حزب کارگران کردستان(پ.ک.ک) برای جنگ علیه داعش وارد اقلیم کردستان شد اما در آنجا ماندگار شد.
هنگامی که تابستان گذشته داعش حمله همه جانبه خود علیه قلمروهای کردنشین را آغاز کرد نیروهای کُرد غافلگیر شدند. عقب نشینی سریع نیروهای پیشمرگه اقلیتهای قومی عراق مخصوصا ایزدیها را در معرض سیاست پاکسازی قومی گروه جهادی داعش قرار داد.
هزاران نفر از ترس جانشان به کوهستان سنجار(شنگال) فرار کردند. چریکهای حزب کارگران کردستان (ترکیه) بلافاصله برای نجات غیرنظامیان وارد کارزار شدند و از سوی دیگر، یگانهای مدافع خلق که به ی.پ.گ(YPG) شناخته می شوند،نیزاز سمت سوریه وارد عراق شدند.
بدین سان تهدید داعش، نیروهای مختلف کُرد را دور هم جمع کرد. چریکهای پ.ک.ک هنوز در این سو و آنسوی عراق فعالیت دارند و این در حالیست که این اواخر حضور آنها بحث برانگیز شده است.
پ.ک.ک یک حزب ملی گرای چپ است که از سوی ایالات متحده و ترکیه به عنوان یک سازمان تروریستی قلمداد می شود.
حضور پ.ک.ک از نظر برخی از کردها نشانگر اتحاد و همبستگی کردها در مقابل تهدید داعش است. اما برخی دیگر از آنها از این امر شکایت دارند که پ.ک.ک مستقلانه عمل می کند و با مقامات اقلیم کردستان همکاری نمی کند-حتی برخی از آنها این گروه را متهم می کنند که از جنگ کنونی برای پیش بردن برنامه سیاسی خود سوء استفاده می کند.
در همان حال، مقامات پ.ک.ک نیز کردهای عراقی را متهم به عدم همکاری می کنند. در صورتی که پ.ک.ک ناگهان عراق را ترک کند اختلافات سیاسی عمیقی برملا خواهند شد که بسیاری از کردها آمادگی دیدن آنرا ندارند.
حقیقت اینست که جنگجویان پ.ک.ک و ی.پ.گ(YPG) با باز کردن معابری امن از کوهستان سنجار به سمت خاک سوریه جان هزاران نفر از ایزدیها را نجات دادند و بدین سان حضور آنها بسیار تاثیرگذار بود.
به علاوه،تابستان گذشته،پ.ک.ک چریکهای خود را به مناطق جنوبی تری چون مخمور، کرکوک، جلولا، و سعدیه برای جنگ با داعش فرستاد و حتی تا منطقه شیخان نزدیک معبد ایزدیها در لالش پائین رفت.
پ.ک.ک در آخرین خروجیهای رسانه ای خود مدعی شد که جنگجویانش را برای محافظت از آن معبد مقدس ایزدیها فرستاده بود.
اما جنگ بین نیروهای کُرد و داعش بسیار دورتر از معبد لالیش جریان داشت، و حتی فرماندار دهوک نیز اعلام کرد که پ.ک.ک نیروهای خود را بدون هماهنگی قبلی با مقامات اقلیم کردستان به آن ناحیه فرستاده است.
به هر حال، دفاع پ.ک.ک از آن مکان مقدس ضرورتی نداشت. پیشمرگه های ایزدی در شیخان اعلام کردند که هیچ تهدیدی متوجه معبد نامبرده نبود.
فرماندار دهوک از نیروهای پ.ک.ک خواست شیخان را ترک کنند و آنها نیز درخواست را اجابت کردند اما همراهی آنها با نیروهای پیشمرگه در جنگ ادامه یافت. در تشییع جنازه اخیر یکی از شبه نطامیان پ.ک.ک که در جنگ با داعش در کرکوک کشته شده بود، یکبار دیگر این اختلافات خود را نشان دادند.
