پس از حملات ترکیه به شمال سوریه و اشغال بخشی از این منطقه و بازگشت ارتش سوریه به بخش هایی از آن، از مدیریت خودگردان شمال و شرق سوریه، که در جهان به روژاوا شناخته می شود، چه مانده است؟ کریس دن هاند و مریل کورت دو روزنامه نگار لوموند دیپلماتیک برای بررسی وضعیت فعلی و چشم انداز آیندۀ کردستان سوریه با مظلوم کوبانی و پولات جان گفتو کرده اند. مظلوم کوبانی، که مظلوم عبدی نیز خوانده می شود، پیشتر از گروه تروریستی (PKK) بوده، مدتی در زندان حکومت اسد بوده و اکنون از سوی ترکیه تحت تعقیب است.پولات جان پیشتر روزنامه نگار بوده و یکی از مؤسسان نیروی کرد موسوم به یگان های مدافع خلق (YPG) است و اینک یکی از فرماندهان ارتش دموکراتیک به شمار می رود. مشروح مصاحبۀ این دو با لوموند دیپلماتیک را در ادامه می خوانید.

لوموند: ترکیه اینک منطقۀ وسیعی را در حد فاصل گری سپی و سرکانی در اشغال خود دارد و پیش از آن نیز، در سال ۲۰۱۸، استان عفرین را تصرف کرده بود. این وضعیت را چگونه می بینید؟

مظلوم کوبانی: تجاوز ترکیه به گری سپی و سرکانی به مسألۀ ادلب ارتباط دارد. هنگامی که روسیه و حکومت سوریه به ادلب حمله می کردند و در حال کنترل بزرگراه های M5 و M4 بودند، ترکیه برای تصرف گری سپی و سرکانی، برای جبران، وارد مذاکره شد. این یک معاملۀ سیاسی بود.

پولات جان: پیش از هر چیز توافقاتی میان ترکیه و روسیه حاصل شد و از سوی ایالات متحده نیز مورد تأیید قرار گرفت. در آن هنگام ما عمیقاً از این واقعیت متأثر شدیم که قدرت های بین المللی منطقۀ پرواز ممنوع اعلام نکردند. این آسیب بزرگی به ما وارد کرد. ما می دانیم که اعضای ناتو علیه ترکیه نخواهند جنگید، اما باید راهی برای باز داشتن آن باشد. ترکیه با جنگ افزارهای اروپایی کردها را می کشد. پهپادهایش از ایتالیا می آیند. تانک لئوپارد آلمانی است و بخشی از تکنولوژی آن از فرانسه و انگلستان است. اگر ترکیه از ناتو چراغ سبز دریافت نمی کرد، نمی توانست به اینجا بیاید و در خاک سوریه با ما بجنگد. در عفرین ما ۵۸ روز مقاومت کردیم. بیش از ۱۱۰۰ مباررز کشته شدند. ما آمادگی خوبی داشتیم اما نتوانستیم در مقابل بمباران متراکم منطقه کاری از پیش ببریم. به همین خاطر اعلام پرواز ممنوع برای ما حیاتی است. اکتبر گذشته در سرکانی نیز همین موضوع تکرار شد. اگر بخواهم صادق باشم، به عنوان یک فرمانده YPG می توانم بگویم چنانچه هم اکنون پرواز ممنوع برقرار شود می توانیم گری سپی و سرکانی را در یک هفته پس بگیریم. ما این نیروهای مزدور را خوب می شناسیم. آنها ستیزه جویان سابق النصره و داعش هستند. ما قبلاً با آنها جنگیده ایم و شکستشان داده ایم. ترکیه، و در سطحی بالاتر ناتو، به آنها کمک می کنند و موقعیت را برایشان حفظ می کنند.

لوموند: آیا پس از حملۀ اکتبر ۲۰۱۹ از سوی ترکیه، ارتش سوریه به مناطق تحت کنترل ارتش دموکراتیک باز گشته است؟

مظلوم عبدی: پس از توافقی با روسیه، [ارتش] حکومت [سوریه] در نقاط مرزی محدودی مستقر شد. این بیشتر یک حضور سیاسی است تا نظامی. این تنها حضوری نمادین است. حضور آنها نتیجۀ توافق میان ترکیه و روسیه بود برای جلوگیری از اشغال مناطقی بیشتر از آنچه اینک ترکیه در گری سپی و سرکانی در تصرف خود دارد. در دیگر بخش های منطقه حکومت [سوریه] حضوری پر رنگ تر از سابق ندارد؛ تنها چند محله در قامیشلی و حسکه، اما در دیگر مناطق تحت کنترل ارتش دموکراتیک حضور ندارد.

