دو سال پیش ائتلاف مخالفین سوری در وضعیتی بود که خود را در کانون تحولات می دید و دچار چنان کبر و غروری شده بودند که گویی قادر به اعمال و تغییر و تحولی هستند و از آن جایی که دچار تفرعن و خودبزرگ بینی شده بودند، در معادلات خود جایی برای کُردها در نظر نمی گرفتند و تمایلی به ارتباط نداشتند.
انجکم بی تاوان آذربایجان غربی به نقل از کرد پرس :طی روزهای اخیر گروهی از سیاست مداران کُرد سوری به نمایندگی از نهادهای مرتبط با خودگردانی های سه گانه برای گفتگو با سران ائتلاف مخالفین سوری به استانبول رفتند. خانم چنار صالح، مسئول بخش دیپلماسی «جنبش دموکراتیک» (TEVDEM) ریاست این هیات را بر عهده داشت و عبدالسلام احمد، رئیس شورای مردم غرب (نهادهای کُرد سوری نزدیک به پ.ک.ک) از دیگر اعضای هیات بود. با آن که سیاست مداران مزبور بیش از دو هفته در انتظار ماندند اما سران ائتلاف حاضر به دیدار با آنان نشدند و به همین خاطر آنان با برخی از اعضای ائتلاف به شکل غیررسمی دیدار کردند. این در حالی است که سفر هیات سیاست مداران کُرد ترکیه ای نزدیک به پ.ک.ک به اقلیم کردستان عراق نیز نتیجه ی خاصی به دنبال نداشت و ملکیه بیرتانه رئیس آن هیات در گفتگو با کردپرس اعلام کرد که هیات مزبور قصد سفر به سوریه را داشته اما به خاطر تحولات عراق و موصل از سفر بازمانده اند. خانم چنار صالح در آنکارا و در یک گفتگوی تلفنی به سوالات کردپرس پاسخ داد.

کردپرس: لطفاً درباره ی سفر هیات خود به ترکیه برایمان توضیح دهید. شما از چه زمانی به ترکیه رفته اید و هدف اصلی شما از این سفر چیست؟
چنار صالح: ما در هفتم ژوئن از غرب کردستان (مناطق کُردنشین سوریه) به ترکیه آمدیم و از راه زمینی از سوریه به دیاربکر رفتیم و از آن جا به استانبول سفر کردیم.

کردپرس: ظاهراً هدف اصلی شما، دیدار با ائتلاف مخالفین سوری بود. آیا توانستید به هدف خود دست پیدا کنید؟
چنار صالح: ما برنامه ای به نام «ابتکار عمل کُردها» برای پایان دادن به بحران سوریه و توقف خشونت ها داریم و معتقدیم که باید همه ی مخالفین برای پایان دادن به وضعیت موجود، گرد هم آیند. ما شرایط موجود، وضعیت مخالفین، دست های پشت پرده و همه ی ابعاد بحران سوریه را در نظر گرفتیم. با توجه به این که یک بن بست کامل به وجود آمده و نشست های ژنو ۱ و ۲ نیز نتیجه ای به بار نیاورده است و هیچ کدام از دو خط آمریکا و روسیه نتوانسته تغییری ایجاد کند، به این نتیجه رسیدیم که تنها راه چاره، این است که همه ی طرف های درگیر به راهکار سیاسی بیاندیشند. کُردها در چهار سال اخیر ثابت کردند که نه در صف رژیم و نه در کنار مخالفین جای نمی گیرند و در خط سوم یعنی در خط دفاع قرار دارند. کُردها نشان دادند که تحت تاثیر قدرت های خارجی نیستند و ابتکار ما برای استقرار صلح نیز به این دلیل است که ما مصلحت کشور را در پایان دادن به درگیری ها می بینیم. دست ما کُردها به خون کسی آلوده نشد، با اعراب و دیگران دشمنی نکردیم و ترجیح دادیم فقط از منافع خود دفاع کنیم و به همین خاطر احساس سربلندی می کنیم و معتقدیم که کُردها در معادلات سوریه نقش مهمی دارند. ما برای ابتکار عمل صلح از نظرات و ایده های اعراب، آشوریان، سریانی ها و دیگر گروه های مناطق خود نیز استفاده کردیم و لازم دانستیم که نظرات خود را با مخالفین نیز در میان بگذاریم.
متاسفانه کشور همسایه ی ما یعنی ترکیه، قرارگاه اصلی مخالفین سوری است و همه ی آنان در استانبول جمع شده اند. البته پیش از سفر به ترکیه، با مخالفین داخلی، یعنی با هیات تنسیق صحبت کردیم و نظر آنان مثبت و سازنده بود و از طرح ما نیز استقبال کردند و پس از آن به ترکیه آمدیم. دو سال پیش ائتلاف مخالفین سوری در وضعیتی بود که خود را در کانون تحولات می دید و دچار چنان کبر و غروری شده بودند که گویی قادر به اعمال و تغییر و تحولی هستند و از آن جایی که دچار تفرعن و خودبزرگ بینی شده بودند، در معادلات خود جایی برای کُردها در نظر نمی گرفتند و تمایلی به ارتباط نداشتند. اما روند قضایا نشان داد که کُردها پیروز میدان هستند، مناطق خود را حفظ کرده اند، امور خود را اداره می کنند و حرف های بسیاری برای بیان کردن دارند و کسی نمی تواند خود را از این واقعیت غافل کند. ما دیدارهایی در استانبول انجام دادیم و تقریباً همه را دیدیم و برنامه و طرح ما را پسندیدند. باید دید در آینده چه خواهد شد و با توجه به این که آنان مستقل نیستند و به خارج وابسته اند، معلوم نیست تا چه اندازه در این راه با ما پیش خواهند آمد.

