انجمن بی تاوان: هفته گذشته حملات سازمان یافته منقطع و در عین حال « کاری و موثر » ارتش ترکیه علیه مواضع نیروهای « پ.ک.ک » در منطقه کردنشین شمال عراق در صدر اخبار منطقه قرار گرفت. رسانه های ترکیه با انتشار گزارشات مفصلی در این مقوله تصریح می کنند که در هر مرحله از عملیات هوائی که بعضا با حملات زمینی و توپخانه سنگین همراه شده صدها تن به قتل رسیده اند و بسیاری از مواضع و محل استقرار نیروهای « پ .ک .ک » ویران شده است.
اگرچه مطبوعات ترکیه از تلفات غیرنظامیان و ساکنان محلی در این زمینه ساکتند اما بعید بنظر می رسد که این حملات هوائی و بویژه شلیک توپخانه سنگین ارتش ترکیه هیچگونه تلفاتی از غیرنظامیان کرد عراقی نداشته باشد. بویژه آنکه منابع کرد عراقی اعلام کرده اند که حملات هوائی ترکیه منجر به قتل غیرنظامیان و ازجمله زنان و کودکان کرد عراقی نیز شده است .
اطلاع رسانی هدایت شده و در عین حال برقراری سانسور خبری جهت « فیلترکردن اطلاعات ناخواسته » اعلام کرده است که دستکم ۵۰ فروند از بمب افکن های « اف ـ ۱۶ » در چندین مرحله « عملیات پاکسازی » خود در شمال عراق « فقط به پناهگاههای گروهک تروریستی پ .ک .ک » حمله کرده اند و صدها تن از تروریستها را کشته اند بدون آنکه به کس دیگری آسیب برسانند. اما ناظران معتقدند که تلفات غیرنظامیان کرد عراقی هم سنگین بوده است . در این زمینه نکات فراوانی وجود دارد که بطور همزمان بر مسائل داخلی ترکیه مسائل مرتبط با بحران عراق و بویژه به نقش آمریکا و اسرائیل در این زمینه بازمی گردد.
مهمترین مسئله در قلمرو داخلی ترکیه به قدرت نمائی ارتش ترکیه مربوط می شود که با در نظرگرفتن انزوای نسبی لائیک ها در این کشور ارتش برای اثبات اقتدار خود بی میل نبوده و نیست که در نقطه ای قدرت خود را بنمایش بگذارد و نشان دهد که هنوز هم برای نقش آفرینی در صحنه سیاسی ترکیه و منطقه دارای نقش درجه اول است و « بازیگر اصلی » در ترکیه محسوب می شود.
گزارشات رسیده حاکیست که شدت عمل ارتش ترکیه در عملیات برون مرزی در شمال عراق بسیار وسیع و با تلفات گسترده بوده است . گفته می شود که عملیات نظامی ارتش ترکیه علیه پ .ک .ک بسیار فراتر از آن چیزی بوده که برای تنبیه و حتی سرکوب یک تشکیلات تروریستی در حد اندازه « پ .ک .ک » لازم بوده است . این بدان معنی است که گویا ارتش ترکیه درصدد دامن زدن به بحران روابط پ .ک .ک با دولت ترکیه بوده و از این طریق سعی داشته است پ .ک .ک را برای انجام اقدامات تلافی جویانه علیه ترکیه بشوراند و این درحالیست که مسئولیت مستقیم این مسائل به دولت اسلام گرای « رجب طیب اردوغان » و در مقیاس وسیع تر به « عبدالله گل » رئیس جمهور اسلام گرای ترکیه باز می گردد.
