‘پژاک’ نامی که چند سالی است، در ارتباط با حملات تروریستی در غرب کشور شنیده می شود. واکاوی ریشه های تشکیل این گروهک تروریستی در سالگرد ۱۱ سپتامبر از حقایق بسیاری درباره ادعای مبازره با تروریسم آمریکایی ها پرده بر می دارد.
کلمه پژاک مخفف “پارتیا ژیانا ئازادا کوردیستانێ” به معنای “حزب حیات آزاد کردستان” است، ریشه تشکیل این گروهک تروریستی به اذعان بسیاری از کارشناسان به پ ک ک (حزب کارگران کرد ترکیه ) و نیز رهبر آن عبدالله اوجالان باز می گردد، پ ک ک که از سوی دولت‌ها و سازمانهای بین‌المللی به عنوان یک سازمان تروریستی شناخته می‌شود، پس از حملات ۱۱ سپتامبر به آمریکا به منظور گریز از وجهه تروریستی و مورد هدف قرار گرفتن از سوی غرب، نیروهای خود را به شاخه‌های گوناگون تقسیم کرد. این حزب، یک سال پیش از آغاز جنگ عراق افراد خود را در قالب احزاب جدیدی میان شاخه‌های ترکیه، سوریه، عراق و ایران تقسیم کرد و گروهی از کردهای ترکیه عضو پ ک ک که به ایران آمدند نام پژاک را بر خود نهادند، منابع آمریکایی مدعی هستند که شمار اعضاء پژاک در حدود ۳ هزار نفر است.فعالیت این گروهک بیشتر در مرز بین ایران، عراق و ترکیه و منطقه قلعه رش در استان آذربایجان غربی، منطقه اورامانات از توابع استان کرمانشاه، ایوان از توابع ایلام، مریوان، منطقه چهل چشمه از توابع استان کردستان و بخش شرقی کوهستان قندیل در کردستان عراق است و تحت هدایت و رهبری حزب پ. ک. ک، ، فعالیت می‌کند.
گروهک پژاک در ۴ آوریل ۲۰۰۳ روز تولد عبدالله اوجلان رهبر گروهک پ.ک.ک تاسیس شد. پژاک در سال ۲۰۰۴ اولین کنگره خود را برگزار نمود. سرکرده این گروهک “عبدالرحمان حاجی‌احمدی” نام دارد، پژاک تاکنون چندین انشعاب درونی داشته‌است. منابعی در شمال عراق گزارش می‌کنند که حاجی‌احمدی، تنها اسماً رئیس پژاک است ولی این گروهک هیچ کاری بدون اجازهٔ پ ک ک انجام نمی‌دهد.
آپوگرایی (Apoism)
ایده‌ئولوژی پژاک و پ ک ک آپوگرایی (Apoism) یعنی پیروی مطلق از شخص عبدالله اوجالان (ملقب به آپو) است. افراد گروه پژاک تصویر بزرگی از عبدالله اوجالان را بر روی کوهی در ۱۶ کیلومتری کوه قندیل ترسیم کرده‌اند.
احزاب سابقه‌دارتر کرد مثل حزب دموکرات کردستان ایران و کومله رابطهٔ حسنه‌ای با پژاک ندارند، ابراهیم علی زاده دبیرکل گروهک کومله در تاریخ چهارم تیرماه ۱۳۹۰ در شبکه کومله به بحث پیرامون اوضاع سیاسی ایران به ویژه کردستان پرداخت. وی از فعالیتهای تروریستی پژاک اعلام نارضایتی کرد و اظهار داشت: “مشکل اصلی ما اختلاف دراستراتژی سیاسی است. مثلا گروه پژاک در مرزهای کردستان دست به فعالیتهای مسلحانه‌ای زده‌است که متاسفانه به جنبش سیاسی کردستان ضرر می‌رساند.”
