انجمن بی تاوان آذربایجان غربی : واژه “تروریسم” در موقعیت های مختلف، تعریف متفاوتی دارد. تعاریف کنونی تروریسم نتوانسته تمام گستردگی این مشکل را بیان کند و “تروریسم” هنوز به تعریفی جامع و مورد توافق از سوی محققان، سیاستمداران و مسئولان دولتی، نیاز دارد. الکساندر (۱۹۷۹) تروریسم را «ابزارهای سیاسی، تاکتیکی و استراتژیک در منازعه قدرت میان کشورها» تعریف می کند (p. 159). تروریسم همچنین «اصطلاحی است که برای تشریح استراتژی خشونت به منظور ترور در درون بخشی از یک جامعه خاص به کار می رود[۱]» (Bassiouni, 1983, p.182).
یک رویکرد جامع دیگر که نمایانگر پیچیدگی این مساله است، از سوی اندرس و ساندلر(Enders & Sandler,) (1993 )ارایه شده: «تروریسم استفاده عمدی – یا استفاده تهدید آمیز- از خشونت یا زور غیر متعارف برای دستیابی به یک هدف سیاسی از طریق ترس و ارعاب است. تروریستها اغلب خشونت و تهدید خود را به سمت یک گروه هدف بزرگ که به صورت مستقیم هم دخالتی در تصمیم گیریهای سیاسی مورد نظر آنها ندارند، هدایت می کنند (p.829). لاکوئر (۱۹۹۶) در تعریف خود از این پدیده، تروریسم را «کاربرد خشونت یا تهدیدبه منظور ایجاد وحشت در جامعه، تضعیف یا حتی سرنگونی مقامات و ایجاد تغییرات سیاسی» می داند (p.24).
با این وجود در یکی از این منابع با توجه به تعاریف مختلف، شاخصه و اجزای مفهومی تروریسم به شرح زیر ترسیم گردیده است.
۱) خشونت( Violence):عمومی ترین ویژگی تررویسم خشونت یا تهدید به استفاده از خشونت می باشد.
۲) قربانی ( Target):انتخاب تصادفی یا از روی هدف غیرنظامیان یکی از ویژگی ها و معیارهای اقدامات تروریستی است.
۳) هدف (Objective) : هدف تروریسم ایجاد وحشت و ترس در قربانی است که این قربانی می تواند حکومت، کل جامعه یا گروهی از اعضای جامعه باشد.
۴) انگیزه ( Motive): اقدامات تروریستی ممکن است برای رسیدن به اهداف سیاسی یا مذهبی انجام شود و یا ممکن است بر اساس کسب منافع شخصی صورت گیرد.
۵) قانونمندی( Legality): غیرقانونی بودن از ویژگی های بارز تروریسم است.
۶) قبول مسئولیت : صدور بیانیه پس از اقدام تروریستی یکی از ویژگی های تروریسم است.
عامل اقدام تروریستی : بسیاری از تعاریف تروریسم، اقدامات حکومت های قانونی را به عنوان اقدام تروریستی در نظر نمی گیرد مگر آنکه کار آنها پنهانی و در زمانی غیر از جنگ انجام شود.
تروریسم همانند هر نوع جنگ دیگری، مبتنی بر ترکیبی از مقاصد و امکانات است. وقتی هر دوی اینها د رکنار هم قرار می گیرند، تروریسم غالب می شود. امروزه توجه ویژهای از سوی دولتها و رسانههای جمعی به افزایش احتمالی امکانات تروریستها در آینده نزدیک، به عنوان پیامد دستیابی آنان به سلاح های نامتعارف می شود که شامل ترکیبات شیمیایی و عناصر بیولوژیکی ( که سیستم عصبی، پوست ویا خون را مورد حمله قرار می دهد) و گاهی سلاحهای هستهای است.
در ذهن دولت ها و محققان آکادمیک هیچ تردیدی وجود ندارد که “دیوانگان” زیادی در بیرون اگر فرصتی داشته باشند، دوست دارند از این قبیل سلاح ها استفاده کنند. تنها دلیلی که کمتر شاهد موج جدید تروریسم بوده ایم، مشکلات تولید، دستیابی و پایدارسازی مواد نامتعارف است. با این وصف، برخی محققان براین باورند که آن روز آنقدر دیر نیست که تروریست ها به منابع مالی و تکنیکی کافی برای کنترل و استفاده از این مواد دست یابند (Ne’eman, et al., 1995).
