امنیت را یکی از کلیدی‌ترین عناصر بقا و بالندگی مادی و معنوی ملت‌ها، فرهنگ‌ها، تمدن‌ها و انسان‌ها فرض می‌کنند که تحقق صلح، پیشرفت، توسعه و… ارتباطی وثیق با آن دارد.
انجمن بی تاوان : یکی از عواملی که ناقض امنیت است، پدیده تروریسم می‌باشد، از نظر لغوی، تروریسم از کلمه ترور (terror) گرفته‌شده که در زبان فرانسوی به معنای خوف و وحشت است و تروریسم به معنای هراس افکنی، وحشت‌افکنی یا دهشت افکنی است، ولی در اصطلاح تعاریف متعدد و گوناگونی از تروریسم ارائه شده است، وزارت دفاع ایالت متحده در سال ۱۹۹۰ م تروریسم را چنین تعریف نموده است: “کاربرد غیرقانونی یا تهدید به کاربرد زور یا خشونت بر ضد افراد یا اموال برای مجبور یا مرعوب ساختن حکومت‌ها یا جوامع که اغلب به‌قصد دست‌یابی به اهداف سیاسی، مذهبی یا ایدئولوژیک صورت می‌گیرد”، دانشنامه بریتانیا نیز از تروریسم چنین تعریف ارائه نموده است: “کاربرد سیستماتیک ارعاب یا خشونت پیش‌بینی‌ناپذیر بر ضد حکومت‌ها، مردمان یا افراد برای دست‌یابی به یک هدف سیاسی است”، فرهنگ حقوقی بلک تروریسم را چنین تعریف می‌نماید: “تروریسم استفاده یا تهدید به استفاده از خشونت برای ارعاب یا ایجاد ترس خصوصاً به عنوان وسیله‌ای برای تأثیر گذاشتن بر رفتار سیاسی می‌باشد”، تعاریفی که در این زمینه وجود دارد دست کم سه خصیصه مشترک را مد نظر قرار می‌دهند:
اول، به‌کارگیری خشونت یا دست کم تهدید به اعمال آن: جی. آنجلو کورلت در این خصوص یادآوری می‌کند که نیازی نیست که تحقق عینی خشونت را تروریسم بنامیم، بلکه تهدید به اعمال آن نیز می‌تواند از عناصر ذاتی اعمال تروریستی باشد.
دوم، خشونت با اهداف سیاسی: به‌منظور تفکیک تروریسم از سایر اشکال خشونت و اعمال بزهکارانه‌ای مانند قتل یا سوءقصد باانگیزه‌های اقتصادی و شخصی، برخی نویسندگان صرفاً گروه‌ها و بازیگرانی را در زمره تروریست‌ها قرار می‌دهند که درصدد تحت تأثیر قرار دادن اعمال و رفتار سیاسی حاکمان از طریق اعمال خشونت‌آمیز هستند.
سوم، غیر نظامیان، آماج تهدیدات و آسیب‌های تروریستی: خصیصه‌هایی که به عنوان عنصر اصلی متمایزکننده تروریسم از سایر اشکال خشونت مطرح‌شده آسیب رساندن به شهروندان یا تهدید به اعمال خشونت علیه آنان است، به‌گونه‌ای که ایجاد ترس و به راه انداختن آثار روانی مخرب علیه شهروندان مهم‌ترین ویژگی تروریسم و اعمال تروریستی قلمداد می‌شود.
تروریسم در کشور
بنا به آمار نهادهای رسمی در کشور، بعد از پیروزی انقلاب اسلامی تاکنون بیش از هفده هزار شهروند، قربانی حملات گروه‌های تروریستی اعم از سازمان منافقین، گروهکهای دمکرات، کومله، پژاک، چریک فدائیان، پیکار، فرقان، انجمن پادشاهی، داعش و… شده‌اند، بر اساس گزارش “موسسه اقتصاد و صلح” در سال ۲۰۱۳ م، در فهرست کشورهایی که بیشترین آسیب را از تروریسم دیده‌اند، ایران در رده ۲۸ ام قرار داشته و همچنین جزء ۱۳ کشوری است که بنابراین گزارش در معرض خطر افزایش حملات تروریستی است.
موسسه اقتصاد و صلح (IEP) همچنین در گزارشی به بررسی و اندازه‌گیری شاخص تروریسم با تمرکز بر وقوع عملیات تروریستی، گروه‌های تروریستی و تعداد کشته‌شدگان ناشی از فعالیت این گروه‌ها در جهان طی دوره زمانی سال ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۱ پرداخته است، طبق این آمار، ایران بعد از عراق، سوریه، مصر، یمن و لیبی، در رتبه ششم به لحاظ تعداد کشته‌شدگان ناشی از عملیات تروریستی در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا قرارگرفته است.
