انجمن بی تاوان: باصل الحاج جاسم، در یادداشتی نوشت: تحولات اخیر نشان می‌دهد که امکان دارد عادی سازی روابط سوریه و ترکیه قابل دستیابی باشد. از جمله این تحولات می‌توان به از سرگیری تماس‌های دیپلماتیک و تبادلات مثبت میان بشار اسد، رهبر سوریه و رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه اشاره کرد.
با این حال، همچنان موانع متعدد از عادی سازی کامل این روابط جلوگیری می‌کند. مهمترین این موانع شامل حضور نظامی ترکیه در مناطق خاصی از شمال سوریه، مسئله پناهجویان و حمایت ترکیه از مخالفان سوری است. در نظر گرفتن برخی نگرانی‌ها درباره تقویت بالقوه نفوذ ترکیه در این منطقه پس از آشتی بغداد و آنکارا و نیز انتخابات ریاست جمهوری چالش برانگیز پیش رو در آمریکا که بسته به نتیجه این انتخابات بر این منطقه تأثیر خواهد گذاشت، امری مهم است.
به علاوه، آمریکا از یگان‌های مدافع خلق که شاخه سوری گروه تروریستی پ.ک.ک است، حمایت می‌کند. ترکیه همواره کنترل پ.ک.ک/یگان‌های مدافع خلق بر مناطق شمال شرقی سوریه را رد و تاکید کرده است که این امر تهدیدی برای وحدت سوریه و امنیت ملی ترکیه است. شایان ذکر است که ژنرال ریموند توماس، فرمانده عملیات ویژه در ارتش آمریکا، در سال ۲۰۱۷ در کنفرانس امنیتی «اسپن» در کلرادو فاش کرد که استفاده از نام «نیروهای دموکراتیک سوریه» توسط پ.ک.ک/یگان‌های مدافع خلق، به درخواست آمریکا برای ارائه تصویری معتبرتر و جامع‌تر برای این گروه صورت گرفته است.
پ.ک.ک در ترکیه، آمریکا، ناتو و برخی کشورهای مختلف منطقه به عنوان یک سازمان تروریستی شناخته می‌شود. نیروهایی که خود را «نیروی دموکراتیک سوریه» می‌نامند، در حال حاضر اداره شهرهایی که خارج از حوزه اختیارات دولت سوریه قرار دارد و اکثریت جمعیت آنها را اعراب تشکیل می‌دهند، مانند دیرالزور، تل رفعت و منبج و همچنین سایر مناطقی مانند رقه و حسکه را بر عهده دارد که تقریباً کل جمعیت آن را اعراب تشکیل می‌دهند. این مناطق همچنین دارای اقلیت‌هایی از چچن، چرکس، آشور و ترکمن و نیز کردها و طوایف و قبایل باستانی عرب است.
بدیهی است که دستیابی به آشتی میان همه جناح های درگیر در سوریه نتیجه‌ای مطلوب برای روسیه است که گرفتار درگیری با غرب و بحران اوکراین است. مسکو بعد از آغاز دخالت نظامی مستقیم در سوریه، اقدامات متعددی را برای تسهیل عادی سازی روابط سوریه و کشورهای عربی و همچنین روابط دمشق و آنکارا انجام داده است.
سوریه و مسکو تلاش‌هایی بی وقفه برای نزدیک کردن اسد و اردوغان انجام داده‌اند. عراق نیز اخیراً به تلاش‌های میانجی‌گری پیوسته و نقشی حمایتی را در تسهیل عادی‌سازی روابط سوریه و ترکیه ایفا کرده است. هدف از این کار رفع اختلافات و ایجاد فضای مساعد برای گفتگوی مستقیم بین دو کشور است. هدف عراق تامین امنیت مرزهایش با سوریه و ترکیه است و عادی سازی روابط به کاهش تنش‌های منطقه‌ای، مبارزه با تروریسم و تقویت همکاری‌های امنیتی کمک می‌کند.
آنکارا ماه‌ها پیش با بغداد توافق‌نامه‌ای را امضا کرد که احتمالا به ترکیه اجازه می‌داد در عمق خاک عراق در نزدیکی مرزهایش عملیات‌های ضد تروریستی انجام دهد. تکمیل روند عادی سازی با سوریه به طور بالقوه می‌تواند به قطع ارتباط بین دو شاخه پ.ک.ک در سوریه و عراق منجر شود و در نتیجه ثبات و استقلال حاکمیت را به مثلث مرزی سوریه-ترکیه-عراق بازگرداند.
عادی سازی روابط فرصتی برای تقویت همکاری اقتصادی میان سه کشور و کشف راه‌های جدید برای تجارت و سرمایه‌گذاری است. همکاری در زمینه منابع آبی نیز یک حوزه کلیدی مورد علاقه دوجانبه است، و تفاهم سوریه و ترکیه راه را برای توافقاتی عادلانه که نیازهای هر سه کشور را برطرف کند، هموار می‌سازد.
پویایی اولویت‌های بین‌المللی و منطقه‌ای در سوریه با ظهور گروه‌های تروریستی تغییر کرده و بسیاری از کشورها را بر آن داشته است تا برنامه‌های سیاسی خود را مورد ارزیابی مجدد قرار دهند و به سمت مصالحه حرکت کنند. این تغییر به نفع همه طرف‌های درگیر است و به حل تدریجی بحران‌های باقی مانده کمک می‌کند.
آنچه سال‌هاست در رویکرد ترکیه مشهود است، ضرورت همکاری و هماهنگی با روسیه و سوریه مادامی است که واشنگتن به حمایت از دشمن آنکارا، یعنی پ.ک.ک/یگان‌های مدافع خلق، تحت نام‌های مختلف ادامه دهد. سیاست‌های آمریکا با اتحاد تاریخی بین آمریکا و ترکیه یا در چارچوب مشارکت در ائتلاف ناتو «طبق گفته ترکیه» همسو نیست. در ادامه این روند، ترکیه با تشویق احیای روابط سوریه با اکثر کشورهای عربی به سمت عادی سازی روابط با دمشق حرکت می‌کند.
لازم به ذکر است که مکان دیدار اسد و اردوغان اهمیتی ندارد. این امر با در نظر داشتن منافع مشترک فوری که دمشق و آنکارا را به هم نزدیکتر می‌کند، یک موضوع فنی است. نشست پیش‌بینی شده دو رئیس جمهور گامی قابل توجه در روند عادی سازی برای بازسازی اعتماد و متعاقباً همسویی مواضع در راستای رسیدگی به خطرات و تهدیدهای مشترکی خواهد بود که در هر دو پایتخت و کل منطقه وجود دارد. این امر به ویژه در صورتی اهمیت دارد که درگیری در غزه به دیگر کشورها مانند لبنان و سوریه گسترش یابد و احتمال هجوم امواج جدید پناهجویان تهدیدی برای امنیت سوریه و ترکیه باشد؛ به ویژه پس از آن که بحث‌هایی درباره احتمال گشودن پایگاه‌ها و فرودگاه‌های قبرس یونانی‌نشین به روی اسرائیل مطرح شده است.
