تنوع قومی و فرهنگی در کشور از ابزارهایی است که می تواند از سوی دشمنان برای مقابله با نظام جمهوری اسلامی مورد بهره برداری قرار بگیرد و در این راستا تحریک تمایلات و احساسات قومی و جهت دهی به آن در راستای اقدامات تجزیه طلبانه و ایجاد و حمایت از گروههای تجزیه طلب از ابتدای شکل گیری انقلاب اسلامی به عنوان یکی از حربه های دشمنان نظام برای هم زدن امنیت و تهدید تمامیت ارضی کشور مورد استفاده قرار گرفته است .تحرکات و غائله های ترکمن صحرا، کردستان، خوزستان و… در ابتدای شکل گیری انقلاب اسلامی و تحرکات هرازگاه برخی از گروههای تجزیه طلب سندی روشن برنقش آفرینی و فتنه‌انگیزی آنان در تقابل با نظام جمهوری اسلامی است. گرچه کم توجهی به مسایل قومی و مذهبی و مشکلات و نیازمندیهای آنان در جای خود خطایی راهبردی محسوب می گردد و زمینه و شرایط را برای نقش آفرینی دشمنان و مخالفان نظام فراهم می کند، اما بزرگ نمایی در این خصوص نیز نابجاست و بر خلاف واقعیات است . امروز اقوام گوناگون کشور در صحنه دفاع از ارزش ها و آرمان های انقلاب اسلامی حضور پر رنگی داشته و اجازه نمی دهند که چنین تحرکاتی در امنیت کشور خدشه وارد نمایند.
از مهمترین راهکارهای کاهش آسیب های قومی بر امنیت ملی و یا مقابله با آن می توان به این موارد اشاره کرد.
۱٫ تاکید بر آرمانهای انقلاب اسلامی و حفظ و ترویج ارزشهای اسلامی
۲٫ تقویت عوامل تشکیل دهنده هویت ملی در برابر هویتهای قومی و محلی
۳٫ تاکید برمواریث فرهنگی باپیشینه مشارکت همزیستی دائمی اقوام ودخالت تاریخی اقوام درحاکمیت
۴٫ تاکید برزبان فارسی (به گونه ای که از کاربرد دیگر زبانها و گویشها جلوگیری نشود(
۵٫ تاکید بر توسعه همه جانبه در کل کشور و ایجاد و پیگیریهای طرحهای عمرانی و.. در مناطق قومیت نشین
۶٫ کاهش محرومیت هادرمناطق قومی
۶٫ مقابله جدی با جریانهای قومی واگرا و سیاستهای مداخله جویانه بیگانگان وسوء استفاده از اقوام (در سطح کلان)
۸٫ حساسیت زدایی در خصوص رشد مطبوعات، زبان، موسیقی، هنروپوشش محلی
۹٫ از میان بردن زمینه های بروز احساسات و تحریکات چون فقر، محرومیت، و عقب ماندگی در مناطق قومیت نشین
۱۰٫ برابری در فرصتهای اساسی مانند شغل، تحصیلات و امکانات رفاهی
۱۱٫ تقویت احترام، عزت و تکریم شهروندان از سوی همدیگر
۱۲٫ تقویت وحدت شیعه و سنی و دیگر قومیتها در مناطق
۱۳٫ ارتقای سطح ایران گردی و احساسات عام گرایانه
۱۴٫ تقویت تیمهای ورزشی در مناطق قومی و تشویق برای حضور در مسابقات سراسری و ملی
۱۵٫ شناسایی عناصر اصلی آشوبگرا توسط نیروهای اطلاعاتی و امنیتی و برخورد قاطع دستگاه قضایی با متخلفان
۱۶٫ بالا بردن سطح آگاهی مردم (قومیت ها) نسبت به دستهای پشت پرده شرارت و بیگانه
۱۷٫ برنامه ریزی جهت تقویت وفاق اجتماعی به عنوان یک هدف کلان و محقق شدن فرموده مقام معظم رهبری مبنی براتحاد ملی
۱۸٫ حفظ استقلال نسبی خرده فرهنگها و حتی اصالت دادن به آنها و در عین حال برقراری اتصال و ارتباط بین اقوام از طریق تقویت و برجسته کردن نقاط مشترک بین اقوام و غیر اقوام (ارزش، عرف و…)
۱۹٫ هوشیاری در تفکیک تقسیمات کشوری و لحاظ قرار دادن آداب و رسوم و سنن (تفرقه زدایی(
۲۰٫ استفاده از پژوهشگران و مراکز فرهنگی دینی جهت نشریات و بولتن ها
۲۱٫ شناسایی و برخورد با عوامل ایجاد بحران، چون سرپلهای مالی و تامین منابع آشوبگران، اغتشاشگران، وبلاگ نویسان
۲۲٫ احداث جاده های بزرگ بین شهرها و استانها، که مراوده بیشتر و راحت تر اقوام با یکدیگر را فراهم آورده، آنان را از نظر فرهنگ و زبان به یکدیگر نزدیک کند.
۲۳٫فراهم آوردن امکانات زندگی برای فارسی زبانان در مناطق مرزی، و برعکس، امکان زندگی برای اقوام مرزی در مرکز کشور، تا از این طریق اقوام به یکدیگر نزدیک تر شده، فرهنگها مشترک گردد و مناطق نیز از یکدستی کامل به درآیند.
