در پی تشدید تنش ها در اقلیم کردستان بر سر مسئلە منصب ریاست و بازنگری در قانون اساسی اقلیم، با نزدیک شدن زمان پایان مدت ریاست مسعود بارزانی، رئیس اقلیم کردستان، در ۱۹ اوت جاری و اصرار احزاب بر خواستە های خود، از جملە خواست حزب دمکرات برای برگزاری انتخابات ریاست اقلیم و یا تمدید مدت ریاست بارزانی بر اقلیم و خواست دیگر احزاب برای برقراری سیستم پارلمانی در اقلیم کردستان و حل مسئلە منصب ریاست در پارلمان، بارزانی پیامی را منتشر کرد.
وی در این پیام در خصوص وضعیت سیاسی اقلیم، ضمن انتقاد شدید از مخالفان خود، با تأکید بر اینکه بحران کنونی بر سر مسئله ریاست اقلیم، خطری برای استقلال کردستان است، خواستار تعیین نحوه انتخاب رئیس اقلیم با رجوع به آرای مردم شد.
متن کامل پیام بارزانی:
“پیام رئیس بارزانی دربارۀ شرایط سیاسی اقلیم کردستان
به نام خداوند بخشندۀ و مهربان
در تاریخ ۲۹/۶/۲۰۱۵ در پیامی در رابطه با وضعیت سیاسی اقلیم به مردم کردستان اعلام کردم که اگراحزاب و طرفهای سیاسی قبل از ۲۰/۸/۲۰۱۵ بر سر مسئلۀ ریاست اقلیم به توافق نرسند، موضع خود را در این رابطه اعلام می کنم. همانطور که می دانید جریانات سیاسی تا کنون بر سر این مسئله به توافق نرسیده اند و تا حدی هم برخی بر رویه‌های کودتا اصرار دارند و برای ایجاد بحران برنامه‌ دارند، اما برای حل مشکل و حفاظت از کردستان هیچ برنامه ای ندارند. از این رو موضع خود را دربارۀ بحران سیاسی اقلیم کردستان به شما عزیزان اعلام می کنم.
مردم سربلند کردستان….
سپاس برای خداوند متعال که در تمام مراحل مبارزه و در تمام رویدادها و تمامی مسئولیت های انقلابی و حزبی و رسمی با مردم کردستان و ملت کرد صادق بوده ام. به دلیل منافع عمومی همیشه همۀ حقایق گفته نمی شوند اما همیشه خود را ملزم دانسته ام که هر چیزی که به مردممان می گویم باید صادقانه باشد.
متاسفانه شرایط سیاسی داخلی اقلیم کردستان به اینجا رسید. می خواهم دربارۀ بحرانی که اکنون مردم کردستان را درگیر خود کرده است برخی واقعیات را برای مردم کردستان آشکار کنم. پیش از هر چیز می خواهم دربارۀ برخی از دورانهای سیاسی بعد از قیام صحبت کنم که خود در آن ها نقش داشته ام.
قیام کردستان در راه آزادی و دمکراسی و عدالت دوباره آغاز شده است. در این راستا نیز پس از قیام در یک گردهمآیی گستردۀ مردمی در شهر کوی سنجق در ماه مارس سال ۱۹۹۱ به مردم کردستان اعلام کردم که باید انتخابات انجام شود و مشروعیت قیام جای خود را به مشروعیت انتخابات و دمکراسی و قانون اساسی، بدهد.
افتخار می کنم که برای دمکراسی مبارزه کرده ام و مردم را به اولین انتخابات دموکراتیک در کردستان دعوت کرده ام. با دادن قربانی برای اهداف درست، کاری کردیم که ملتمان در اولین انتخابات کردستان زحمتشان هدر نرود و به همان شیوه تشکیل اولین پارلمان و حکومت از طریق انتخابات در تاریخ کردستان رقم خوردە و برای آنکه حاکمیت قانون استقرار یابد و کردستان سرزمینی با ثبات باشد. افتخار می کنم که گفته ام نباید هیچ کس در کردستان بالاتر از قانون باشد و در طول فعالیت رسمی خود به این گفتە پایبند بوده ام و تلاش کرده ام، اصول و اساس برتری قانون در اقلیم، تثبیت شوند. در هنگام مشکلات و خشونت های داخلی نیز همیشه کوشیده ام کردستان را از جنگ دور کنم، زمانیکه جنگی رخ داده باشد سعی کرده ام صلح را برقرار کنم تا روند دمکراسی در سرزمینمان تداوم یابد. در این باره نمی توانم نقش برادر بزرگوارم مام جلال را فراموش کنم که علاوه بر ممناعت از آنهایی که طرفدار صلح نبوده اند، برای ایجاد صلح تلاش کردند و سپاس برای خدا که توانستیم با هم صلح را در کردستان ایجاد کنیم و از طریق اتحاد استراتژیک بازهم روند دمکراسی را تداوم بخشیم. اگرچه بسیاری از افراد و جریان ها بنای دشمنی با را ما نهادند اما این اتحاد در داخل و در عراق و در سطح بین المللی نیز پیشرفت های بسیاری را برای مردم کردستان با خود به همراه آورد.
