مشخص است که نخستین مورد در برنامۀ کاری حکومت حزب عدالت و توسعه (AKP) پس از انتخابات، مداخله در سوریه است. روزنامه ها گزارش کرده اند که حکومت ارتش را برای چنین مداخله ای فرا خوانده است و البته اضافه کرده اند که نیرو های نظامی با ابراز نگرانی دربارۀ خطرات احتمالی این اقدام برای حکومت، در مقابل این خواسته ایستادگی می کنند.
می توانید تجزیه و تحلیل خطرات توسط ارتش را در مقالات روزنامه ها بخوانید. اما خطرات دیگری نیز وجود دارد که در این مقالات بدان پرداخته نشده است (یا به دلایل سیاسی به اطلاع عموم نرسیده است). در این گفتار سعی خواهم کرد خطرات بالقوۀ داخلی را که در صورت ورود ترکیه به جنگ با سوریه متوجه این کشور خواهد بود، بررسی کنم.
قبل از هر چیز گفته می شود هدف ترکیه از مداخله در سوریه این است تا اطمینان حاصل کند که دولت اسلامی عراق و شام (داعش) نمی تواند کنترل دو نقطۀ استراتژیک برای ترکیه را در دست بگیرد. ما نمی دانیم که آیا این استدلال واقعیت دارد یا نه. اگر ترکیه مشکلی با پیشروی های داعش دارد، دست کم می تواند حمایت خود را از ائتلاف تشکیل شده برای برخورد با داعش گسترش دهد. اما همۀ دنیا ادعا می کند که ترکیه به حمایت خود از ائتلاف تحت رهبری آمریکا علیه داعش ادامه نداده است.
چرا ترکیه برای جلوگیری از پیشروی داعش به سمت نقاط استراتژیک مورد نظرش تنها عمل می کند و به جای آن با پیوستن به ائتلاف بین المللی علیه داعش از خطرات پیش رویش نمی کاهد؟ به گمان من اینجا دیگر مسألۀ اصلی پیشرویداعش نیست؛ مشکل واقعی ترکیه تأثیر روز افزون حزب اتحاد دموکراتیک (PYD) است. ترکیه تلاش خواهد کرد شرایطی را رقم بزند که مطمئن شود PYD نمی تواند از قامیشلی به سمت غرب پیشروی کند به طوری که کریدوری میان کردها شکل گیرد. ترکیه برای جلوگیری از پیشروی PYD توقف پیشروی داعش را بهانه می کند. ترکیه امیدوار است با توسل به این دستاویز پاسخی برای واکنش های احتمالی بازیگران بین المللی، به ویژه ایالات متحده، داشته باشد.
کردها نیز چندان خام نیستند، آنها نیت واقعی را ترکیه را درک می کنند. اما آنها ترکیه را به بهانه هایی دیگر سرزنش می کنند و مقصر جلوه می دهند، چرا که نمی توانند هدف خود را از ارتکاب به تصفیه قومی در عفرین و کوبانی برای تشکیل کریدور کردی صادقانه به زبان بیاورند. در چنین حالتی، واقعیت این است که موضع کردهای PYD و ترکیه نسبت به یکدیگر معطوف به بهانه هایی است که علیه هم بدانها متوسل می شوند. و این همان چیزی است که در صورت مداخلۀ ترکیه در سوریه باعث ایجاد خطر در سطح داخلی می شود. حامیان حزب کارگران کردستان (PKK) و PYD تظاهرات و اعتزاض های خود را آغاز می کنند تا مطمئن شوند ترکیه مداخله نخواهد کرد.
زمانی که ترکیه در سوریه مداخله می کند تا PYD را متوقف کند، PKK و PYD در تلاش برای ایجاد محدودۀ امنی در جنوب شرقی که قادر به کنترل آن باشند، شورش را آغاز می کنند. ترکیه ای که پلیس در آن تغییرات سازمانی عدیده ای را تجربه کرده و ژاندارمری تحت فرمان مدیریت سیاسی شده است، نخواهد توانست کنترل این منطقه را حفظ کند.
برای مثال پلیس دیاربکر به حدی با واقعیت های این شهر نا آشنا است که نخواهد توانست محل هایی را پیدا کند که باید به آن حمله کند. اولویت رئیس پلیس ها در این منطقه این است که توجه مدیریت سیاسی را به خود جلب کنند، نه اینکه امنیت و آسایش منطقه را حفظ کنند. افسران پلیس از فشار حکومت به ستوه آمده اند، از همین روی مطمئن نیستند که اگر از دستورات اطاعت کنند در آینده چه اتفاقی برایشان خواهد افتاد. آنها نمی خواهند ریسک کنند.
اما PKK واقعا در منطقه فعال است، به خوبی سازماندهی شده و قادر است به سرعت در همۀ بخش های جامعه رخنه کند. PKK از پروسۀ آشتی برای رسیدن به اهدافش استفاده کرده است. PKK به واسطۀ این پروسه باعث شده حکومت در منطقه نسبتاً بی کفایت شود. در طی اعتراضات کوبانی دیدیم که PKK چه کارها می تواند بکند. PKK قدرتمند است، در حالی که بوروکراسی حکومت ضعیف است.
به همین دلیل، هر گونه مداخلۀ ترکیه در سوریه بدون توافق با PYD به این معنی است که ترکیه کنترل مناطق جنوب شرقی را از دست خواهد داد. ترکیه به دلایل نظامی قادر به تحمل یک جنگ خارجی یا داخلی نخواهد بود. اردوغان و AKP باید از شیوۀ جمعیت اتحاد و ترقی (CUP) دست بردارند و از وارد شدن به باتلاق سوریه اجتناب کنند.