ئه ویندار یکی از اعضای زن پژاک درباره تاریخچه تشکیل این گروهک به خبرنگار بی بی سی گفته است: ” نطفه تشکیل پژاک در سوم اسفند سال ۱۳۷۷ در ایران ریخته شد. در سال ۱۳۷۷ استاندار کردستان عبدالله رمضان زاده از چهره های کلیدی دولت اصلاح طلب خاتمی بود. او فضای بحث و گفتگو را در کردستان توسعه داده بود. در آن زمان گفته می شد که رهبر پ کا کا با همکاری سازمانهای اطلاعاتی آمریکا و اسرائیل دستگیر شده و به ترکیه تحویل داده شد. استانداری مجوز راهپیمایی اعتراضی را صادر کرده بود، اما بعدا دستگاههای امنیتی استاندار را مجبور به لغو این مجوز کرده بودند، در آن هنگام فرمانده نیروی انتظامی کردستان احمد رضا رادان بود. استاندار از مردم خواست تا این راهپیمایی را لغو کنند. اما مردم منطقه با حضور بی سابقه در خیابانها به دستگیری اوجلان اعتراض کردند. این اعتراضات با سرکوب نیروهای انتظامی روبر شد. این موضوع بسیاری از جوانان را تشویق کرد تا به به پ کا کا، تنها حزبی کردستانی که مبارزه مسلحانه داشت بپیوندند”.
خبرنگار بی بی سی در ادامه به شهر کویه در یک ساعتی اربیل مرکز حکومت اقلیم کردستان عراق و به دیدارعثمان اوجلان برادر عبدالله اوجالان رهبر پژاک و پ ک ک می رود او پس از دستگیری برادرش مدت پنج سال رهبری پ ک ک را به عهده داشت تا اینکه در سال ۲۰۰۴ از این حزب جدا شد. او امروز خواهان اصلاحات در پ ک ک است. آقای اوجلان یکی از بنیان گذاران پژاک است.عثمان اوجلان می گوید: “من شخصا می خواستم پژاک یک حرکت مستقل از پ ک ک باشد. اما مراد کاریلان و جمیل و افراد دیگر در رهبری پ ک ک می خواستند پژاک بخشی از پ کا کا باشد. امروز تفکر آنان بر پژاک حاکم است. در حقیقت رهبری پ ک ک خط مشی و سیاستهای کلان را تعیین می کند و پژاک هم آن را اجرا می کند. امروز هم بر این باورم که کنترل پژاک توسط پ ک ک، پژاک را قوی نکرد، بلکه آن را تضعیف می کند.”
یکی دیگر از بنیان گذاران پژاک زریان روژهلاتی است. او اهل جوانرود در استان کرمانشاه است و مدتی عضو پ ک ک بوده است و سپس به پژاک پیوسته است ، روژهلاتی از منتقدین کنترل پ ک ک بر پژاک است. او می گوید “پس از دستگیری عبدالله اوجلان و کنار گذاشتن ایده تشکیل کردستان بزرگ، برخی از نیروهای پ ک ک که از بخشهای کردنشین غیر از ترکیه بودند، دچار بحران ایدئولوژی شده و ناراضی بودند. از طرف دیگر سران پ ک ک بر این باور بودند پس از حمله آمریکا به عراق، هدف آمریکا ایران خواهد بود. برای رفع نارضایتی در پ ک ک و نزدیک شدن به آمریکا، پ ک ک حزب پژاک برای کردستان ایران تاسیس کرد.”
اسناد وابستگی و سیاست دوگانه آمریکا
حاجی‌احمدی که سفر به ایالات متحده داشته است، دراینباره گفته است :” هدف ما یکی است. ما در مورد براندازی حکومت صحبت نمی‌کنیم، ولی خواهان تغییر دموکراتیک در ایرانیم، در این سطح حاضریم با آمریکایی‌ها همکاری کنیم.”وی همچنین در مصاحبه با شبکه تلویزیونی بی‌بی‌سی اعتراف کرد که گروه او اقدام به حملات مسلحانه در داخل خاک ایران می‌کنند، حاجی‌احمدی تصریح کرد که وضعیت ایران به گونه‌ای است که این گروه بدون استفاده از اسلحه قادر به انجام عملیات نیست.