موضوع مهم دیگر به نقش آمریکا و اسرائیل در این مسائل بازمی گردد. این هر دو رژیم اگرچه مناسبات گسترده ای با دولت و ارتش ترکیه دارند لکن بطور همزمان از ارتباطات وسیعی با کردها و بویژه « پ .ک .ک » سود می برند. « اوجالان » رئیس کنونی پ .ک .ک بارها اعلام داشته است که اسرائیل اصلی ترین حامی پ .ک .ک محسوب می شود و این درحالیست که دستگیری « عبدالله اوجالان » در آفریقا و انتقال وی به ترکیه و تحویل وی به سرویسهای امنیتی ترکیه توسط موساد و سایر نیروهای جاسوسی اسرائیل صورت گرفت . این ارتباط دوجانبه که در آن واحد هم با ترکیه و هم با پ .ک .ک روابط بسیار نزدیکی برقرار شود به صهیونیست ها فرصت داده است که نقش « جاسوس دوجانبه » را ایفا کنند و نوعی منافع متقابل را با هر یک از طرفهای خود تنظیم نمایند که بیشترین بهره ها متوجه اسرائیل شود. آمریکا نیز دقیقا از همین الگو برای تامین منافع حداکثری تبعیت می کند و در آن واحد هم با نیروهای تروریستی پ .ک .ک و هم با ترکیه مناسبات صمیمانه و نزدیکی را برقرار کرده است .
تصادفی نیست تا پیش از شروع حملات ارتش ترکیه علیه مواضع پ .ک .ک آمریکا از طرفین ماجرا می خواست که خویشتنداری از خود بروز دهند و رسما از ترکیه می خواست که انجام عملیات نظامی علیه پ .ک .ک را به تعویق اندازد لکن بلافاصله پس از شروع عملیات نظامی ارتش ترکیه در شمال عراق اعلام شد که واشنگتن با نظر مساعد به سرکوب پ .ک .ک می نگرد. با تشدید عملیات ارتش ترکیه در شمال عراق « نابی سنسوی » سفیر ترکیه در آمریکا از همکاری اطلاعاتی آمریکا در سرکوب پ .ک .ک سخن به میان آورد و ضمن تشریح جزئیات آن تصریح نمود که حملات ارتش ترکیه به شمال عراق با کمک اطلاعاتی آمریکا صورت گرفته و اساسا وجود این اطلاعات بوده است که سرکوب «پ .ک .ک » را ممکن ساخته است .
شاید این افشاگری ترکیه بود که باعث شد آمریکا مسئولیت ارائه اطلاعات پ .ک .ک به ارتش ترکیه را بپذیرد و « جف مورل » سخنگوی پنتاگون اعلام داشت که آمریکا پیشاپیش از حملات هوائی ترکیه علیه « پ .ک .ک » آگاه بوده و اطلاعات لازم را در این زمینه در اختیار آنکارا قرار داده بود. سخنگوی پنتاگون سپس از همکاریهای مستمر واشنگتن ـ آنکارا برای سرکوب پ .ک .ک پرده برداشت و یادآور شد که چندین ماه است که یک مرکز هماهنگی اطلاعاتی در آنکارا میان آمریکا و ترکیه فعال است تا اطلاعات مورد نیاز را در این زمینه به ترکیه منتقل نماید.
ژنرال « یا شاربیوک انیت » رئیس ستاد مشترک ارتش ترکیه در این زمینه از همکاری آمریکا در ۲ مقوله خبر داده و خاطرنشان می سازد که کمکهای اطلاعاتی و بازکردن حریم هوائی عراق برای انجام عملیات هوائی به منزله « چراغ سبز » آمریکا تلقی شده و مطابق آن عمل شد.
اکنون سئوال جدی در این مقوله اینست که نقش دوگانه و متضاد آمریکا اسرائیل و برخی کشورهای اروپائی در این زمینه چگونه قابل تفسیر است برای یافتن پاسخ این سئوال لازمست قبلا به این سئوال بیندیشیم که آیا مقامات ارتش ترکیه از این تناقضات آگاهند و از همکاری مشترک متحدین خود با پ .ک .ک خبر دارند » ژنرال طارگین سایگون » معاون رئیس ستاد مشترک ارتش ترکیه به این سئوال پاسخ مثبت می دهد و می گوید : « حتی متحدین آنکارا هم به پ .ک .ک کمک می کنند و آنکارا از گرایش ها و اقدامات برخی از کشورهای خاص ازجمله برخی از متحدین و هم پیمانان ترکیه در کمک رسانی به پ .ک .ک آگاهی کامل دارد.