کردپرس: ظاهراً شما نتوانسته اید با احمد عاصی الجرباء و دیگر سران ائتلاف مخالفین صحبت کنید. آیا آنان حاضر به دیدار با هیات شما نشدند یا مسائل به گونه ی دیگری پیش رفت؟
چنار صالح: اصلاً هدف ما این نبود که با جرباء و سران صحبت کنیم و به دنبال این بودیم که با جناح ها و گروه های مختلف داخل ائتلاف دیدار کنیم. مثلاً گروه های نزدیک به اخوان المسلمین، ترکمان ها و دیگران. دیدار با این گروه ها از گفتگو با جرباء برای ما مهم تر بود. البته این را نیز باید پذیرفت که ائتلاف در شرایط بحرانی و در آستانه ی انحلال است، آنان انسجام و وحدت کلمه ندارند و واقعاً در شرایط جالبی نستند و ما نیز تقاضایی برای دیدار با جرباء ارائه ندادیم.

کردپرس: اما بالاخره شرایط عینی و واقعی به ما می گوید که شما با چهره های اصلی و تعیین کنند دیدار نکرده اید. آیا این موضوع نشان دهنده ی این نیست که ائتلاف حاضر نیست به شکل رسمی با شما وارد ارتباط و تعامل شود؟
چنار صالح: خیر. اصلاً ما نمی خواستیم با سران ائتلاف صحبت کنیم. مثلاً با فائز ساره از مشاورین جرباء صحبت کردیم، با میشل کیلو و ترکمان ها توانستیم دیدار کنیم و از آن جایی که دوران ریاست جرباء نیز در حال پایان یافتن است دیدار با او هیچ سودی ندارد و حتی شایعاتی هست مبنی بر این که فرد دیگری به جای او رئیس شده است.

کردپرس: مثلاً ممکن است ریاض حجاب نخست وزیر سابق سوریه و از چهره های جناح مصطفی صباغ به جای جرباء رئیس شود. آیا با او صحبت کردید؟
چنار صالح: قدرت های دیگر تلاش می کنند حجاب را به ریاست برسانند و کسی نامی از او به میان نمی آورد. و شاید فقط جناح میشل کیلو از او حمایت می کند.