این آمار گویای آن است که کشور ایران بر اساس شاخص‌های بین‌المللی یکی از قربانیان پدیده تروریسم می‌باشد در همین راستا لازم است این پدیده با توجه به آنکه یکی از تهدیدات امنیت ملی کشور نیز محسوب می‌شود بیش‌ازپیش موردتوجه، تفسیر و تحلیل قرار گیرد.
تروریسم در شمال غرب و غرب کشور
مناطق شمال غرب و غرب کشور بعد از پیروزی انقلاب اسلامی با طیف وسیع و متنوعی از چالش‌های امنیتی و تروریستی از جمله تصرف پادگان سنندج، تصرف پادگان مهاباد، حصر پاوه، جنگ شهری، بمب‌گذاری، ترور شهروندان، آدم‌ربایی، اخاذی، تهدید و… با عاملیت احزاب منحله از جمله کومله و دمکرات و… مواجه گردید و عملاً ناامنی گسترده‌ای بر این مناطق از کشور حکم‌فرما گردید، تا آنکه با همت مردم امنیت به آن مناطق بازگشت، البته برقراری امنیت در این مناطق از کشور علاوه بر هزینه‌های هنگفت مادی، مرهون فداکاری هزاران شهیدی می‌باشد که زندگی خویش را فدای امنیت و آرامش مردم این خطه از کشور کردند.
پدیده تروریسم در مناطق شمال غرب و غرب کشور بنا به دلایلی از جمله وجود پایگاه‌های گروهکهای تروریستی در خاک اقلیم کردستان عراق و حمایت همه‌جانبه برخی کشورهای خارجی هنوز به‌طور کامل ریشه‌کن نشده و هر از چند گاهی بانفوذ به داخل کشور از طریق نوار مرزی اقدامات تروریستی را برعلیه شهروندان کرد انجام می‌دهند.
در شرایط حاضر، گروهکهای تروریستی دمکرات، کومله، پژاک، پاک، خبات و… در خاک اقلیم کردستان عراق دارای پایگاه‌های متعدد بوده و هر از چند گاهی نیز اقدامات تروریستی در داخل کشور به‌خصوص مناطق شمال غرب و غرب انجام می‌دهند.
در ادامه این متن به بررسی کلی پنج اقدام تروریستی گروهک پژاک برعلیه شهروندان مدنی کشور پرداخته خواهد شد (اقدامات تروریستی گروهک پژاک برعلیه شهروندان کشور بیش از صدها مورد می‌باشد که در این متن فقط به عنوان نمونه به پنج مورد پرداخته خواهد شد).
گروهک تروریستی پژاک
گروهک تروریستی پژاک در سال ۲۰۰۴ م از جانب گروهک تروریستی کارگران کردستان ترکیه (PKK) باهدف مداخله در امور داخلی ایران از طریق ایجاد منازعات قومی، ضربه زدن به وحدت ملی کشور، ایجاد ناامنی، تلاش در راستای تجزیه کشور و… تأسیس گردید.
این گروهک در سال‌های اخیر طیف وسیعی از اقدامات تروریستی از جمله ترور شهروندان، ربایش کودکان و تبدیل آنان به کودک سرباز، حمله به مرزبانان، اخاذی از سرمایه‌گذاران، صاحبان کارگاه‌های تولیدی، معادن، هتل‌ها، اخاذی از کولبران، تهدید شهروندان و… را انجام داده است که در ادامه به نمونه‌هایی از این موارد اشاره خواهد شد:
تاج الدین میرزایی
یک تیم ترور و اخاذی گروهک تروریستی پژاک در بهار ۱۳۹۸ با حضور در روستای دیم قشلاق شهرستان ماکو از تاج الدین میرزایی مبلغ ۵ میلیارد ریال وجه نقد تقاضا می‌کند، پژاک، آقای میرزایی را تهدید می‌کند که باید ظرف مدت ۲۰ روز پول را تحویل اعضای آن دهد اما تاج‌الدین میرزایی به عنوان فردی روستایی در یک منطقه محروم از پرداخت این پول ناتوان بوده و لذا نمی‌تواند به خواسته تروریست‌های پژاک عمل نماید.