در سال ۲۰۰۵ در هنگام انتخاب ریاست اقلیم کردستان در پارلمان کردستان با این موضوع که‌ رئیس اقلیم از طریق پارلمان انتخاب شود یا از طریق مردم هیچ مشکلی نداشتیم. هرچند که من همیشه با انتخاب مستقیم رئیس از جانب مردم موافق بوده ام. برای من مهم آن بود که نهاد ریاست در کردستان ایجاد شود و شخصی باشد که در این منصب بتواند به مردم و وطن خدمت کند، چرا که کردستان در شرایطی قرار داشت که می بایست پایه های قدرت حاکمیتی خود را تقویت کند. اما در آن زمان بسیاری از آنهایی که اکنون برای انتخاب ریاست از طریق پارلمان اشک می ریزند به مردم می گفتند ” اعضای پارلمان در انتخاب رئیس تحت تاثیر و فشار صاحبان قدرت قرار می گیرند و جرأت نمی کنند با آزادی کامل و جسارت لازم به شخصی مناسب و لایق برای این منصب رأی بدهند. از این رو رئیسی که از طرف پارلمان انتخاب شود مشروعیت ندارد و محصول سازش احزاب است و رئیس اقلیم کردستان باید به طور مستقیم از طرف مردم انتخاب شود”. این و برخی مسائل دیگر سبب شد در سال ۲۰۰۹ که مسئولیت ریاست اقلیم را دوباره به دوش گرفتم، اصرار کردم ریاست اقلیم کردستان مستقیما از جانب مردم انتخاب شود. به این ترتیب انتخابات برگزار شد و تمام طرفها هم کاملا واقفند کە علیرغم تمامی کارشکنی ها، چە نتیجه ای در بر داشت. اگرچه اکنون می بینیم که برخی از طرفها با شیوۀ تحمیل و به دور از اساس و روحیۀ توافق و اتحادی که ریاست پارلمان و کابینۀ هشتم بر اساس آن بنیان نهاده شده واکنون اداره می شود، می خواهند شیوۀ انتخاب ریاست اقلیم کردستان را تغییر دهند و این مسئلە نیز اهداف شخصی و سیاسی در پشت خود دارد. ملت عزیر کردستان شاهد هستند که در طول ریاست اقلیم کردستان تلاش کرده ام آرامش سیاسی داخلی در کردستان برقرار باشد، احزاب به جان هم نیافتند و بە جای آن انرژی خود را در پیشرفت سرزمینمان به کار گیرند. تلاش کرده ام بر سر مشکلات داخلی چیره شوند تا در عراق قدرتمند باشیم و بتوانیم به دیگر ستمدیدگان نیز کمک کنیم. علی رغم این بحران های تحمیل شده توانستیم در مقابل داعش بایستیم، همانطور که قبل از آن نیز توانسته بودیم در مقابل نیروهای دجله و لشکرکشی های دیگر نیز بایستیم.