وی معتقد است راهکار نظامی علیه پ .ک .ک به تنهائی کارآمد نیست بلکه بایستی در کنار تدابیر نظامی مانع رسیدن کمکهای مالی ـ سیاسی و تبلیغاتی به این گروه شد و این درحالیست که مشخصا فرانسه و انگلیس و نیز اتحادیه اروپا بنحوی از پ .ک .ک حمایت می کنند و در عین حال پیداشدن تسلیحات آمریکائی نزد عناصر پ .ک .ک و در خانه های تیمی آنها باعث تنش میان آمریکا و ترکیه شده است .
نگرانی عمده نزد ارتش ترکیه ومراکز سیاسی تصمیم گیرنده در آنکارا اینست که کردستان عراق « به پناهگاه امن تروریستهای پ ک ک » مبدل شده است . و حال آن که ترکیه بیشترین نقش ارتباطی را در تقویت کردهای عراق در طول سالهای حکومت صدام برعهده داشته و « پایگاه های اینجرلیک » را در اختیار عملیات غرب در چارچوب طرحهای اعلام نشده برای تقویت کردستان عراق و تبدیل آن به یک « دولت خود مختار کرد » در قلب منطقه خاورمیانه قرار داده بود.
شدت حملات ارتش ترکیه و ضرباتی که ساکنان کرد عراقی دراین منطقه دریافت کرده اند به حدی است که برخی گزارشات تائید نشده از قتل صدها تن در طول این دوره از عملیات سخن بمیان آورده اند لکن روزنامه « صباح » چاپ ترکیه این رقم را رد می کند در عین حال فهرستی از تلفات پ ک ک در جنوب شرقی ترکیه در یکسال گذشته منتشر نموده که طی آن ۳۰۱ عضو پ ک ک کشته ۱۸۷ تن دستگیر و ۹۳ تن تسلیم ارتش ترکیه شده اند .
یک نکته عبرت آموز در این مقوله وجود دارد که مستقیما به نقش همکاریهای دو جانبه آمریکا با ترکیه و کردها اشاره دارد و آن اینکه علیرغم تلفات سنگین پ ک ک در عملیات برون مرزی ارتش ترکیه در شمال عراق هیچیک از مهره های کلیدی پ ک ک در این بمبارانها آسیب ندیده اند و اصولا در زمان انجام عملیات نظامی ترکیه در تیررس نبوده اند. این بدان معنی است که آمریکا در آن واحد محل استقرار عناصر پ ک ک را به ترکیه اعلام کرده و « گرا » داده و بطور همزمان به عناصر پ ک ک خبر داده است که محل بمباران ارتش ترکیه را سریعا ترک نمایند تا آسیبی نبینند. نتیجه طبیعی این دو دوزه بازیهای آمریکا در میدان عمل افزایش تعداد تلفات غیر نظامیان کرد عراقی بر اثر حملات ارتش ترکیه بوده که خشم رهبران کرد عراقی را برانیگخته است .
مجله اکونومیست چاپ انگلیس حملات اخیر ارتش ترکیه را بزرگترین عملیات برون مرزی ترکیه طی سالهای اخیر در شمال عراق معرفی می کند و صراحتا یادآور می شود که این عملیات محصول همکاریها و توافقات مشترک آنکارا ـ واشنگتن است . بدین معنا که در برابر سکوت و همکاری آمریکا با ترکیه در این عملیات آنکارا نیز حکومت اقلیم کردستان عراق را به رسمیت بشناسد و برای شبه نظامیان کرد ترکیه فرمان عفو عمومی صادر کند.
این دو شرط خواسته های مشترک آمریکا اسرائیل واتحادیه اروپا در قبال مسائل کردها را پوشش می دهد و در واقع دستاورد مشترک آنهابرای تحمیل شرایط جدید به ترکیه محسوب می شود.
این نکته از آن جهت اهمیت دارد که دست آنها را برای « حمایت جهت دار » از کردها برای نقش آفرینی در « لحظات حساس » باز می گذارد و به کردها نیز نشان می دهد که اگر چه ضرباتی را دریافت کرده اند ولی سود فراوانی هم عاید آنها شده اند. این امر نشان می دهد که آمریکا برای حال و آینده به گروه تروریستی پ ک ک به شدت نیاز دارد و از سرمایه گذاری چند منظوره بر روی این گروه اهداف خاص را دنبال می کند.
