به گزارش انجمن بی تاوان، مصطفی الکاظمی نخست وزیر عراق، امروز در آنکارا با رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه، دیدار و گفتگو می کند.

این دیدار در شرایطی صورت می گیرد که روز گذشته، فواد حسین وزیر امور خارجه عراق، پیش از نخست وزیر به آنکارا رفت و در دیدار با مولود چاووش اوغلو، آخرین هماهنگی های سفر را انجام داد.

در کنفرانس مطبوعاتی مولود چاووش اوغلو و فواد حسین، مسائل فراوانی در مورد روابط بغداد – آنکارا مطرح شد و به این اشاره شد که مبادلات تجاری بین عراق و ترکیه در سال جاری به ۱۷ میلیارد دلار رسیده است.

امروز، اغلب روزنامه های ترکیه، بخشی از گفتگوهای فواد حسین و مولود چاووش اوغلو را برجسته کردند که بیشتر، با همکاری های اطلاعاتی و امنیتی دو کشور رابطه داشت و چند و چون پاسخ دادن به اقدامات تروریستی پ.ک.ک را در بر می گرفت.

چاووش اوغلو: پ.ک.ک دشمن کردهاست

فواد حسین وزیر امور خارجه عراق، پیش تر رئیس دفتر مسعود بارزانی رئیس سابق اقلیم کردستان عراق بود. این سیاست مدار کُرد، حالا پستی را در اختیار دارد که پیش تر به مدت چند سال در اختیار هوشیار زیباری دایی مسعود بارزانی بوده است.

دیروز مولود چاووش اوغلو، در کنفرانس مطبوعاتی در کنار این سیاست مدار کُرد عراقی، در مورد پ.ک.ک چنین گفت: «دغدغه های امنیتی ما کاملاً واقعی است و نگران تحرکات تروریستی هستیم. گروه تروریستی پ.ک.ک، فقط با ما نمی جنگد و در عین حال، دشمن کردها است. این گروه، هیچ ربطی به کردها ندارد و نباید آن را به عنوان نماینده مردم کُرد شناخت. در همین چند روز اخیر، بارها در سوریه و عراق، به گروه های کُردی خارج از پ.ک.ک حمله کرده و نشان داده که با همه سرِ جنگ دارد.»

پاس گل پ.ک.ک به ترکیه

منظور چاووش اوغلو از حملات اخیر پ.ک.ک به گروه های کُردی، مجموعه ای از اقدامات حساب شده و وسیع است که طی آنها، پ.ک.ک با تهدید و ایجاد رعب و وحشت، نه تنها در برخی از مناطق عراق و اقلیم کردستان، بلکه در شمال سوریه نیز، به گروه های مختلف حمله کرده است.

حمله نیروهای اقماری پ.ک.ک در شمال سوریه به احزاب کُردی عضو «شورای میهنی کردهای سوریه» (ENKS) چنان آش شوری شد که مظلوم کوبانی فرمانده نیروهای سوریه دموکراتیک (SDF) نیز به آن واکنش نشان داد.

بر اساس اطلاعاتی که سربست لزگین معاون وزیر پیشمرگ اقلیم کردستان عراق در اختیار رسانه ها گذاشته، شب گذشته، یک گروه کم شمار ۸ نفره از نیروهای پ.ک.ک، قصد داشتند اندکی آن سوتر از دروازه رسمی مرز سوریه و دهوک، پنهانی از آب دجله گذشته و به اقلیم کردستان عراق بروند. اما نیروهای پیشمرگ مرزبانی متوجه شده و بر روی آنها آتش گشوده اند.

طولی نکشیده که نزدیک به ۶۰ نفر از نیروهای ی.پ.گ نیز به کمک نیروهای پ.ک.ک آمده و درگیری بین آنها و پیشمرگ های اقلیم کردستان بیش از نیم ساعت طول کشید، اما نهایتاً نیروهای پ.ک.ک به عمق خاک مناطق کردنشین شمال سوریه در اطراف دیرک عقب نشینی کرده و از صحنه گریخته اند.

لذا اقدام مشکوک گروه های اقماری پ.ک.ک برای ورود پنهانی به اقلیم کردستان عراق و درگیری مسلحانه آنان با نیروهای پیشمرگ، به همراهی بیشتر بین اربیل، بغداد و آنکارا خواهد انجامید.

