لوئیز ریچاردسون، رئیس اجرایی موسسه مطالعات پیشرفته رادکلیف، تروریسم را هدف قرار دادن عمدی افراد غیرنظامی برای یک هدف سیاسی تعریف کرده است. تروریسم در همه اشکال و مظاهرش یک چالش جهانی است. تروریسم موجب آسیب‌رسانی به افراد، خانواده‌ها و جامعه می‌شود. این زخم‌ها عمیق هستند و باوجودی که با گذشت زمان خوب می‌شوند، هرگز اثر آن ناپدید نمی‌شود.
کارشناسان نگرانی‌های جدیدی را درباره اتحادهای سازشکارانه در میان کشورهای درگیر جنگ نشان دادند که با مقامات ملی خصومت دارند و به دنبال سوءاستفاده از آسیب‌پذیری‌های ناشی از بحران کرونا هستند.
همه‌گیری کووید-۱۹ چالش‌ها و فرصت‌هایی را برای تروریست‌ها فراهم می‌کند. ازیک‌طرف، تروریست‌ها در برابر ویروس کرونا مصون نیستند. تعطیلی، قرنطینه و سایر اقدامات فاصله‌گذاری اجتماعی و همچنین ترس از سرایت، جنبه‌های بسیاری از عملیات تروریستی، از حرکت عوامل داخلی و فرامرزی گرفته تا مالکیت وسایل نقلیه، اسلحه و تجهیزات را مهار خواهد کرد. از سوی دیگر، تروریست‌ها به دلیل ماهیت خود به‌عنوان یک دشمن نامتناسب، به‌سرعت سازگار می‌شوند و از شرایط عدم اطمینان و بی‌ثباتی برای پیشبرد اهداف خود بهره‌برداری می‌کنند. این همه‌گیری فرصت‌های متعددی را برای گسترش و انطباق فعالیت‌ها به تروریست‌ها ارائه می‌دهد.
در حال حاضر، دولت‌ها بر مبارزه با کووید-۱۹ متمرکز هستند، اما باید در نظر داشت که تهدید تروریسم از بین نرفته است. در حقیقت، کارشناسان امنیت هشدار داده‌اند که افراط‌گرایان خشن ممکن است برای پیشبرد اهداف خود و جذب اعضاء جدید، به دنبال بهره‌گیری از ترس و اختلال در میان این همه‌گیری باشند.
غاده والی، مدیر اجرایی دفتر مواد مخدر و جرم سازمان ملل (UNODC) گفت: “پاسخ‌های جامع و همکاری بیش از گذشته برای مقابله با این مورد لازم است. بحران کووید-۱۹ مجموعه جدیدی از چالش‌ها را برای مقامات ملی ایجاد می‌کند، زیرا مجرمان به دنبال سوءاستفاده از آسیب‌پذیری‌های ایجادشده به دلیل قرنطینه‌ها و تغییر الگوهای سفر هستند. ”
وی خاطرنشان کرد: ایجاد ظرفیت‌هایی برای مقابله با این تهدیدات، اکنون بخش مهمی از تمرکز سازمان ملل است.
ارتباطات شخصی، منافع متقابل
غاده والی گفت: کشورهای عضو، پیوندهای مختلفی را که اغلب در ارتباط با تامین مالی تروریسم است، مشخص می‌کنند، اما برخی از آن‌ها به دلیل محدودیت ظرفیت‌های تحقیقاتی خود نمی‌توانند وجود این پیوندها را تایید کنند.
بسیاری گزارش کردند که تروریست‌ها و جنایتکاران سازمان‌یافته بر اساس قلمرو مشترک و یا منافع متقابل همکاری می‌کنند که اغلب بر اساس روابط شخصی شکل‌گرفته در زندان‌ها ایجادشده‌اند.
وی گفت: بسیاری از کشورها همچنین گزارش کردند که تروریست‌ها از فعالیت‌های سازمان‌یافته جنایی مانند قاچاق انسان، قاچاق مهاجران، آدم‌ربایی برای باج‌گیری و قاچاق مواد مخدر بهره‌مند می‌شوند.
گری آکرمن، استادیار دانشکده آمادگی اضطراری، امنیت و سایبری (CEHC)، که متخصص ایدئولوژی تروریستی است، به‌تازگی با دانشجو فارغ‌التحصیل CEHC هایلی پترسون همکاری کرده تا چالش‌ها و فرصت‌هایی که بحران کووید-۱۹ برای سازمان‌های تروریستی ایجاد کرده است را کشف کند.