لوموند: خواستۀ شما از حکومت سوریه، پیش از آن که هر توافقی را بپذیرید، چیست؟

مظلوم عبدی: ما از حکومت [سوریه] دو چیز اساسی می خواهیم تا به یک راه حل پایدار برای سوریه دست پیدا کنیم: نخست، خودگردانی در قانون اساسی سوریه گنجانده شود؛ دوم، در قانون اساسی تضمین شود که ارتش دموکراتیک بخشی از نیروهای دفاعی سوریه باشد. تا زمانی که این خواسته ها محقق نشود، توافقی جهانی حاصل نخواهد شد، زیا این ها خط قرمزهایی است که ما دربارۀ آنها مذاکره نمی کنیم. ما می گوییم ارتش دموکراتیک نیازمند جایگاهی ویژه در نظام دفاعی سوریه است. دفاع از شمال سوریه باید مسئولیت ارتش دموکراتیک باقی بماند. مبارزانش باید خدمت نظامی خود را همینجا انجام دهند. و فرماندهی ارتش دموکراتیک در همین منطقه خواهد بود.

پولات جان: پیش از هر چیز روژاوا نمی تواند به وضعیت پیش از سال ۲۰۱۰ باز گردد. این اتفاق هرگز نمی افتد. دوماً، ارتش دموکراتیک از بین نخواهد رفت. سوماً، ما اجازه نمی دهیم کردها از حقوق خود محروم شوند. چهارماً، ما اجازه نمی دهیم روابط میان کردها، عرب ها و مسیحیان تخریب شود. غیر از این ها ما می توانیم دربارۀ هر چیزی که آنها می خواهند مذاکره کنیم؛ نام منطقه، پرچم، مرز و هر چیز دیگر. این درست است که ما دو شهر مهم گری سپی و سرکانی را از دست داده ایم، اما مدیریت خودگردان همچنان هست و به کار خود ادامه می دهد. یک توافق نظامی با حکومت سوریه برای تأمین امنیت مرزها داریم اما در سایر مناطق، هنوز ارتش دموکراتیک منطقۀ شمال شرقی سوریه را کنترل می کند؛ در منبج، کوبانی، رقه، طبقه، قامیشلی، حسکه و دیریک.

لوموند: چرا علی رغم حملۀ ترکیه، حکومت سوریه برای حمایت از شما اقدامی نکرد؟

پولات جان: حکومت [سوریه] می خواهد بر تمام سوریه مسلط شود. ما با حکومت سوریه دو مشکل عمده داریم: حکومت ذهنیتی شووینیستی دارد و فکر می کند می تواند مانند دوران پیش از سال ۲۰۱۰ تسلط خود را تحمیل کند. هم اکنون در شمال و شرق سوریه کردها و عرب ها دارند در کنار هم زندگی می کنند و روز به روز بهتر هم می شود. باید بدانند که اغلب عرب ها نیز خواهان بازگشت حکومت سوریه به اینجا نیستند. وقتی ما داشتیم تصمیم می گرفتیم به حکومت [سوریه] اجازه دهیم تعدادی از مواضع نظامی را در دیرالزور و رقه به دست بگیرد، برخی از اعراب نزد ما آمدند و آشکارا اعلام کردند: «نباید اجازه دهید حکومت [سوریه] به اینجا باز گردد.» این قبایل عرب عمدتاً سنی مذهب هستند و حکومت علوی است. رهبر یکی از قبایل زمانی به من گفت: «شما کرد هستید و ما از شما خوشمان نمی آید، اما هر چه باشد شما نیز مانند ما سنی هستید، بنابراین می خواهیم با شما همکاری کنیم.» اگر قرار باشد آنها میان حکومت علوی و کردها انتخاب کنند، کردها را بر خواهند گزید.

لوموند: نقش ایالات متحده و روسیه را در سوریه چگونه ارزیابی می کنید؟

مظلوم عبدی: سیاست آمریکایی ها وحشتناک است و برای کل منطقه مضر است. ایالات متحده علیه کردها، عرب ها و مسیحیان بازی می کند. اما بحران سوریه یک بحران بین المللی است و راه حل آن هم باید بین المللی باشد و لازم قدرت های جهانی نیز در آن نقش داشته باشند.

پولات جان: ایالات متحده از خروج از سوریه در پی حملۀ ترکیه چه دستاوردی داشت؟ پیش از اکتبر [۲۰۱۹، حملۀ اخیر ترکیه به شمال سوریه] ۳۵ درصد خاک سوریه در کنترل ایالات متحده بود. اینک روسیه جای آن را گرفته است. کردها و به طور کلی مردم خاورمیانه به ایالات متحده اعتماد ندارند. در نا آرامی های اخیر ایران کردهای سوریه به کردهای ایران گفتند: «مراقب باشید. به آمریکا اعتماد نکنید.» به همین خاطر است که ایالات متحده در اینجا بیش از ما متضرر شد. اما دربارۀ روسیه، آشکار است که می تواند برای حصول یک راه حل پایدار نقشی مهم تر از ایالات متحده بازی کند. سیاست ایالات متحده بسیار عجیب و غریب است. اگر رئیس جمهور آنها با همسرش مشاجره ای داشته باشد، دربارۀ آن توئیت می کند. اگر یک روز صبح تصمیم بگیرد نیروهایش را از سوریه خارج کند، دربارۀ آن هم یک توئیت منتشر می کند. چنین مردی ایالات متحده را رهبری می کند! او انسانی مغرور و خود رأی است.