کردپرس: فضای کلی دیدارهای شما چگونه بود؟ آنان تا چه اندازه طرح شما را پسندیدند؟
چنار صالح: آنان طرح ما را مثبت دیدند و به ویژه ترکمان ها که در بحران سوریه با مشکلات بزرگی روبرو شدند، با ما موافق هستند. اخوان المسلمین هم تجارب ما را ارزشمند می داند و شخصیت های مستقل نیز چنین موضع مثبتی داشتند. در کلّ همه ی آنان با ایجاد خودگردانی های مناطق کُردنشین موافق هستند و آن را مثبت و عاقلانه می دانند و رویکرد دفاعی و مقاومت کُردها را شایان ستایش می دانند. کُردها مناطق خود را اداره کرده اند اما ائتلاف مخالفین در خارج از کشور هستند و نتوانسته اند قدمی بردارند و دولت موقت آنان نیز هیچ کارکرد و فایده ای نداشته است. آنها بر روی ارض واقع و در شرایط عینی چیزی به دست نیاورده اند و دچار تفرقه و اختلافات داخلی شده اند.

کردپرس: شما به این موضوع اشاره کردید که بسیاری از گروه های داخل ائتلاف ایده ی کُردها برای ایجاد خودگردانی های سه گانه ی جزیره، عفرین و کوبانی را پسندیده اند. با این حال ما شاهد این هستیم که ائتلاف مخالفین، در مواضع رسمی خود، خودگردانی ها را به رسمیت نمی شناسد و ایجاد این ساختارها را گونه ای توافق پنهانی با رژیم اسد و تلاش برای ضربه زدن به انقلاب سوریه تلقی می کند. آیا ممکن است این موضع در آینده تغییر کند؟
چنار صالح: آنان هر موضعی اتخاذ کنند، خودگردانی ها و قدرت کُردها یک امر واقع و دارای موجودیت عینی است. اگر ائتلاف مخالفین راهکاری بهتر از ایجاد خودگردانی دارند، تشریف بیاورند، نظرات و راهکارهای خود را ارائه دهند. آنان به بن بست رسیده اند و جنگ و درگیری مشکلی را حل نمی کند. برای ما مهم نیست آنها چه موضعی می گیرند. ما شرایط و موقعیت خود را حفظ کرده ایم و احتیاجی هم به تایید و حمایت مخالفین نداریم. ما که از سر احتیاج و نیاز به دیدار مخالفین نرفته ایم. این مخالفین هستند که به کُردها محتاجند. آنان بالاخره ناچار خواهند شد خودگردانی های ما را به رسمیت بشناسند. ما هم اکنون بُعد کُردی ایجاد خودگردانی را به پایان رسانده ایم و برای این که بُعد سوریه ای آن نیز تکمیل شود و ضمانت به وجود بیاید، لازم است که ما به تحولات سوریه نیز بیاندیشیم.

کردپرس: ۱۱ سیاست مدار کُرد عضو شورای میهنی (احزاب نزدیک به بارزانی) عضو ائتلاف مخالفین سوری هستند. آیا بهتر نبود شما در قامیشلو با شورای میهنی کُردهای سوریه به توافقات اولیه دست پیدا می کردید و در استانبول هم به دیدار اعضای کُرد ائتلاف می رفتید؟ این سوال را از این جهت طرح می کنیم که شورای میهنی از شما گله مندند و معتقدند که کُردها باید اول در صفوف داخلی خود به نتیجه و توافق برسند، بعد برای توافق با ائتلاف مخالفین اقدام کنند.
چنار صالح: ما تلاش می کنیم همه ی اختلافات را حل کنیم اما متاسفانه در استانبول ما به وضوح این واقعیت تلخ را از نزدیک لمس کردیم که سران شورای میهنی آن قدر در حق ما بدگویی کرده اند که تاثیرات منفی ایجاد کرده است. همه ی دنیا خودگردانی ها را تحسین می کنند اما دوستان شورای میهنی در مورد آن سیاه نمایی می کنند. اگر در مناطق ما زبان کُردی تدریس شود، به کسی آسیبی می رسد؟ دوستان ما در شورای میهنی قبلاً نمی توانستند در برابر مسئولین عرب در مناطق کُردنشین یک کلمه حرف بزنند اما حالا که مسئولیت به دست خود کُردها افتاده، باید چنین چیزی را نامناسب و منفی تلقی کنند؟ به هر حال این اقدامات آنها جای تاسف است. بگذارید قاطعانه به شما بگویم اگر ما از نظرات شورای میهنی کُردهای سوریه تبعیت می کردیم، کُردها چیزی به دست نمی آوردند. انقلاب فرصت های کوتاه در دست مردم می گذارد و اگر قدر فرصت ها را ندانیم و در خواب غفلت باشیم، چیزی به دست نمی آوریم. ما در مورد طرح ابتکاری خود با شورای میهنی هم صحبت کردیم و از آنان خواستیم از این طرح حمایت کنند. ما معتقدیم که آنان ضعیف هستند و بر روی ارض واقع موجودیت ملموسی ندارند و اگر در کنار ما قرار می گرفتند، برای آنها هم مثبت و سازنده می بود. وقتی که انقلاب سوریه آغاز شد آنان قدرتمند بودند و ما بسیار ضعیف بودیم. اما رفته رفته تلاش ها و مقاومت ما نتیجه داد و قدرت گرفتیم. آنان چندین حزب و شاخه و جناح داشتند و نتوانستند کاری کنند.