آنهایی که در ۲۳ ژوئن امسال و در نشست پارلمان کردستان قصد داشتند ارادە و خواست خود را تحمیل کنند، بدنبال برهم زدن توافق بودند. چراکه قبل از همه در ۱۶/۷/۲۰۱۳ از پارلمان و از همۀ طرفها درخواست کردم که در مورد پروژۀ قانون اساسی به‌ توافق برسند این هم شاهد نهایت آمادگی ما جهت توجه به خواسته ها و نظرات تمام طرفهاست. برای آنکه قانون اساسی ای تعیین شود که مورد توافق همه طرف ها باشد و ساختار اداری سرزمینمان را انسجام بخشد و همینطور شیوۀ انتخاب و اختیارات ریاست اقلیم کردستان را که آنها هم جزئی از همان پروژۀ قانون اساسی هستند، نهایی شوند. برای روشن کردن حقایق و یاد آوری آن ها، در اینجا متن جملاتی که در آن پیام آمده بودند دقیقا ذکر می کنم: ” از ریاست دور بعد پارلمان کردستان درخواست می کنم بر طبق نامه ای که در ۱۲/۶/۲۰۱۳ تقدیم ریاست دور کنونی پارلمان کردەام، فورا بعد از انتخابات ۲۱/۹/۲۰۱۳ در نشست های آغازین ریاست پارلمان در اسرع وقت مکانیزمی بیابند تا در مدتی کمتر از یک سال بر سر بازنگری قانون اساسی و نحوه انتخاب ریاست اقلیم به توافق برسند. سپس انتخابات ریاست جدید اقلیم کردستان برگزار شود و آن امانتی ای که در دست ماست به هر شخص بزرگوار دیگری بدهیم که اعتماد مردم کردستان را کسب می کند.” آیا این درخواست به این معنی است که من می خواهم در این کرسی بمانم؟ یا بدین معنی است که می خواهم سرزمینمان دارای قانون اساسی و روند سیاسی شود و با رأی مردم و از طریق توافقات پیشرفت کند؟ می خواهند حقایق را وارونە جلوە دهند و در انظار مردم ما را ما مخالف اصول بنیادین دمکراسی و قانون نشان دهند و خودشان را حافظ قانون و دمکراسی. این در حالی است که من به طور واضح از طرفها درخواست انتخابات و توافق و راه چاره کرده ام و آمادۀ اجرا و پایبندی به قانون بوده ام.
ما می خواستیم به این طریق، با گفت و گو و تفاهم بر سر همۀ قوانین توافق کنیم. بزرگترین مدرک خواسته و دیدگاه ما کاری است که در رابطه با پروژۀ قانون اساسی اقلیم کردستان انجام دادیم.
پیش نویس قانون اساسی اقلیم کردستان با رأی مثبت ۳۶ حزب کردستان در نشست احزاب کردستان در کوی سنجق مورد توافق قرار گرفت. سپس در پارلمان کردستان با ۹۶ رأی اعضای پارلمان تصویب شد، فقط این مانده بود که مردم کردستان در یک همه پرسی به آن رأی دهند اما به جهت توسعۀ توافق ایجاد شده، پذیرفتیم که پروژۀ قانون اساسی اقلیم کردستان را به همه پرسی نگذاریم. اما متاسفانه تمایل شدید برخی طر ف ها به تحمیل اراده‌ ها به دور از هر گونه توافق و تلاش جهت مخدوش کردن نیروها و شخصیت ها و نمادهای سیاسی در نظر مردم کردستان، سبب شد توافق را به هم بزنند. از آنجایی که ما دو سال پیش خواستار اتحاد بودیم و بر اساس توافق عمل کردیم و درمورد به همه پرسی گذاشتن پروژۀ قانون اساسی نرمش نشان دادیم، در حالیکه همۀ طرفها برای گفت و گو بر سر ریاست اقلیم کردستان از هم پیشی می گرفتند، آنانی که‌ دارای تفکراتی مغرضانه‌ و کینه‌ ورزانه‌ بودند، می گفتند: ” همانطور که پروژۀ دستور را منحل کردیم، همانطور هم مجبورشان می کنیم در مقابل تغییر قانون ریاست اقلیم تسلیم شوند، در غیر این صورت از اربیل بیرونشان کنیم”. در حالیکه شرایط کاملا طبیعی بود و نیازی به آشفته کردن اوضاع نبود…
به طور آشکار در پارلمان نیز تلاش شد این انسجام به هم زده شود ، برخی از احزاب با هم طرحهای خود را برای تغییر قانون ریاست اقلیم ارائه دادند، بدین منظور که‌ با کسب اکثریت آراء بتوانند قوانین را تغییر دهند و شعارشان را کنار گذاشتند که می گفت: ” باید در مورد تمام قوانینی را که جنبه ملی را دارند با توافق تصمیم گرفته شود نا با اکثریت و اقلیت “، که قانون ریاست اقلیم نیز یکی از آن هاست. با این وجود باز هم سعی کردیم که توافق را حفظ کنیم ودر ۱۸/۵/۲۰۱۵ با احزاب حاضر در حکومت و پارلمان جمع شدیم و از آنها درخواست کردیم که با سازش و به شیوه ای قانونی این مسئله را حل کنند اما به دلیل وجود فضایی که از نفرت و کینه درست شده بود، در آن جهت قدمی برداشته نشد.
به عنوان وظیفه و به دلیل پایبندی به قانون ریاست اقلیم کردستان در ۱۳/۶/۲۰۱۵ از کمیسیون عالی مستقی انتخابات در خواست کردیم که اقدامات لازم را جهت انتخاب ریاست اقلیم کردستان انجام دهند، اما پاسخ کمیسیون این بود که نمی توانند انتخابات را انجام دهند.