اوضاع کنونی نشان دهنده تنوع و تعدد تروریستها و گروههای بالقوه تروریست با خواست های جدید و اشکال جدید خشونت است. انتظار می رود که در آیندهای نه چندان دور گروه های تروریستی پیچیده تری پیدا شوند که تلاش خواهند کرد در آغاز هزاره دوم، به جریان تاریخ کمک کنند. تروریست ها حتی در گروه های کوچکتر با یا بدون حمایت سیاسی تقسیم سازمان خواهند یافت. حتی می توان انتظار پدیدار شدن تروریست های “منفرد”( Lone) را داشت. این موضوع در اصول اخلاقی و تمایل آنها به استفاده از تکنولوژی های پیشرفته نامتعارف و جنگ اطلاعاتی – سایبر – تروریسم[۴] منعکس خواهد شد (Laqueur, 1996; Merari, 1993; Enders& Sandler, 1993; Crenshaw, 1992). در همین حال شناسایی تروریست ها و مقابله با اقدامات آنها هر روز برای پلیس دشوارتر می شود ((Laqueure, 1996
تروریسم قومی
تروریسم قومی به طور قابل توجهی از خشونتی که دارای محرک ایدئولوژیک، مذهبی یا اقتصادی است، متفاوت است. تروریست های قومی اغلب به دنبال هویت نسلی گروهی در برابر هویتی که توسط دولت مطرح می شود، هستند. تروریست های قومی اغلب میانجی های بالقوه ای که ممکن است به طریقی بر سر موضوعات هویتی مصالحه کنند را هدف قرار می دهند. هدف دیگر حملات به وجود آوردن فضایی از ترس میان گروه های جمعیتی رقیب است.
تررویسم قومی مشکل جدی برای دولت ایجاد می کند. اقدامات متقابل متعارف می تواند حمایت وسیع تری برای شورش یا یک جنبش جدایی طلب ایجاد کند حتی زمانی که دولت یک گروه تروریستی را شکست داده یا فلج کرده است نیز می تواند چنین اتفاقی بیفتد. به دلیل این که استراتژی دولت اغلب پس زده شده و نتیجه معکوس می دهد، استراتژی ایده آل سیاست هویج برای میانه روهای قومی و چماق برای فعالان رادیکال است.
… در زمان حاضر تروریست های قومی نه محدود به جغرافیا هستند و نه منحصر به فرد. آنها در سراسر جهان فعال بوده اند. ببرهای آزادی بخش تامیل ایلام در سریلانکا، گروه تروریستی (PKK)[۵]، ارتش موقت جمهوری خواه ایرلند (PIRA)[۶] در ایرلند شمالی، گروه جدایی طلب باسک (ETA)[۷] در اسپانیا، همگی مثال های گروه های تروریست قومی اند…
تروریسم قومی تفاوت قابل توجهی با خشونت هایی که با انگیزه های ایدئولوژیک، مذهبی یا اقتصادی انجام می گیرد، دارد. همانند تروریست های دیگر، تروریست های قومی تلاش می کنند که بر گروه های رقیب و دولت متخاصم تاثیر گذارند. ولی برخلاف دیگر تروریست ها، تروریست های قومی بر روی جعل یک هویت قومی جداگانه و ایجاد بسیج قومی تمرکز دارند. در مقابل یک هویت عرضه شده به وسیله دولت، تروریست های قومی برای ایجاد یک هویت جمعی تلاش می کند. آنها این هویت را در فعالیت های تروریستی جستجو می کنند که تاثیری دوگانه دارد. اول، تروریسم پیوندی جمعی ایجاد می کند که نتیجه مقابله به مثل دولت یا اجتماعات رقیب است، دوم در پی ترغیب ناگزیری که جلب توجه به دلایلشان در میان جمعیت بزرگتر به دنبال دارد، شاهد افزایش تعداد و حمایت مالی از آنها خواهیم بود.
هدف دیگر بسیاری از تروریست های قومی ساختن فضایی از وحشت میان جمعیت گروه های رقیب است. این ترس موجب مهاجرت “اختیاری” و همسان سازی قومی می شود. به علاوه، حملات تروریستی معمولا جوامع چند قومیتی را قطبی می کند و همچنین موجب افزایش حمایت برای جنبش های سیاسی قومی غیرخشونت آمیز می شود. بنابراین ترس به تغییر ترکیب جمعیتی ملی و سیاست ها در جهت منافع رادیکالهای قومی کمک می کند.
به دلیل این که اقدامات متقابل معمول علیه تروریسم می تواند به ایجاد حمایت گسترده تر برای یک شورش قومی یا جنبش سیاسی منجر شود، تروریسم قومی دولت را در وضعیت دشواری قرار می دهد. با حمله علیه یک گروه تروریست قومی، دولت نه فقط علیه خود دشمنی ایجاد می کند بلکه همچنین هوشیاری علیه مساله ای که در غیر این صورت ممکن بود پوشیده بماند را بالا می برد.
ادامه دارد…