کردپرس: آیا در استانبول به دیدار آنها رفتید؟
چنار صالح: بله. ما با دکتر بهزاد ابراهیم دیدار کردیم که نماینده ی شورای میهنی در ترکیه است. چند تن دیگر از اعضاء نیز در آن جا بودند و اعلام کردند که می خواهند با ما دیدار رسمی داشته باشند. ما قبول کردیم و از آنها خواستیم موعدی برای دیدار و گفتگو تعیین کنند و بعداً هیچ پاسخی ندادند و تماسی نگرفتند و سکوت کردند. این اقدام صحیحی نیست. ما در قامیشلو طرح خود را به آنها ارائه دادیم. آن را مطالعه کردند، پسندیدند، اما بعداً حاضر نشدند از آن حمایت کنند. در استانبول نیز با ما به شکلی که برای شما روایت کردم رفتار کردند.

کردپرس: وزارت امور خارجه ی ترکیه اعلام کرده که حاضر است کنفرانسی برای همه ی احزاب کُرد سوری برگزار کند و حزب اتحاد دموکراتیک (PYD) هم می تواند در این کنفرانس شرکت کند. آیا شما امروز برای پیگیری همین موضوع از استانبول به آنکارا رفته اید؟
چنار صالح: خیر. ما به آنکارا دعوت شده ایم تا در کنگره ی حزب دموکراتیک خلق ها (HDP) شرکت کنیم و قرار نیست با وزارت امور خارجه ی ترکیه دیدار کنیم. همین که کنگره برگزار شود ما از آنکارا به دیاربکر می رویم و کاری در آنکارا نداریم و در مورد برنامه ی مسئولین ترکیه برای برگزاری این کنفرانس اطلاعات رسمی نداریم و در جریان نیستیم.

کردپرس: شما مسئول بخش روابط دیپلماتیک جنبش دموکراتیک هستید. در خودگردانی های جزیره، کوبانی و عفرین، برای آماده کردن کادرهایی که بتوانند در حوزه ی دیپلماسی فعالیت کنند، چه اقداماتی انجام می شود؟
چنار صالح: ما دارای ۹ کمیته ی دیپلماتیک در شهرهای کُردنشین هستیم و تجارب ویژه ی خود را داریم. ما معتقدیم که راه های قدیمی که دیگران طی کرده اند، اصطلاحاً ما را به همان روستای قدیمی می رساند. به همین خاطر موضوع پرورش کادرهای حوزه ی دیپلماسی، نزد ما به گونه ای نیست که در ساختار دولت و حکومت های کلاسیک از آن پیروی می شود. معتقدیم که دیپلماسی اجتماعی بهترین شیوه ی دیپلماسی است و باید روابط بین مردم و عناصر جامعه را ارتقاء داد. مثلاً باید کاری کرد که عرب، کُرد، آشوری، سریانی و دیگران همدیگر را درک کنند، به تعامل برسند و دارای تفاهم و همدلی باشند و کادرهای خود را نیز در این حوزه پرورش داده ایم. این افراد هم با نمایندگان عناصر قومی و هم با احزاب دیگر دیدار می کنند و همین دیدارها، تلاشی برای یادگیری مبانی اولیه ی رابطه و دیپلماسی است. هدف اصلی ما در این حوزه، تربیت افرادی است که در حوزه های اجتماعی و نهادهای مدنی، توانمند ظاهر شوند.