عملیات فرامرزی انجام دهد. این قانون مشخصاً پ.ک.ک را مد نظر قرار داده بود و منظور از لفظ «فرامرزی»، احتمالاً فقط شمال عراق است.
اگرچه شرایط فعلی برای فعالیت کردها مناسب به نظر می‌رسد، ولی شرایط بین‌المللی هم چندان به ضرر ترکیه نیست. علاوه بر این، اجماع نیروهای داخلی ترکیه بر سرکوب هرگونه حرکت جدایی طلبانه باعث شده است که ترک­ها با همان انعطاف ناپذیری گذشته و عدم تساهل نسبت به مساله کردها واکنش نشان دهند.
بنا بر این در مورد ترکیه «مسئله کرد»، یا به قول ترک‌ها «واقعیت کرد»، دردناک‌ترین و بغرنج‌ترین مسئله‌ای است که دولت‌مردان ترک از زمان تأسیس جمهوری ترکیه با آن روبه‌رو بوده‌اند. ترکیه مدرن هرگز مفهوم اقلیت کردی را در کنار حقوق اقلیت‌ها نپذیرفت. این مسأله و ناآرامی‌های صورت گرفته از جانب پ.ک.ک، تهدیدات امنیتی متعددی را متوجه ترکیه ساخته است. درگیری بین نیروهای امنیتی ترکیه و چریک‌های پ.ک.ک تلفات انسانی زیادی را بر جای گذاشته، بالغ بر ۳۰ هزار نفر کشته و تعداد بیشتری بی‌خانمان شده‌اند. درگیری‌های مزبور موجب آسیب‌پذیری ترکیه شده است و روابط ترکیه با همسایگان، جهان غرب و مخصوصاً روابط این کشور با اتحادیه اروپایی را متزلزل نموده است. غرب و در رأس آن اتحادیه اروپایی بر لزوم رعایت حقوق‌بشر و حقوق اقلیت کرد در چارچوب قوانین ترکیه تأکید می‌کنند. از طرف دیگر هزینه‌های سنگین نظامی، که صرف سرکوب مخالفین می‌شود، در کنار روابط بی‌ثبات با کشورهای همسایه، اقتصاد این کشور را دچار بحران کرده، موجب تحمیل کسری بودجه و تورم بالا شده و ظرفیت سرمایه‌گذاری در آموزش، بهداشت و تأسیسات زیربنایی را کاهش داده است.
با در نظر گرفتن شرایط جدید منطقه­ای می‌توان گفت مساله کردهای ترکیه همچنان لاینحل باقی خواهد ماند. ترکیه از یک سو تحت فشار اروپا ناگزیر است حقوق کردها را به رسمیت بشناسد و از سوی دیگر شاهد سیل مطالبات کردها از داخل می‌باشد. هیچ دورنمای امیدوار کننده­ای مبنی بر اینکه فشارهای داخلی و بین­المللی به ترکیه در مورد مساله کردها پایان خواهد یافت، دیده نمی‌شود. علاوه براین، مساله کردها همچون نقطه ضعفی برای دولت­های ترکیه از گذشته تا به حال بوده است. قدرت‌های بیرونی و همسایگان این کشور همواره از «برگ کردی»، برای اعمال فشار بر این کشور استفاده کرده­اند.
اگرچه دولت فعلی ترکیه روابط بهتری نسبت به دولت‌های قبلی ترکیه با کردها دارد، اما «مساله کردی» یکی از مهمترین مشکلات این دولت در روابط خارجی­اش می­باشد. مقامات آنکارا به روشنی می‌دانند که هر نوع مذاکره‌ای برای عضویت در اتحادیه اروپایی، بدون حل مشکل جدایی‌طلبان کرد و تأمین حقوق شهروندی این اقلیت عظیم، هیچ نتیجه‌ای در بر ندارد. مسئله کردها درسال‌های اخیر مهمترین چالش پیش روی مقامات ترک در گشودن باب اتحادیه اروپایی بوده است.
به هر حال گروهک پ ک ک قرار است از امروز چهارشنبه کارانتقال نیروهای مسلح خود را از جنوب خاک ترکیه به داخل شمال عراق عملی سازد واز این طریق به بیش از سه دهه درگیری های خونین با نیروهای دولتی درمنطقه جنوب ترکیه با شمال عراق پایان دهد.
پ ک ک روزگذشته بعد از وقوع درگیری بین هوادارانش ونیروهای امنیتی ترکیه درمنطقه موسوم به سیزر درجنوب شرق این کشور اعلام‌کرد؛ عملیات تجسس با استفاده از هواپیماهای بدون سرنشین دولتی وایجاد موانع درمناطق استقرار قبلی نیروهای پ ک ک بخشی از عوامل تنش‌آفرین از سوی دولت ترکیه است ومقامات آنکارا می بایست دراین شرایطی که توافق بعمل آمده مرحله اجرا را طی می کند، از انجام چنین اقداماتی خودداری کنند.