پس از ۲۰ روز، تیم ترور پژاک، در تاریخ ۱۳/۰۲/۱۳۹۸ در جاده روستایی اقدام به ربودن تاج‌الدین نموده و او را به مدت ۱۲ روز در یکی از مقرهای پژاک در کوهستان‌های شمال عراق زندانی و شکنجه می‌نمایند، عناصر پژاک با تهدید خانواده فرد ربوده شده خواستار مبلغ مذکور می‌شوند و تهدید می‌کنند تاج‌الدین را به قتل خواهند رساند، با توجه به عدم تمکن مالی خانواده میرزایی، اعضای تروریست پژاک تاج‌الدین را با شکنجه بسیار به فجیع‌ترین شکل ممکن به قتل رسانده و جسد وی را مثله می‌کنند، سپس در تاریخ ۲۶/۰۲/۱۳۹۸ با خانواده وی تماس گرفته شد و آدرس محل جنازه وی را به بستگانش اطلاع می‌دهند.
تاج الدین میرزایی، دامدار، متأهل و دارای سه فرزند بود.
سامان دانشور
سامان دانشور، جوانی از روستای “گویزه کویره” شهرستان مریوان، استان کردستان بود، سامان قبلاً چند سال در صف تروریست‌های پ.ک.ک فعالیت کرده بود اما بعد از پی بردن به ماهیت واقعی این گروهک تروریستی در سال ۱۳۹۶ از آن‌ها جداشده و به روستای زادگاه خود بازگشته و در زمین پدری مشغول به کشاورزی می‌شود اما تروریست‌های پژاک جدایی سامان را تحمل نکرده و به وی پیام می‌دهند که باید دوباره به آن‌ها بپیوندد، زمانی که سامان این خواسته آن‌ها را رد می‌کند، در تاریخ ۲۹ خرداد ۱۳۹۸ هنگامی‌که در مزرعه همراه مادر و خواهرش به کار کشاورزی مشغول است توسط سه نفر از تروریست‌های پژاک در روز روشن و جلو چشم مادر و خواهرش به رگبار بسته‌شده و ترور می‌شود.
سوران اختر ثمر
شب دوشنبه ۱۲ خرداد ۱۳۹۹، ساعت ۱۲ نیمه‌شب، در منطقه اورامانات شهرستان مریوان، استان کردستان در کوهستان‌های “کوسالان” مجاورت خانه باغ‌های “ژونی” که خانه باغ اهالی روستای “روار” را شامل می‌شود، یکی از جوانان این روستا به اسم “سوران اختر ثمر” توسط تروریست‌های پژاک ترور می‌شود.
عناصر تروریست پژاک، یکی از دوستان سوران به اسم “رامین” که در کوهستان‌های مجاورت خانه باغ‌های “ژونی” گله‌داری می‌کرده و چوپان بوده را اسیر و با تهدید اسلحه او را ناچار می‌کنند با سوران تماس گرفته و از او بخواهد که نان و لوازم دیگر موردنیاز را برایش به کوهستان ببرد، سوران هم از روی دلسوزی و بنا بر عرف رفاقت، با یکی دیگر از دوستان خود لوازم لازم را تهیه و با ماشین خود به‌سوی “ژونی” راه می‌افتند، قبل از اینکه به “ژونی” برسند چند نفر از تروریست‌های پژاک، ماشین آن‌ها را متوقف کرده و از ماشین پیاده‌شان می‌کنند، آن‌ها نخست موبایل‌هایشان را می‌گیرند و سپس سوران را با خود می‌برند، تروریست‌های پژاک به دوست سوران می‌گویند چند لحظه کنار ماشین صبر کن کار کوچکی با سوران داریم و بعد از مدت کوتاهی به تو ملحق می‌شود اما بعد از چند ساعت صبر کردن سرانجام دوست سوران مشکوک شده و پیاده خود را به خانه باغ‌های “ژونی” می‌رساند و از اهالی آنجا درخواست کمک می‌کند، زمانی که مردم به مکان ربایش سوران می‌رسند و بعد از مدتی جستجو، جنازه سوران را درحالی‌که اثر ۶ گلوله روی بدنش بوده و با کتف بسته و دست و پای‌شکسته پیدایش می‌کنند.
سوران، کولبر، و پدر یک دختربچه خردسال بود، ظاهراً سوران از پرداخت باج به تروریست‌ها سر باز زده بود.
کوهسار فاتحی
شامگاه ۲۹ تیرماه ۹۷ با آمبولانس راهی شیفت کاری بود که در خروجی شهر کامیاران جلوی چشم همه مردم توسط تروریست‌های پژاک ترور شد، از او دو فرزند به نام‌های کارین و کسری به یادگار مانده است.
کوهسار فاتحی کارمند جمعیت هلال‌احمر شهرستان کامیاران در استان کردستان بود، دارای مدارک تحصیلی رادیولوژی، لیسانس مدیریت بحران و کارشناس ارشد روانشناسی بالینی بود.
کوهسار که خود ناجی روزهای سخت بود و جان ده‌ها تن را نجات داده بود، قربانی گروهک تروریستی پژاک شد.