هموطنان عزیز
افتخار می کنم که از اولین مشارکت کنندگان در بنای اساس دمکراسی در سرزمینمان بوده ام، افتخار می کنم از همان دوران جوانی پیشمرگ آزادی ملت و سرزمینم هستم. سرزمینی که برایش مبارزه کرده ام رئیسی ابدی نداشته است و اکنون هم مخالف آنیم که رهبری مادام العمر داشته باشد. اطمینان دارم ملت کردستان اجازه نمی دهد که زیر بار تحمیل اراده‌ای قرار بگیریم که خود را تحمیل می کند. اکنون ملت کردستان با خطری جدی روبه رو است. آنهایی که می گویند این اقدامات تلاشی برای ممانعت از آشکار شدن حقیقت برای مردم و توجیه کردن است، خود می دانند اینها واقعیت است و به این طریق مردم کردستان را به سوی پرتگاه می برند.
نشست پارلمان در ۲۳ ژوئن پشت کردن به اساس توافقی بود که چندین سال است از آن پیروی می کنیم و بر سر آن توافق کرده بودیم. هر گونه درخواستی مبنی بر تعویق نشست و هرگونه فرصتی برای توافق را رد کردند و این به معنی از بین بردن تمام اعتماد و توافقی بود که خود نیز چندین سال است ادعایش را دارند و تمامی پست ها و مناصب و کمیسیون های پارلمان کردستان و عراق بر اساس آن توافق تقسیم شده اند، پست ریاست پارلمان کردستان نیز یکی از آنهاست ، اگرچه حالا بی طرفی و نقش اصلی خود را از دست داده است. اگر توافقی نماند باید تمامی تفاهماتی که بر اساس توافق در میان طرفها انجام شده اند مورد بررسی دوبارە قرار گیرد.
در روز ۱۶/۴/۲۰۱۵ پیامی برای مردم کردستان و ریاست پارلمان و انجمن وزیران و تمامی طرفهایی سیاسی فرستادیم و در آن جا اعلام کردیم که تلاش خطرناکی جهت ایجاد اختلافات و دو اداره ای در اقلیم کردستان در جریان است. در آن زمان افرادی به مردم می گفتند که این پیام با هدف ترساندن و تحریف افکار عمومی است، اما اکنون پس از ۲۳ ژوئن ، مردم کردستان می دانند تهدیدی که در آن زمان آشکار کردیم، متاسفانه به شدت بسیار خود را نشان داد. همانطور که آن افراد در چندین گفت و گوی بی پرده تمایل خود را جهت تجزیۀ خاک کردستان اعلام کردند. ما در سال ۲۰۰۴ با فدرالی شدن استانها و تجزیۀ کردستان موافقت نکردیم و اکنون هم اجازۀ تجزیۀ خاک و ملت اقلیم کردستان را نمی دهیم.
ملت مقاوم کردستان
در جنگی وسیع و طولانی در مقابل داعش ، ماتم زدۀ و غمبار صدها پیشمرگ شهید و زخمی خود هستیم، صدها تن از دختران و زنانمان را ربوده اند، بخش عظیمی از آورگان ملتمان در زیر چادر زندگی می کنند. به این دلیل بود که واقعا نمی خواستم به این شیوه و در این زمان هیچ پیامی منتشر کنم، اما از آنجاییکه اوضاع را به این شرایط ناخوشایند کشانده اند که کشورهای دوست و همسایه به ما هشدار می دهند ایجاد این بحران اشتباه است و به ضرر شماست. و همینطور به دلیل اینکه این مسئله به شخص من بستگی دارد ، لازم دیدم این پیام را برای شما عزیزان بفرستم.
من خود را دانش آموختۀ مکتبی مقدس می دانم. از شیخ عبدالسلام بارزانی فرهنگ با هم زیستن و قربانی دادن در راه استقلال کردستان را آموختیم از شیح احمد بارزانی آموختیم که دین پیش از هر چیز اخلاق است و اندیشه و اعتقاد از هر غل و زنجیری محکم تر است. از ملا مصطفی بارزانی زندگی پیشمرگانه و از جان گذشتگی را آموختیم. اولین چیزی که دور از پدرو خانواده ام آموختم، از مادرم بود که به من صداقت و راستگویی را آموخت. از طریقت و مولانا شیخ خالد نقشبندی تحمل را آموختیم. از پارتی و قیام ایلول و قیام گولان یا کردستان یا مرگ را آموختم ، همانطور که آموختم با امید به سوی آینده بروم. از مادر شهیدان تحمل مستمر و مبارزه‌ همیشگی را آموختم و از پیشمرگ اعتراض، مقاومت و رد هرگونه تحمیل خواسته ها را آموختم. اعتقاد تمام دارم که پیروزی ملت کردستان در اتحاد است و قیام ۱۹۹۱ نشان داد که اتحاد شرط پیروزی است.