روز ۷ ام فوریه ۲۰۱۴ “مراد قریلان” عضو شورای رهبری پ.ک.ک(ک.ج.ک)، طی مراسمی در کوهستان قندیل اعلام کرد: «ما در حال تصمیم گیری برای خروج جنگجویانمان از جنوب {کردستان عراق} هستیم. ما تاکید می کنیم که حکومت اقلیم کردستان باید رویکرد خود را نسبت به گریلاهایمان را عوض کند.»
در عرصه نبرد هر یک از دیگری مستقل عمل می کند
پشت این اختلافات و تنشها چندین عامل وجود دارند. اما مشکل بزرگی که اینجا وجود دارد اینست که بین نیروهای پ.ک.ک و پیشمرگه هماهنگی وجود ندارد.
پ.ک.ک مدتهاست که ناامیدی خود را از به رسمیت شناختن حضور نیروهایش در صف مقدم نبرد توسط حکومت اقلیم ابراز می کند و مقامات کرد عراقی نیز چنین ادعایی از سوی پ.ک.ک را رد می کنند. پ.ک.ک از حکومت اقلیم می خواهد که رسما به حضور نیروهای این گروه در جنگ علیه داعش اذعان کند. اما از آنطرف، برخی مقامات حکومت اقلیم جنگجویان پ.ک.ک را متهم می کنند که در نواحی که حضور دارند به دنبال ایجاد مستعمره هستند.
جبار یاور سخنگوی نیروهای پیشمرگه، با اشاره به منطقه کردنشین جنوب شرق ترکیه به وبسایت “وار ایز بورینگ” (War Is Boring)گفت که «آن نواحی به حکومت اقلیم تعلق ندارند بلکه متعلق به حزب کردی شمال کردستان هستند.»
«ما از آنها به خاطر کمکشان اینجا در اقلیم تشکر می کنیم اما ماندن یا خروج آنها به تصمیم خودشان بستگی دارد، زیرا هیچ قراردادی بین حکومت اقلیم و پ.ک.ک در این زمینه وجود ندارد.»
فایق گولپی، که سابقا رئیس مشترک حزب راهکار دموکراتیک(حزبی هوادار پ.ک.ک در عراق) بود، گفت که اقدامات پ.ک.ک ماهیتا سیاسی هستند.
«آنها(چریکهای پ.ک.ک) در مورد وضعیت جنوب کردستان دارای نقطه نظرات خاصی می باشند اما حکومت اقلیم به آنها گوش نمی دهد. به همین دلیل فکر می کنم که بیانات قریلان نوعی اعتراض به این موضع حکومت اقلیم است.»
اما ذکری موسی، که روزنامه نگار است و در روزنامه “هولیر”قلم می زند به “وار ایز بورینگ” گفت که پ.ک.ک اقدامات خود را بدون هماهنگی با مقامات حکومت اقلیم انجام می دهد.
او توضیح می دهد که، «مشکل اینست که پ.ک.ک به صف مقدم جبهه می آید بدون اینکه از حکومت اقلیم کسب اجازه کند. رفتن نیروهای پیشمرگه به کوبانی هیچگونه تهدیدی برای پ.ک.ک و حزب اتحاد دموکراتیک(پ.ی.د) ایجاد نکرد زیرا به درخواست پ.ک.ک/پ.ی.د به آنجا رفتند و تسلیحات خود را در اختیار پ.ک.ک/پ.ی.د قرار دادند.»
ذکری موسی گفت که پ.ک.ک هم به لحاظ نظامی و هم به لحاظ سیاسی دست به اقداماتی خودسرانه در عراق زده است و این موجبات نگرانی کردهای عراقی نسبت به چریکهای شمال کردستان را فراهم کرده است.
«تلاش آنها در راستای ایجاد یک منطقه خودگران برای ایزدیها در سنجار سوء ظنهایی را نسبت به نیت واقعی آنها از آمدن به جنوب کردستان برانگیخته است.» او با اشاره به “یگانهای مقاومت شنگال” افزود که «این سوظن ها وقتی تشدید شدند که آنها سعی کردند برای ایزدیها در درون خاک اقلیم یک نیروی نظامی جداگانه ایجاد کنند.»