به نوشته اینترنشنال هرالد تریبیون، “آنان هیچ چزییاتی درباره مذاکرات خود یا سطح مذاکره کنندگان فاش نکرده اند اما می گویند رهبر گروه، رحمان حاج احمدی، تابستان گذشته به واشینگتن سفر کرده است هرچند مشخص نیست که با چه کسانی ملاقات داشته است”.این روزنامه می نویسد: بیریار گابار یکی از ۱۱ عضو رهبری پژاک گفت که مذاکراتی عادی با مسوولان آمریکایی داشته اند و به مورد خاصی اشاره نکرد. یکی از محافظان این عضو پژاک نیز گفت که مسوولان این گروه سال گذشته در کرکوک با آمریکایی ها ملاقات کرده اند.
اینترنشنال هرالد تریبیون می افزاید: برخی مسوولان ایرانی، آمریکا را متهم می کنند که گروه پژاک را پشتیبانی و حمایت می کند و از آنان در جنگی مجازی بهره می گیرد، هر چند آمریکا این اتهامات را رد می کند. یک دیپلمات بلند پایه آمریکایی گفته است: هیچ تماس رسمی با این گروه وجود نداشته و از موضوع کمک آمریکا به آنان نیز هیچ گونه اطلاعاتی ندارد. او حتی گفت که حاج احمدی طی سفرش به واشینگتن با مسوولان دولتی آمریکا ملاقاتی نداشته است.
پ ک ک در فهرست سازمان های تروریستی وزات امور خارجه آمریکا قرار دارد و کمک به این گروه غیر قانونی است؛ همزمان آمریکا از هر گونه اشاره ای درباره همکاری با پژاک اجتناب می کند. این روزنامه آمریکایی می نویسد: رهبران این گروه چریکی می گویند آمریکا، پ ک ک را گروهی تروریستی می داند زیرا این گروه با ترکیه، متحد مهم آمریکا می جنگد، اما پژاک تروریست شناخته نمی شود چون با ایران می جنگد.
سیمور هرش، خبرنگار تحقیقاتی مجله نیویورکر در شمارهٔ ۲۷ نوامبر این مجله گزارش داد که گروه پژاک هم از ایالات متحده و هم از اسرائیل کمک دریافت می‌کند. ارلیش روزنامه نگار مستقل آمریکایی نیز در دیدار از پایگاه های پژاک در کوهستان قندیل و پس از انجام مصاحبه با سرکرده های این گروهک صراحتا اعلام می کند: عملیات نظامی پژاک در راستای استراتژی آمریکا در منطقه است. سایت خبری آمریکایی “نیوزمکس” در آگوست ۲۰۰۷ مصاحبه ای با “رحمان حاج احمدی” سرکرده این گروهک انجام می دهد. حاج احمدی که به واشنگتن سفر کرده بود در این مصاحبه می گوید: امیدوارم در دیدار با مقامات ارشد دولت آمریکا درباره وضعیت جاری در ایران و کمک واشنگتن به پژاک گفت وگو و رایزنی کنم. وی در این مصاحبه ادامه می دهد: با کمک آمریکا اقوام کرد را در شورشی که می تواند به کل ایران گسترش یابد هدایت می کنیم. در سال ۲۰۰۴ و درست یک سال پس از اشغال نظامی عراق توسط آمریکا، روزنامه واشنگتن پست و خبرگزاری آمریکایی رویترز گزارش هایی منتشر کردند که بر طبق آن نیروهای سازمان تازه تاسیس پژاک را در حالی که سلاح های آمریکایی در دست داشتند، در اطراف پایگاه نظامی ایالات متحده در سلیمانیه عراق رویت کردند.
یکی از مقامات ارشد حزب جدائی طلب کارگران کردستان( پ ک ک ) به روزنامه حریت گفته است که آمریکا تا سال ۲۰۰۴ میلادی ارتباط نزدیکی با پ.ک.ک.ک داشته است. در همین رابطه “مراد قره ایلان” مرد شماره دو حزب کارگران کردستان، در گفتگو با روزنامه رادیکال گفت: در سالهای ۲۰۰۳ و ۲۰۰۴ تماسهایی با آمریکا داشتیم.قره ایلان در ادامه گفت : در زمان حمله آمریکا به عراق تماس هایی میان واشنگتن و پ.ک.ک برقرار شد و من گمان می کنم که آمریکا برای ورود به منطقه نیازمند پ.ک.ک بود.