در ماه می امسال پس از آنکه به همراه هیئتی به آمریکا و اروپا سفر کردیم، افقی روشنتر از قبل در رابطه با استقلال ملت کردستان آشکار شد. اما با ایجاد این بحران ، این افق در معرض تهدیدی و خطر قرار می گیرد.
افرادی هستند که می گویند اگر این افقی که مردم کردستان سالیان سال است برایش مبارزه می کند ، به دست مسعود بارزانی برآورده شود، آن را نمی خواهیم؛ اما من سپاسگذار آن شخصی خواهم بود که این آرزوی ملت کردستان را به حقیقت تبدیل کند و این خود تفاوت میان من و آنهاست.
کردستانیان عزیر، پیشمرگ های قهرمان
همراه با شما به تمامی قوانین سرزمینمان احترام می گذارم و اعتبار پیشمرگ بودن خود را با هیچ چیز عوض نمی کنم، پیشمرگ استقلال هستم و این را هم از هر پست و مقامی بزرگتر می دانم و هرکس به این هدف باور داشته باشد دوست و برادر ماست. تمام پیشمرگان کردستان، دختر و پسر را همه خویشاوند خودم می دانم. تمام ملل منطقه را نیز همسایه و دوست خود می دانیم. تکرار می کنیم که به فرهنگ باهم زیستن و صلح و حفاظت از تمامی قومیت ها و مذاهب پایبندیم.
دربارۀ سیستم سیاسی هم می گویم که سیستم کردستان پارلمانی است و این هم به طورکاملا واضح در مادۀ ۱ پیشنویس قانون اساسی آمده است. ممکن است دیدگاههای متفاوتی در رابطه با شیوۀ انتخاب ریاست اقلیم کردستان وجود داشته باشد. دربارۀ شیوۀ انتخاب ریاست پیشنهاد می دهم مردم در این باره تصمیم بگیرند و شیوۀ انتخاب ریاست به همە پرسی گذاشته شود زیرا همه مردم کردستان وابسته‌ به‌ احزاب نیستند و نباید حق مردم ضایع شود.
تا زمانی که زنده هستم خود را پیشمرگ وطنم و همۀ ملت کردستان می دانم. همۀ ملت کردستان نزد من عزیزند، تمام عمر خویش را به پای این وطن و ملت گذاشتم و همیشه این را وظیفه خود دانستە ام و بیش از هر چیزی به آن افتخار می کنم و چیزی که برای من مهم است قضاوت پیشمرگه ها و خانوادۀ شهدا و مردم با انصاف سرزمینم است.
در پایان نظر خودم را برای خروج از این بحران برای شما عزیزان اعلام می کنم:
اول: برای حل مشکلات تحمیل کردن و رویه‌ کودتا هیچ نتیجه ای در بر نخواهد داشت و قابل قبول هم نخواهد بود.
دوم: تمام احزاب درون حکومت و پارلمان برای رسیدن توافق بر سر راه حلی بر اساس سازش که به نفع ملت و وطن باشد عجله کنند.
سوم: اگر به توافق نرسیدند باید انتخابات قبل از موعد داشته باشیم.
در پایان باید همۀ ما با دلسوزی در حفاظت از یکپارچگی خاک کردستان عراق و زمینه سازی بیشتر برای احقاق حق سرنوشت ملت کردستان و آینده ای بهتر برای مردم کردستان بکوشیم.
از پیشمرگه های عزیز می خواهم بحران سیاسی و مشکلات داخلی اقلیم به هیچ وجهه بر اراده و مقاومت شما قهرمانان تأثیر نگذارد و همانطور که تا به حال دلیرانه در مقابل دشمن ایستاده اید و در مقابل تروریستها ایستادگی کرده اید، با اراده ای پولادین باقی بمانید و من هم با شما عزیزان هستم و از شما حمایت می کنم.
از مردم سربلند کردستان هم می خواهم هوشیار و مراقب باشند و نگذارند با سرنوشتشان بازی کنند.
درود بر روح پاک شهیدان
درود بر پیشمرگ
پیروزی برای ملت کردستان
مسعود بارزانی
رئیس اقلیم کردستان
۹/۸/۲۰۱۵”