«راه حل این مشکل اینست که پ.ک.ک باید اقدامات خود را با وزارت پیشمرگه هماهنگ کند و نگرش خود را نسبت به جنوب کردستان(اقلیم کردستان) تغییر دهد.»
ذکری موسی می گوید که بر این اعتقاد است پ.ک.ک از تراژدی که برای ایزدیها اتفاق افتاد بهره برداری کرد و تلاش می کند حمایت مردم ایزدی را با بی اعتبار کردن وجه نیروهای پیشمرگه بدست بیاورد.
او می گوید: «{آنها باید} از جنگ تبلیغاتی که علیه نیروهای پیشمرگه به راه انداخته اند دست بکشند. پ.ک.ک از عقب نشینی نیروهای پیشمرگه و نسل کشی ایزدیها در راستای اهداف سیاسی خود بهره برداری می کند و همچنان به مداخله خود در امور اقلیم کردستان ادامه می دهد.»
جنگ رسانه ای
مراد قریلان مقامات حکومت اقلیم را متهم کرد که اجازه نمی دهند رسانه ها در مورد حضور چریکهای پ.ک.ک در میدان نبرد بحث کنند. او گفت که پ.ک.ک نمی پذیرد مقامات کرد عراقی نقش حزب او را در جنگ علیه داعش انکار کنند.
گویا حق با اوست. همانطور که فایق گولپی خاطر نشان می کند بعد از آنکه داعش اواخر ماه ژانویه امسال به کرکوک حمله کرد رسانه های کردی در مورد نقش پ.ک.ک و تلفاتی که متحمل شد، چیزی نگفتند. به اعتقاد گولپی این امر روابط دو طرف را هر چه بیشتر تیره کرد.
اما آری هرسین، رئیس کمیسیون امور پیشمرگه پارلمان کردستان این ادعا را رد می کند.
او می گوید: «هم پارلمان و هم حکومت اقلیم از چریکهای پ.ک.ک به خاطر نقششان در جنگ اخیر با داعش قدردانی کردند و رسانه ها هم همیشه در مورد این مساله بحث کرده اند. نمی دانم منظور آنها از اینکه حکومت اقلیم و رسانه ها نقش آنها را {در جنگ} انکار می کنند، چیست.»
جبار یاور، سخنگوی نیروهای پیشمرگه روز ۴ ام فوریه امسال در یک کنفرانس مطبوعاتی میزان تلفات جنگ با داعش را اعلام کرد اما در مورد میزان تلفات پ.ک.ک چیزی نگفت. این می تواند دلیل دیگری بر این امر باشد که چرا پ.ک.ک حکومت اقلیم را متهم می کند نقش نیروهایش را در جنگ به حساب نمی آورد.
اما جبار یاور تاکید می ورزد که او به هیچ عنوان قصد نداشته است چیزی را مخفی کند. او توضیح می دهد: «من سخنگوی حکومت اقلیم کردستانم و پ.ک.ک حزبی مربوط به شمال کردستان(ترکیه) است و حرف زدن در مورد فعالیتهای آنها در حیطه مسوولیت من نیست.»
اما فایق گولپی می گوید که هدف پ.ک.ک از تهدید به خروج نیروهایش {از عراق} جلب توجه رسانه ها و سنجش افکار عمومی است. به عبارت دیگر، شبه نظامیان پ.ک.ک می خواهند بدانند که آیا کردهای عراق خواستار ماندن یا رفتن آنها هستند. اگر آنها بخواهند، چریکهای پ.ک.ک در سنگرهای خود باقی خواهند ماند.
یکی از اعضا کمیته سیاسی حزب اتحادیه میهنی(یکیتی) گفت که، «تعداد چریکهای پ.ک.ک در جبهه های جنگ کم است اما حضور آنها موثر است. حکومت اقلیم و احزاب پارتی و یکیتی باید با آنها در مورد مشکلاتشان صحبت کنند و آنها را متقاعد به ماندن بکنند.»