پژاک بازوی صهیونیسم در منطقه
روابط و نفوذ رژیم صهیونیستی در کردستان عراق به دهه های (۱۹۶۰ و ۱۹۷۰) دوران جنگ های جدایی طلبانه کردها با دولت برمی گردد در آن دوران این رژیم بر آن بود که با تقویت کردهای عراق در مبارزات جدایی طلبانه شان دولت مرکزی عراق را تضعیف کند که در این مورد مناخیم بگین نخست وزیر وقت اسرائیل با بیان اینکه مقامات نظامی اسرائیل به مبارزان کرد آموزش های نظامی می دهند و از طرفی ملامصطفی بارزانی با اشاره به این موضوع در خاطرات خود پرده از وجود این روابط برداشته اند. “سدات لاجینر” مدیر عامل مرکز مطالعات استراتژیک (ایسرو) در گفتگویی با هفته نامه ترکیش ویکلی گفت: شیمون پرز رئیس اسرائیل ادعا می کند که کردها در سوریه، ترکیه و ایران با اسرائیل همدردی می کنند زیرا که آنها در جاهایی که زندگی می کنند مشکلاتی دارند. این حرفها پیامدهایی برای این سه کشور دارد و نشان از دخالت در جدا کردن مناطق کردنشین دارد.
پس از حمله آمریکا به عراق حضور رژیم صهیونیستی در منطقه تسهیل شد که مهمترین هدف آنها درعراق جلوگیری از تشکیل حکومت های دینی و ملی و فشار برهمسایگان کردستان عراق است که اغلب با مواضع اسرائیل در منطقه دشمنی اساسی دارند. بدین ترتیب رژیم اسرائیل با حضور درعراق گروهها و حرکت هایی را که این رژیم را تهدید می کند نابود ساخته، از فعالیت هایشان جلوگیری نموده یا آنها را تضعیف خواهد کرد. اسرائیل در راستای تحقیق این اهداف در تلاش است تا ذیل پوشش نیرو ها یا موسسات آمریکایی روابط خود را با کردها افزایش دهد. به عنوان مثال گروهی ۶۰ نفری از اکراد به نام “مارن ریشه” برای انجام عملیاتی مانند بمب گذاری، ترور و آدم ربایی در اسرائیل آموزش دیده اند. این همکاری نزدیک با اکراد موجب شده تا ماموران اسرائیلی در پوشش های مختلف به واسطه راهنماهای کرد در مرز ایران و در نقاط حساسی دستگاه های استراق سمع کار بگذارند. این اقدامات که با حمایت بی دریغ نیرو های آمریکایی صورت گرفته است در واقع به اسرائیل این فرصت را می دهد تا حرکات و واکنش های ایران را کاملا تحت نظر داشته باشد. نیروهای امنیتی اسرائیل در کردستان عراق تحت لوای شرکت های اقتصادی و تجاری، اهداف پنهان خود را پیش می برند.
سیمورهرش روزنامه نگار و مقاله نویس جنجالی نشریه نیویورکر در این باره می نویسد: امریکا و اسرائیل از گروههای کرد شورشی در ایران موسوم به “پژاک” حمایت می کنند. وی همچنین می گوید: در تابستان ۲۰۰۶ امریکا و اسرائیل به این گروه که شاخه ایرانی “پ ک ک” محسوب می شود کمک های تجهیزاتی و آموزشی ارائه کرده اند. بنابراین درآینده نه چندان دورنتایج نامطلوب حضور سیاسی، اقتصادی، اطلاعاتی و امنیتی اسرائیل در عراق بویژه در کردستان عراق، تمامی منطقه را در کام خود فرو خواهد برد. مصداق این ادعا، انجام چندین ترور در منطقه کردستان ایران است که با ترور “ماموستا شیخ الاسلام”، امام جمعه سنندج و به شهادت رساندن یک قاضی و چندین سرباز مرزبانی و انتظامی در منطقه کردستان ایران نمودی عینی یافته است. به گفته هرش هدف اصلی این رژیم در شمال عراق، بوجود آوردن یک میدان حرکتی در مقابل ایران و سوریه و هم چنین مقاومت کنندگان عراقی در این کشور می باشد وی حتی ادعا کرده است که رژیم صهیونیستی به پیشمرگه های کرد (نیروهای نظامی کرد) آموزش های لازم برای آنکه اطلاعاتی درباره تاسیسات هسته ای ایران کسب کرده و در آن خرابکاری کنند؛ ارائه می دهد .این نویسنده معروف آمریکایی معتقد است که ۱۵۰ شرکت متعلق به این رژیم، به شکلی مستقیم یا غیرمستقیم در عراق فعالیت می کنند .