اقدام پ.ک.ک برای ورود مخفیانه به اقلیم کردستان عراق و درگیری طولانی آنها با نیروهای پیشمرگ و همچنین حمله به دفاتر احزاب کُردی خارج از چتر پ.ک.ک، این امکان تبلیغاتی را در اختیار دولت اردوغان می گذارد تا در برابر آمریکا، اروپا و کشورهای منطقه، مداوماً بر این موضوع تاکید کند که تفاوتی بین ی.پ.گ و پ.ک.ک وجود ندارد و اگر پ.ک.ک را در لیست گروه های تروریستی قرار داده اید، باید این واقعیت را قبول کنید که اقدامات این گروه در ترکیه، عراق و سوریه هم تروریستی است.

در همین حال، ترکیه در مواجهه با مقامات دولت مرکزی عراق و در پاسخ به اعتراضات و انتقاداتی در خصوص مسائل آبی و غیره و ذالک، باز هم می تواند کارت پ.ک.ک را بر روی میز گذاشته و از بغداد، برای حمله به پ.ک.ک طلب کمک و همراهی کند.

تجربه همکاری بین بغداد، اربیل و آنکارا

بیرون راندن نیروهای پ.ک.ک از منطقه استراتژیک و مهم سنجار (شنگال)، تجربه موفقیت آمیزی از همکاری سیاسی و امنیتی بین سران دولت مرکزی عراق و اقلیم کردستان را به نمایش گذاشت.

مشخص نیست که در ریزه کاری های امنیتی این ماجرا، ترکیه تا چه اندازه نقش داشته است. اما آن چه هویداست، این است که حملات مداوم هواپیماهای جنگنده و پهپادهای ترکیه به سران پ.ک.ک در سنجار و همچنین افزایش تهدیدات پ.ک.ک علیه نیروهای پیشمرگ و نیروهای مرزبانی تحت امر وزارت دفاع عراق، شرایط خطرناکی فراهم آورد که نتیجه و خروجی آن چیزی نبود جز همکاری برای امضای یک توافق نامه مهم که بر اساس آن، امنیت سنجار به جوانان ایزدی اهل همین شهر سپرده شده و آنان تحت امر دولت عراق فعالیت خواهند کرد.

بدون شک، از دست دادن موقعیت جغرافیایی مهم و حساس سنجار برای پ.ک.ک اهمیت فراوانی دارد و باید این مساله را همچون یکی از لطمات و خسارات بزرگ پ.ک.ک در سال ۲۰۲۰ میلادی تلقی کرد.

اما در هر حال، شواهد نشان داد که پ.ک.ک چاره دیگری نداشت و این واقعیت را درک کرد که دولت عراق، عزم خود را جزم کرده تا به ماجراجویی پ.ک.ک در سنجار خاتمه دهد و زمینه مداخله گاه و بیگاه ترکیه نیز، برچیده شود.

حالا در تداوم این همکاری امنیتی، می توان انتظار داشت که در برخی حوزه های مرزی دیگر نیز، در طیف ها و سطوح مختلف، گونه های دیگری از همکاری های پیدا و پنهان امنیتی بین مثلث عراق، اقلیم کردستان و ترکیه، در جریان باشد.

دیدار اردوغان – الکاظمی، ترکیبی از اولویت های مهم

مصطفی الکاظمی نخست وزیر عراق در شرایط فعلی با مجموعه ای از چالش های داخلی روبروست که شاید مشکلات اقتصادی دوران کرونا و تلاش برای رفع موانع برگزاری انتخابات پیش از موعد، در راس مشکلات دولت باشند. با این وجود، او به دنبال استفاده از ظرفیت های دیپلماسی و همکاری های منطقه ای است.

طبیعتاً در شرایطی که عراق در چند سال اخیر، بخش قابل توجهی از زیرساخت و منابع خود را در مسیر مبارزه با ترور از دست داده، در تعامل اقتصادی با ترکیه، بیشتر در مقام کشوری ظاهر خواهد شد که بخشی از بازارهای خود را در اختیار کشوری می گذارد که از امکان تولید و صادرات کالا و خدمات فنی – مهندسی برخوردار است و در عین حال، می تواند با اعزام صدها پیمانکار و کارآفرین، بخش هایی از میدان بازسازی، توسعه و آبادانی عراق و به تبع آن، درآمدها و اعتبارات این کشور را به دست بیاورد.

در پایان باید گفت، با توجه به مشکلات کنونی عراق و به ویژه مشکلات مرتبط با حوزه های سیاسی، امنیتی و اقتصادی، فعلاً این ترکیه است که در روابط دوجانبه با عراق، سود و امتیاز بیشتری به دست خواهد آورد و رساندن رابطه به سطحی که سود و خروجی آن همسان و هم تراز باشد، به انسجام ملی گروه های سیاسی عراق، دوراندیشی آنان در مورد مسائل سیاسی و آبی عراق – ترکیه و پرهیز از نگرش انحصارطلبانه و سهم خواهی های رانتی و گروهی بستگی دارد.