اما “آری هرسین” می گوید که حکومت اقلیم کردستان نمی تواند چنین درخواستی از چریکهای پ.ک.ک بکند.
او توضیح می دهد: « پ.ک.ک به اقلیم کردستان تعلق ندارد. آنها چند ماه قبل خود داوطلبانه به جبهه های جنگ پیوستند. ما از آنها درخواست نکردیم. حالا هم تصمیم با خودشان که بمانند یا بروند.»
قاسم ششو، فرمانده پیشمرگه های ایزدی به “باس نیوز” گفت که منطقا بایدپ.ک.ک نیروهایش را خارج کند. او گفت: «ماندن آنها مشکلاتی را در این منطقه(سنجار) به بار آورده است و شاید به جنگ برادرکشی منجر شود و از اینرو قدردان فرماندهان پ.ک.ک خواهیم بود اگر نیروهای خود را خارج کنند.»
ماندن یا رفتن
فایق گولپی معتقد است که حکومت اقلیم کردستان می تواند تسلیحات و مهمات غربی-از قبیل محموله های تسلحیاتی ارسال شده از آلمان- را از دسترس نیروهای پ.ک.ک دور نگه دارد. به اعتقاد او این امر می تواند بر تصمیم چریکهای پ.ک.ک بر ماندن یا رفتن تاثیر بگذارد.
بسیاری از دولتهای غربی پ.ک.ک را به عنوان یک سازمان تروریستی می شناسند و به همین خاطر ارسال تسلیحات به چریکهای آن گروه به لحاظ قانونی ممنوع است.
به گفته گولپی اگر پ.ک.ک نیروهای خود را از جبهه ها به عقب بکشد توانایی حکومت اقلیم برای مقابله با داعش آسیب خواهد دید. اگر چه تعداد نیروهای پ.ک.ک محدود است اما جنگجویان این گروه بسیار منظم عمل می کنند و در جبهه های جنگ فعالانه می جنگند.
آری هرسین بیان داشت که نمی خواهد نقش پ.ک.ک در جنگ را انکار کند اما تاکید کرد که عقب نشینی آنها تاثیری بر روحیه نیروهای پیشمرگه در جبهه های جنگ نخواهد گذاشت.
اما ذکری موسی- با وجود آنکه نسبت به اقدامات پ.ک.ک انتقادهایی دارد- بر این اعتقاد بود که رفتن آنها قطعا در جبهه های نبرد تاثیرگذار خواهد بود.
او بیان داشت: «حکومت اقلیم کردستان برای محافظت از مرزهای جنوب کردستان به هر نیروی کُردی که در دسترس باشد، نیاز خواهد داشت و از اینرو لازم است چریکهای پ.ک.ک بمانند.»
وی تشریح کرد: «حکومت اقلیم با پیشمرگه های روژآوا{کردستان سوریه} و احزاب شرق کردستان{کردستان ایران} که در همان آغاز جنگ وارد عمل شدند،مشکلی ندارد زیرا آنها تحت اختیار حکومت اقلیم عمل کردند درست همانطور که نیروهای پیشمرگه در کوبانی تحت اختیار حزب اتحاد دموکراتیک(پ.ی.د)عمل کردند.»
به گفته ذکری موسی مساله اینست که پ.ک.ک می گوید باید بصورت عادلانه با آن برخورد شود و این در حالیست که این حزب به رویه مستقلانه خود ادامه می دهد. او بیان می دارد که رهبران این حزب باید اقتدار حکومت اقلیم را در عراق بپذیرند و با هماهنگی بیشتری با فرماندهان پیشمرگه کار کنند.
پیروزی بر داعش به معنای از بین رفتن دشمن مشترک آنها خواهد بود. با این حال حکومت اقلیم و پ.ک.ک به هر گونه توافقی دست یابند به احتمال زیاد موقتی و گذرا خواهد بود.