انتشار اخباری مبنی بر جاسوسی اعضای پ ک ک در لبنان به نفع رژیم صهیونیستی نیز تاییدی دیگر بر این مدعاست. سال گذشته پرس تی وی گزارش داد: نیروهای اطلاعاتی ارتش لبنان از هفته گذشته عملیات شناسایی و تعقیب جاسوسان خارجی را در شهر بندری جونیه در شمال بیروت آغاز کرده‌اند که این عملیات تا کنون به دستگیری سه شبه نظامی حزب کارگران کردستان موسوم به پ. ک. ک. و چند جاسوس دیگر رژیم اسرائیل در این کشور منجر شده است.
خیانت بارزانی
یک مقام عالیرتبه نظامی چندی پیش از واگذاری ۳۰۰ هزار هکتار از کردستان عراق به گروهک تروریستی پژاک خبر داد و اعلام کرد که ایران این حق را برای خود محفوظ می داند که مراکز تروریستی را در نواحی مرزی مورد هدف قرار داده و آنها را سرکوب و نابود نماید.و ی ادامه داد: مسئولین و به خصوص رئیس اقلیم کردستان به ملت های عراق و ایران خیانت کرده و بدون اطلاع دولت مرکزی عراق در یک تبانی با استکبار بخشهای زیادی از سرزمین عراق را در اختیار گروهک تروریستی پژاک قرار داده، دست این گروهک جنایتکار را در اخاذی و باج گیری از مردم عراق بازگذاشته است و گروهک مزبور با حمایت دولت اقلیم کردستان عراق علیه ملت ایران دست به عملیات های تروریستی می زند.
تابستان داغ برای پژاک
گروهک پژاک حملات خود علیه جمهوری اسلامی را از آغاز سال ۹۰ تشدید کرد، یکی از این حملات عملیات تروریستی ساعت ۷ بامداد روز ۱۳ فروردین ماه در مریوان بود، که طی آن افراد مسلح به پاسگاه مرزی واقع در روستای سیاناو نزدیکی روستای کانی کبود حمله کردند و در نتیجه این حمله تروریستی، یک نفر از پرسنل کادر و سه سرباز وظیفه کشته و دو سرباز وظیفه دیگر نیز زخمی شدند.
در مجموع از ابتدای فرودین ماه سال ۹۰ چهار اقدام تروریستی در کردستان روی داد که طی آن ۶ نفر از پرسنل نیروی انتظامی و مرزبانی کردستان کشته و نزدیک به ۱۰ نفر دیگر زخمی شده‌اند. پیشتر و در اسفند ماه سال گذشته هم، چهار کارمند اداره محیط زیست سنندج به ضرب گلوله افراد ناشناس کشته شدند. آخرین فعالیت نظامی گروه پژاک در شهریور ماه سال ۱۳۹۰ به گروگانگیری در یک مرغداری بر می‌گردد, در این حمله عوامل گروهک پژاک با حضور در یک واحد مرغداری تعداد پنج نفر از کارگران مرغداری را گروگان گرفته و با ارعاب و تهدید خواستار دریافت ۱۰ میلیون تومان وجه نقد می‌شوند.
حملهٔ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به مواضع پژاک
سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در حمله به مواضع گروه پژاک در خاک کردستان عراق در ۲۵ تیرماه سال ۱۳۹۰ ضربه‌های سختی به این گروه وارد نمود. طبق اعلان رسمی سپاه پاسداران طی عملیات‌های اخیر سپاه بیش از ۵۰ نفر از اعضای گروه پژاک کشته و تعداد ۱۰۰ نفر از اعضای این گروه زخمی و عده‌ای نیز به اسارت درآمده‌اند، طبق اعلامیهٔ سپاه، کشته‌های گروه پژاک در این حملات در شمال قلعه دیزه و اطراف آسوس توسط اعضای بازمانده این گروه دفن شده‌اند همچنین دراین درگیریها “سردار عاصمی” فرمانده اطلاعات سپاه علی ابن ابیطالب (ع) قم که برای انجام ماموریت به منطقه سردشت رفته بود همراه با پنج تن دیگر از اعضای این سپاه در درگیری با افراد مسلح گروه پژاک به شهادت رسید. البته سپاه با فرارسیدن ماه مبارک رمضان و به دنبال درخواست دولت اقلیم کردی عراق آتش بس یک ماهه اعلام کرد و به اعضای پژاک فرصت داد خاک ایران را ترک نمایند.