انکار نمی توان کرد که در این عملیات رهبران کلیدی پ ک ک هم به نفرات تحت نظر خودشان خیانت کرده اند و با علم و آگاهی از جزئیات عملیات نظامی ترکیه و بمباران مواضع پ ک ک محل اقامت خود را ترک گفته اند و به جای امنی رفته اند بدون آنکه به همراهان خود گوشزد کنند که بایستی جان خود را نجات دهند. بدین ترتیب اگر چه نفراتی از بدنه پ ک ک قربانی شده اند ولی نفرات اصلی پ ک ک همچنان در خدمت اهداف آمریکا هستند.
با نگاهی عمیق تر به این بده ـ بستانهای سیاسی در قلمرو مسائل کردها بهتر می توان دریافت که در خلال این بازیهای رایج در واقع هر یک از طرف ها احساس رضایت خاطر می کند که امتیازی گرفته و حرف خود را به کرسی نشانده ولی در میدان عمل این مردم کرد هستند که بدون در نظر گرفتن اینکه تابعیت عراق یا ترکیه را داشته باشند قربانیان این تفاهمات بدفرجام محسوب می شوند.
اگر چه « مسعود بارزانی » رئیس منطقه کردستان عراق در اعتراض به همکاری اطلاعاتی امریکا با ترکیه در حمله هوائی به شمال عراق از دیدار با « کاندالیزا رایس » وزیر امور خارجه آمریکا خودداری کرد ولی این قهر و آشتی های لحظه ای در بستر تحولات منطقه چیز زیادی را تغییر نمی دهد و رئیس اقلیم کردستان هم ناچار است از برسمیت شناخته شدن تشکیلات اقلیم کردستان توسط ترکیه استقبال کند. چون او هم چاره دیگری ندارد و از این خونریزیها بی نصیب مانده است !
با اینهمه « جبار یوسف » سخنگوی نیروهای امنیتی اقلیم کردستان در خصوص بمباران هوائی ارتش ترکیه اعلام کرده است که این عملیات علیه منطقه ای متروکه در کوهستانهای شمال عراق رخ داده و اگر چه سه ساعت به طول انجامیده ولی تنها به یک زمین کشاورزی خسارت زده و هیچگونه تلفات جانی بهمراه نداشته است . بدین ترتیب این احتمال وجود دارد که همکاریهای اطلاعاتی امریکا با ترکیه نیز تعمدا « پوچ » از آب در آمده و آمریکا تعمدا درباره مناطقی به ارتش ترکیه « گرا » داده است که آنها راامیدوار به سرکوب کردهای عضو پ ک ک نماید ولی در عمل نقاطی در کوهستانهای متروکه بمباران شده اند. صرفنظر از اینکه اینگونه اطلاع رسانیها ممکن است در چارچوب یک جنگ روانی قابل ارزیابی باشد لکن احتمال دو دوزه بازی پنتاگون در این ماجرا نیز قابل تامل است .
طبعا علیرغم آنکه دولت آنکارا هر گونه خبری پیرامون توافقات سری میان بوش با رجب طیب اردوغان در خصوص بده بستانهای سیاسی در چارچوب حوادث اخیر در کردستان عراق را تکذیب می کند لکن روند تحولات نشان می دهد که واشنگتن در چارچوب ملاحظاتش برای « تنظیم توازن حساس و استراتژیک » دلخواه آمریکا در منطقه به نکات و اهدافی می اندیشد که نه تنها قربانی کردن کردها که حتی رویاروئی کشورهای همسایه در منطقه نیز موضوع مهمی در این مقوله محسوب نمی گردد بلکه جزئی از اهداف سیاستهای پیچیده و مرموز واشنگتن تلقی می شود. این بدان معنی است که تحریک لائیک ها و ارتش ترکیه به انجام عملیات برون مرزی در شمال عراق و تحقق این امر در مقیاس وسیع کنونی فرآیند پیچیده و پردامنه ای است که چرخه بی پایان حوادث را یکی پس از دیگری در منطقه به وجود می آورد و تحولات زنجیره ای بمنظور تامین اهداف آمریکا اسرائیل و اتحادیه اروپا را شکل می دهد. این یک اقدام چند منظوره برای ایجاد و گسترش کانون بحران در مرزهای ترکیه و عراق است که آثار و تبعات آن برای مدتهای طولانی پس از پایان این عملیات نظامی نیز در مرزهای دو کشور باقی خواهد بود و عواقب آن بر امنیت منطقه وثبات سیاسی همسایگان نیز اثرگذار است .