۲۴٫ حضور مداومِ مسئولانِ دولتی در شهرهای دوردست و مناطق قومیت نشین.
این راهکارها را می توان در قالب عوامل داخلی و خارجی مقابله با تهدیدهای قومیتی مورد توجه قرار داد.
الف. عوامل داخلی:
۱٫حوزه فرهنگی:
تقویت روند تفاهم فرهنگی، تبادل اندیشه ها، نهادها و رواج ارزشهای فرهنگی مثل شجاعت، عزت، احترام، تعهد، معرفت، اعتماد، صداقت در عمل و… مد نظر قرار دارد. زیرا عامل فرهنگی چون اختلافات نژادی، قومی و مذهبی و… از جمله عوامل پیدایش حوزه فرهنگی است.
۲٫ حوزه اجتماعی:
هدف اصلی در این حوزه تقویت روابط اجتماعی اقوام در ابعاد چون نزدیک کردن روابط، شدت بخشیدن به مناسبات عاطفی و گرم کردن روابط و تنوع دادن به اشکال روابط است، زیرا عواملی چون سطح پایین سواد یا بی سوادی و پائین بودن آگاهی مردم نیز از دیگر علتهای شورش و آسیب رساندن و آشوب است.
۳٫حوزه اقتصادی:
اهداف سیاست قومی تقویت روابط مبادلاتی، کاهش نابرابری دربازارمحلی، توزیع عادلانه فرصت ها، توسعه اقتصادی، توزیع یارانه ها و… است، زیرا بیکاری، مشکلات مسکن، تورم و گرانی، مشکلات اقتصادی و معیشتی قومیت ها همانند سایر مردم از جمله دغدغه های آنها بوده وبه دنبال تامین حداقل نیازهای زندگی می باشند. و بی توجهی به خواسته های مشروع قومیت ها وعدم ارائه خدمات ازجمله عوامل سلب اعتماد و زمینه بروز آشوب می باشد.
۴٫ حوزه سیاسی:
هدف اصلی، احساس تعمق و یگانگی فرد با واحد سیاسی (کشور)، تقویت علاقه مندی به زاد و بوم و جداکردن حق سرنوشت از حق تشکیل کشور مستقل (خودمختاری)، افزایش مشارکت سیاسی نهادینه شده، تمرکز زدایی اداری وتقویت نهادهای مردمی درمناطق قومی است. زیرا فعالیت گروههای مخالف و معاند چه قانونی و چه غیرقانونی هریک به نوعی زمینه بروز آشوب را فراهم می آورد و گروهها جهت رسیدن به اهداف ومقاصد سیاسی (براندازی یاحزبی) سعی می کنند از پتانسیل موجود در قومیت ها به منظور بی ثباتی در اجتماع و جامعه سوء استفاده کنند و جهت رسیدن به قدرت و منافع حزبی اجتماع را به سمت اغتشاش هدایت می کنند.
۵٫حوزه امنیتی:
هدف اصلی برقراری حاکمیت، مقابله با تحریکات و نفوذهای خارجی و سرکوب ناسازگاران و افراد معاند داخل جامعه و بدنه نظام است. در این راستا آسیب شناسی از پدیده های آشوبگر و برخورد با این گونه موارد با ریشه یابی علل بروز بحران و… مشخص و اقدامات مقابله ای با این پدیده ها انجام گیرد.
ب. عوامل خارجی:
تحریکات قومی:
دشمنان نظام جمهوری اسلامی از هیچ کوششی برای از بین بردن وتضعیف آن فروگذار نیستند و یکی از شگردهای دشمنان به جهت ساختار ویژگی جمعیتی ایران تحریک و پشتیبانی از اقلیتهای قومی است. ایران به جهت پراکندگی جمعیتی از نظر نژادی از این قاعده مستثنی نیست. دشمنان خارجی از حمایت سیاسی و مالی، رسانه ای و اطلاعاتی یا وعده های چون خودمختاری و از تحریکاتی چون ضایع شدن حقوق شهروندی و بی تأثیر بودن نظرات به دلیل در اقلیت قرار گرفتن، بی توجهی دولت مرکزی به خواسته ها و نظرات قومیت ها و… سوء استفاده کرده و زمینه آشوب و درگیری داخلی را فراهم می نماید. در این راستا از ابزارهای تبلیغی و رسانه ای چون ناتوی فرهنگی، رسانه های معاند داخلی (براندازی نرم) جاسوسان و افراد نفوذی در بدنه دستگاها، نهادها، و… تفکر شیطانی خود را ظاهر می سازند. علاوه بر موارد ذکر شده، مشکلات اقتصادی و بعضا اجتماعی و… ثبات اجتماعی را هدف قرار داده و بحرانهای کوچک را به آشوب تبدیل می کنند.
نهایتا در سیاست قومی ضمن توجه به حوزه های مذکور (داخلی و خارجی) هدف اصلی یکپارچه سازی سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و… و در عین حال رسمیت بخشیدن و احترام به تفاوتها و تنوعهای قومی و فرهنگی است. زیرا ما باید بپذیریم که مجموعه اقوام کشور را تشکیل می دهند و باید بادید رفع موانع و مشکلات و ریشه یابی آنها، علل گرایش اقوام به بیگانگان و سوء استفاده دشمنان از این قومیتها، آسیب شناسی گردد، تا بتوانیم در راستای اتحاد ملی گام برداریم.