روابط عمومی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی روز ۱۲ شهریور ۱۳۹۰ پس از یک ماه آتش بس یک طرفه اعلام کرد که بدلیل فعالیتهای نظامی این گروهک که مانع از توسعهٔ شهرهای مرزی ایران است حملات خود را از سر گرفته‌است و پس از مهلت یک ماهه در ماه رمضان به پژاک برای عقب نشینی از مناطق مرزی شمال غرب ایران، به دلیل عدم رعایت این مهلت، نیروهای زمینی سپاه عملیات جدیدی را آغاز کردند. نیروی زمینی سپاه با تعیین شروطی از جمله خروج کامل گروهک پژاک از مناطق مرزی غرب کشور و پرهیز آنها از ارتکاب هرگونه عملیات نظامی و تروریستی در این مناطق با وساطت دولت اقلیم کردی عراق مهلتی یک ماهه به این گروهک داده بود. طبق آمار اعلام شده در مرحلهٔ اول این درگیریها ۳۰ نفر از نیروهای پژاک کشته و زخمی شده‌اند و مناطق سرگله و کانی گله به تصرف کامل نیروی زمینی سپاه درآمده‌است. این عملیات با هدف پاکسازی مناطق مرزی شمال غرب کشور و عقب راندن گروه شبه نظامی پژاک از ارتفاعات منطقه عمومی سردشت آغاز شد.
درماندگی پژاک و درخواست آتش بس
پژاک بعد از تحمل بیش از ۴۰ مجروح و ۳۰ کشته نفر از اعضایش در بیانیه رسمی اعلام کرد: “در این مرحله از جنگ ما بر مبنای مطالبه جناحهای میانجی میان ما و ایران و باور صلح جویانه تصمیم به اعلام آتش بس گرفتیم.” حمید احمدی از فرماندهان عملیاتی نیروی زمینی سپاه پاسداران با اشاره به درخواست آتش بس گروه پژاک گفت: خواسته ما این است که آنها ابتدا مرزهای ما را ترک کنند و در حال حاضر اعلام آتش بس مفهومی ندارد. وی با اشاره به بیانیه منتشر شده از سوی این گروهک مبنی بر درخواست آتش‌بس اظهار داشت: این بیانیه به هیچ وجه کامل و واضح نیست البته حکومت اقلیم کردستان اعلام کرده است که آنها امروز طی کنفرانس مطبوعاتی اعلام می‌کنند که نیروهایشان را از ایران خارج خواهند کرد که در این صورت شاید پاسخی به آنها داده شود و راه صحبت باز شود اما تاکنون سپاه به هیچ وجه به این درخواست آنها پاسخ نداده است.
نیروی زمینی سپاه در اطلاعیه‌ای درباره این درخواست تاکید کرد: از آنجا که محتوای آتش بس یک طرفه اعلام شده توسط گروهک تروریستی پژاک روشن و مشخص نیست ضروری است دولت اقلیم کردستان عراق که واسطه این اقدام بوده است هر چه سریعتر نسبت به شفاف سازی منظور آتش بس اعلامی اقدام لازم را بعمل آورد.این اطلاعیه می افزاید: بدیهی است پس از مشخص شدن محتوای آتش بس، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نظر رسمی خود را اعلام خواهد کرد.نیروی زمینی سپاه در پایان اطلاعیه خود با اشاره به لزوم برقراری امنیت کامل در مرزهای جمهوری اسلامی ایران بر اصرار خود در تخلیه کامل نقاط مرزی توسط اشرار، ضد انقلاب و عوامل گروهک تروریستی پژاک تاکید کرده است.
