انجمن بیتاوان: مولفههای ایجاد امنیت پایدار در مرزهای کشور را باید در عرصه شکافهای قومی و مذهبی، شکاف بین شهر و روستا، مباحث اقتصادی و روابط میان مناطق همجوار در مرزها مورد توجه قرار داد. وجود امنیت پایدار در مرزهای شرقی متفاوت با مرزهای غربی کشور نیست. اگر نیمنگاهی به مناطق مرزی کشور داشته باشیم میبینیم در مناطق مرزی ما هم شکافهای قومی و هم شکافهای مذهبی وجود دارد و هم پیوستگیهایی با آن طرف مرز معمولاً وجود دارد که ایجاد و استقرار امنیت پایدار را در این مناطق با مشکل مواجه میکند.
مهمترین کار از میان بردن شکافهای موجود است. از بین رفتن این شکافها مستلزم سرمایهگذاری بسیار زیادی است، در عین حال که برخی از این شکافها قابل پر کردن نیست، یعنی باید تفاوتهای مذهبی و قومی را باور کنیم. در عین حال اگر میخواهیم کاری انجام دهیم باید شکاف میان مرز با عمق کشور را به لحاظ اقتصادی نیز کاهش بدهیم. در عمده نقاط مرزی شاهد مشکلات عدیده اقتصادی در میان مردم هستیم و اگر بخواهیم این مشکلات کاهش یابند، باید به افزایش درآمدزایی ملی در نقاط محروم توجه کنیم؛ استفاده از همه ظرفیتها در این راستا ضروری است. یعنی اگر امکانات مدیریتی به صورت یکسان در همه کشور توزیع نشود بهطور حتم با شرایط مناسبی مواجه نخواهیم بود. امنیت پایدار مولفههای متعددی دارد. در دولتهای گذشته در راستای توجه و توسعه به مناطق غربی کشور حرکتهایی شروع شد که متاسفانه با رکود مواجه شده است. از جمله این اقدامات میتوان به توسعه اقتصادی اشاره کرد که باعث امنیت پایدار در این مناطق خواهد شد. بنابراین به نظر میرسد با ایجاد فرصتهای اقتصادی مناسب میتوان به یک امنیت پایدار در مناطق مرزی دست یافت و مانع از بهانهتراشی افراد فرصتطلبی شد که به دنبال دامن زدن به اختلافات مذهبی و فرهنگی هستند.
همچنین انسداد مرزها مورد بسیار مهمی در میزان امنیت مرز است. مسائل و مشکلات به آن معنا که در شرق کشور وجود دارد، در مرزهای غربی وجود ندارد. حتی قاچاق کالا در غرب کشور در نقاط محدودی وجود دارد. بحث انسداد مرز، به گونهای که در شرق کشور اجرایی شده است، در مناطق غرب کشور مطرح نیست. مرزهای غربی کشور بیشتر شامل مرزهایی است که از موانع طبیعی یعنی کوهها برخوردار است.
در حالی که مرزهای شرقی این ویژگیها را ندارند و بیابانی بودن مرزهای شرقی کمک شایانی به افزایش ناامنی و قاچاق انواع کالاها کرده و حتی بحث قاچاق انسان را بهطور جدی گسترش داده است. از اینرو در جهت جلوگیری از قاچاق و نیز ایجاد امنیت در مرزها میتوان با دلگرم کردن مردم مرزنشین برای سکونت و ایجاد علقه و وابستگی به ارزشها و داشتههای ملی یک ضرورت است. ایجاد تعامل میان مرزنشینان کشورمان با مرزنشینان کشورهای مجاور به ایجاد امنیت پایدار در مناطق مرزی منتهی خواهد شد؛ این امر سبب خواهد شد که مرزنشینان دلسوزانه و با احساس مسئولیت به امنیت مرز توجه کنند و به آن اهتمام بورزند. همچنین توجه به معیشت مرزنشینان و استفاده از ظرفیتهای مرزنشینی، ایجاد بازارچههای مرزی مشترک و فراهم کردن زمینه دادوستد مرزی زمینه ایجاد امنیت پایدار در مناطق مرزی را به وجود میآورد. ایجاد تسهیلات و دادن امتیازات ثانوی و معاف کردن مرزنشینان از پرداخت برخی وجوه نظیر مالیات، عوارض و… نیز نباید از دید مسئولان و دستاندرکاران پوشیده بماند. علاوه بر موارد مذکور، توجه جدی به مولفه سختافزاری امنیت در مناطق مرزی بهطور حتم زمینه ایجاد امنیت پایدار را در این مناطق فراهم میکند.