اسرین محمدی
انتشار خبر ربوده شدن دختربچه ۱۳ ساله شهرستان سردشت در استان آذربایجان غربی و سپس اعلام خبر جان باختنش از سوی گروهک تروریستی پژاک، شوک دیگری بود که این گروهک تروریستی به جامعه وارد ساخت.
اسرین محمدی دختربچه ۱۳ ساله اهل شهرستان سردشت در سال ۱۳۹۶ توسط تروریست‌های پژاک ربوده می‌شود، با وجود پیگیری چندساله خانواده‌اش هیچ‌گونه خبری از وی منتشرنشده بود تا اینکه رسانه‌های گروهک تروریستی پ.ک.ک در خبری اعلام می‌کنند که وی در حمله هوایی جنگنده‌های ارتش ترکیه به کوهستان قندیل کشته‌شده است.
خانم مریم خضری، مادر اسرین می‌گوید: “دخترش در حال فرار از مقر تروریست‌های پ.ک.ک و پژاک به دست آن‌ها کشته‌شده است و روایت رسانه‌های پ.ک.ک از کشته شدن دخترش را باور ندارد.”
سرگذشت تراژیک اسرین محمدی دختربچه ۱۳ ساله اهل سردشت، تصویر گویایی ست از پدیده تروریسم در مناطق شمال غرب و غرب کشور و تأثیر آن بر زندگی و آینده کودکانی همچون اسرین!
واپسین اقدام تروریستی پژاک
روز پنجشنبه ۲۹ تیر ۱۴۰۱، قهرمان رشیدی ۵۸ ساله، کشاورز، اهل روستای سرخه‌توت (سوره تو) شهرستان سروآباد، پدر چهار فرزند، توسط تروریست‌های پژاک ترور می‌شود.
اعضای تیم ترور پژاک، در ابتدا با همسر قهرمان شهیدی، در روستا صحبت کرده و سراغ همسرش را گرفته و درخواست راهنمایی یک آدرس را می‌کنند.
تیم ترور پژاک، پس از سوار شدن به خودروی شخصی و طی مسافتی کوتاه، دستور توقف و پیاده شدن داده و بلافاصله، جلوی چشم همسرش بی‌رحمانه وی را با ضرب چندین گلوله به شهادت می‌رسانند.
نتیجه گیری
همانگونه که بیان گردید، امنیت یکی از مهم‌ترین و اساسی‌ترین نیازهای بشری است که مفهوم آن با هستی انسان پیوند ناگسستنی دارد، امروز این مقوله به قدری حائز اهمیت است که اجرای برنامه‌های نوسازی و بازسازی، شکوفایی اقتصاد کشور، سرمایه گذاری، طرح ریزی برای توسعه، استفاده بهینه از دستاوردهای علمی و تکنولوژیکی و… نیاز به زمینه آرام و مطمئنی دارند که جز در سایه امنیت این امر محقق نخواهد نشد.
با توجه به آنکه گروهکهای تروریستی، بقای خود را در عدم توسعه یافتگی مناطق شمال غرب و غرب کشور می‌دانند، به همین دلیل تمام تلاش خود را جهت ایجاد محیطی ناامن برای سرمایه گذار و سرمایه انجام می‌دهند باهدف اینکه شاخص‌های اقتصادی همچون نرخ بیکاری کاهش پیدا نکند تا بتوانند جوانان سرخورده‌ای که آینده‌ای برای خویش متصور نیستند را فریب داده و جذب نمایند.
حال با توجه به آنکه ماهیت تروریستی بودن این گروهکها بر کسی پوشیده نیست، در راستای حل این مسئله پیشنهادات زیر ارائه می‌گردد:
- وزرات خارجه از دولت عراق اخراج این گروهکهای تروریستی را از خاک این کشور مطالبه و پیگیری نماید.
- نهادهای امنیتی و نظامی کشور قاطعانه با این گروهکهای تروریستی برخورد نمایند.
- قوای سه گانه به انجام سرمایه گذاری بخش دولتی و خصوص در این مناطق جهت توسعه اقتصادی کمک نمایند.
- مراکز دانشگاهی، پژوهشی و رسانه‌های داخلی به صورت پیوسته ماهیت تروریستی، جنایت‌ها و آثار مخرب اقدامات تروریستی این گروهکها بر جامعه را مورد پژوهش و اطلاع رسانی قرار دهند.
- مرکز تخصصی جهت حمایت از افراد و خانوده های آسیب دیده از پدیده تروریسم تأسیس شود.
- اقدامات تروریستی این گروهکها مستند شده و علیه این گروهکها و اعضای آن‌ها در نهادهای قضایی بین‌المللی و کشورهای محل حضور آن‌ها طرح دعاوی شود.