مظلوم عبدی: اینک در خصوص پروسۀ سیاسی نقش روسیه مهم است. مسکو برای دستیابی به راه حلی میان ما و حکومت سوریه تلاش می کند. پرزیدنت پوتین برای رسیدن به یک توافق به دمشق فشار آورد، اما ما معتقدیم بیشتر کردن فشار لزوماً به راه حلی حقیقی منتهی نمی شود.

پولات جان: روس ها می خواهند با ما همکاری کنند تا با دمشق به راه حلی برسیم، اما دیده می شود که آنها چگونه با ترکیه هم گفتگو می کنند. ما حقیقتاً به آنها عتماد کامل نداریم. روسیه می خواهد کنترل سراسر سوریه را به دست بگیرد و از روابط ما، به عنوان ارتش دموکراتیک، با ائتلاف بین المللی به رهبری ایالات متحده خشمگین است. علاوه بر این، معاملۀ میان روسیه و ترکیه برای ما دردسر ساز است. گویی به ترکیه گفته اند این بخش از سوریه را بگیرید، ما هم بخش دیگر را می گیریم. چیزی که در سوچی اتفاق افتاد این گونه بود.

لوموند: همزیستی [گروه های قومی مختلف رد شمال و شرق سوریه] پس از حملۀ ترکیه تقویت شده است یا تضعیف؟

مظلوم عبدی: یکی از اهداف حملۀ نظامی ترکیه از بین بردن اتحاد موجود میان کردها، عرب ها و آشوری هایی بود که در این منطقه زندگی می کنند. اما عکس آن اتفاق افتاد. مردم اینجا دریافته اند که سرنوشت آنها به هم مرتبط است و این تنها کردها نیستند که مورد حمله قرار گرفته اند. این امر مردم را به هم نزدیک تر کرد و آنها را بیش از پیش متحد کرد. اینک همبستگی بیشتر است. حملۀ ترکیه چالش بزرگی برای ما بود. بسیاری امیدوار بودند آنچه ما در هشت سال گذشته بنا کرده بودیم فرو بریزد و ارتش دموکراتیک نابود شود، اما ما در چند ماه اخیر ثابت کرده ایم که خلاف آن محقق شده است. ما از همیشه قوی تریم، همان گونه که پیوندهای میان جوامع مختلف اینجا مستحکم تر شده اند. مردم اینجا نه ترکیه را می خواهد نه بازگشت حکومت [سوریه] را.

پولات جان: روابط ما با عرب ها تنها یک همکاری تاکتیکی نیست، بلکه یک تعامل استراتژیک است. در گذشته حکومت سوریه تلاش کرد عرب ها را متقاعد کند که کردها صهیونیست، طرفدار اسرائیل، خدا ناباور و کاپیتالیست هستند. اینک در رقه و دیرالزور قبایل عرب از ما می خواهند مبارزان جوان کرد را برای دفاع مشترک به منطقه ببریم. وقتی من مسئول عملیات آزاد سازی استان دیرالزور بودم، ۱۳ هزار سرباز تحت فرماندهی من بودند. تنها ۱۰۰ تن از آنها کرد بودند. بقیه همه عرب بودند. تعداد بسیار زیادی از یک هزار شهید ما عرب بودند. ما با هم زندگی می کنیم و به احترام متقابل پایبندیم. کار دشواری است، اما ما داریم ذهنیت ها را تغییر می دهیم. تهاجم ترکیه برای ما آزمایش بزرگی بود. همه داشتند تماشا می کردند و می خواستند ببینند آیا کردها و عرب ها می توانند در کنار هم بمانند یا، برعکس، آیا ترکیه قادر است آنچه را ما در سال های گذشته ایجاد کرده ایم نابود کند. نتیجه روشن است: کردها و عرب ها با هم علیه تجاوز ترکیه مقاومت کردند. برای مثال در مناطق صد درصد عرب نشین دیرالزور و رقه حتی یک شورش علیه ارتش دموکراتیک صورت نگرفت. صدها جوان عرب از این مناطق به سرکانی آمدند تا در مقابل ترکیه مبارزه کنند. نیروهای ما پراکنده نشدند. قبایل عرب نگفتند “ما از ارتش دموکراتیک جدا می شویم.” حتی مردم عرب سرکانی و گری سپی از ترک ها حمایت نکردند. آنها خانه های خود را ترک کردند و به مناطق تحت کنترل ارتش دموکراتیک آمدند. مدیریت ما مانند گذشته فعالیت می کند و اقتصاد آن کمابیش مانند پیش از حملۀ ترکیه است.

(ترجمه از نسخۀ انگلیسی منتشر شده در BALLAST)