امروزه شاید لائیک ها و ارتش ترکیه هنوز هم برای نقش آفرینی و اقدام در جهت تحقق اهداف واشنگتن وتل آویو وسوسه می شوند ولی نباید فراموش کنند که بذر بحران امروز را خودشان دیروز در شمال عراق پاشیده اند و زمینه های بی ثباتی و ناامنی در پشت مرزهایشان را خودشان فراهم کرده اند و یقینا تجربه های فردا نیز تکرار تجربه های امروز خواهد بود. حتی اگر اوضاع وخیم تر نشود.
با توجه به انزوای نسبی لائیک ها در ترکیه ارتش این کشور برای اثبات اقتدار خود بی میل نبوده و نیست که در نقطه ای از منطقه قدرت خود را بنمایش بگذارد و نشان دهد که هنوز هم دارای نقش درجه اول است . و « بازیگر اصلی » در ترکیه محسوب می شود
شدت عمل ارتش ترکیه در عملیات برون مرزی در شمال عراق بسیار وسیع و باتلفات گسترده بوده است . این عملیات بسیار فراتر از آن چیزی بوده که برای تنبیه و حتی سرکوب یک تشکیلات تروریستی در حد و اندازه « پ ک ک » لازم بوده است
گویا ارتش ترکیه در صدد دامن زدن به بحران است وسعی داشته پ ک ک را برای انجام اقدامات تلافی جویانه علیه ترکیه بشوراند و مسائلی را دامن بزند که قانونا مسئولیت آن برعهده دولت و رئیس جمهور اسلام گرای ترکیه است
اسرائیل از ارتباط دو جانبه با ترکیه و « پ ک ک » بهره های فراوانی برده است . این ارتباطات به صهونیست ها فرصت داده که نقش جاسوس دو جانبه را ایفا کنند و منافع خود را به حداکثر برسانند. آمریکا هم سعی در پیروی از همین الگو را در مناسبات با ترکیه و « پ ک ک » دارد
ژنرال « ارگین سایگون » معاون رئیس ستاد مشترک ارتش ترکیه از این مسئله گلایه دارد که حتی متحدین آنکارا هم به « پ ک ک » کمک می کنند و راهکار نظامی در این شرایط موثر نیست مگر آنکه کمکهای مالی ـ سیاسی ـ تبلیغاتی به « پ ک ک » قطع شود
ترکیه بیشترین نقش ارتباطی را در تقویت کردهای عراقی در طول سالهای حکومت صدام برعهده داشته ولی امروز نگرانست که چرا کردستان عراق به پناهگاه امن تروریستها پ ک ک تبدیل شده است
علیرغم تلفات سنگین عملیات برون مرزی ارتش ترکیه هیچ یک از مهره های کلیدی پ ک ک در این بمبارانها آسیب ندیده اند. این بدان معنی است که آمریکا در آن واحد محل استقرار پ ک ک را به ترکیه « گرا » داده و بطور همزمان به عناصر کلیدی پ ک ک خبر داده که محل بمبارانها را سریعا ترک نمایند تا آسیبی نبینند!
« اکونومیست » چاپ انگلیس از توافقات سری میان بوش و اردوغان خبر می دهد که بموجب آن پ ک ک سرکوب می شود و در مقابل آنکارا حکومت اقلیم کردستان عراق را به رسمیت می شناسد و به شبه نظامیان کرد ترکیه « عفو عمومی » خواهد داد
تحریک لائیک ها و ارتش ترکیه فرآیند پیچیده و پردامنه ای است که چرخه بی پایان حوادث را یکی پس از دیگری به وجود می آورد و تحولات زنجیره ای بمنظور تامین اهداف آمریکا اسرائیل و اتحادیه اروپا را شکل می دهد.