آکرمن اظهار کرد: “در مواقع بحران، ما اغلب می‌بینیم که تروریست‌ها از اوضاع سوءاستفاده و از آن برای تبلیغ و ترویج افراطی‌گرایی و خشونت استفاده می‌کنند. ”
وی گفت: “بزرگترین خطر تروریست‌ها سوءاستفاده از کووید-۱۹ به‌عنوان سلاح پس از پایان موج اول و قبل از در دسترس بودن واکسن ایجاد خواهد شد. مهمتر از همه، این است که طی سال‌های پس از پایان همه‌گیری که بسیاری از پروژه‌ها یک دوره طولانی رکود اقتصادی را تجربه کردند و دوره بهبود را پیش روی خواهند داشت، دستاوردهای حاصل از تلاش‌های تروریستی فعلی برای افراطی‌گرایی و دیگر موارد به‌احتمال‌زیاد به ثمر می‌نشیند. ”
پول‌شویی، تقویت مرزها
غاده والی افزود: کشورهای عضو بر اهمیت تصویب اسناد قانونی، مانند کنوانسیون علیه جرایم سازمان‌یافته فراملی و کنوانسیون‌های مختلف بین‌المللی کنترل مواد مخدر تاکید دارند. کشورهای عضو به لزوم مبارزه با پول‌شویی به‌ویژه با رعایت قطعنامه‌های سازمان ملل و ایجاد مشارکت‌های دولتی و خصوصی اشاره کردند.
وی اظهار کرد: تقویت امنیت مرزها به‌ویژه با تجزیه‌وتحلیل اطلاعات مسافران پرواز، همچنین همراه با بهبود مدیریت زندان برای جلوگیری از تندروی و توسعه رویکردهای کل جامعه در مقابله با افراط‌گرایی شدید، یکی دیگر از اولویت‌هاست.
کشورهای عضو همچنین بر لزوم همکاری‌های برون‌مرزی از طریق بسترهای منطقه‌ای، توافق‌های دوجانبه، سازمان بین‌المللی پلیس جنایی (اینترپل) و معاهدات کمک‌های حقوقی متقابل تاکید کردند.
در آینده چارچوب‌های قانونی ملی می‌توانند به‌روز شوند تا تعاریف دقیقی از تروریسم ارائه دهند. منابع بیشتر می‌تواند به سمت هماهنگی عدالت کیفری و ایجاد واحدهای تخصصی و همچنین با تمرکز بیشتر بر پلیس آگاهی و جمع‌آوری مدارک هدایت شود.
افزایش ۳۵۰ درصدی کلاهبرداری فیشینگ
هفته مبارزه مجازی با تروریسم در ماه جولای برگزار شد و در آن بیش از ۱۰۰۰ نماینده از کشورهای عضو و جامعه مدنی جمع شدند تا در مورد موضوعات مهم استراتژی جهانی سازمان ملل در مورد مبارزه با تروریسم بحث کنند.
ولادیمیر ورونونکف، رئیس دفتر مبارزه با تروریسم در سازمان ملل متحد (UNOCT) گفت: “گفت وگوهای ما نشان داد که بین کشورهای عضو این تفاهم و نگرانی وجود دارد که تروریست‌ها از قاچاق غیرقانونی مواد مخدر، کالاها، منابع طبیعی و آثار باستانی و همچنین آدم‌ربایی برای باج گیری، اخاذی و ارتکاب سایر جنایات فجیع، سرمایه ایجاد می‌کنند. ”
ورونکف گفت: سخنرانان ما افزایش اهمیت جرایم سایبری را در ماه‌های گذشته موردتوجه قراردادند، جرایم سایبری با افزایش ۳۵۰ درصدی در وب‌سایت‌های رمز گیری در سه‌ماهه نخست سال ۲۰۲۰، بسیاری از سیستم‌های بیمارستان‌ها و مراکز سلامت را هدف قرار داده بودند.
سوءاستفاه شبکه‌های جنایی از بحران کووید-۱۹
وی تاکید کرد: “تروریست‌ها از آشفتگی چشمگیر و مشکلات اقتصادی ناشی از کووید-۱۹ برای گسترش ترس، نفرت و تفرقه و تندروی و به‌کارگیری پیروان جدید، سوءاستفاده می‌کنند. ”
او با اشاره به اینکه دفتر مبارزه با تروریسم با مدیریت اجرایی مبارزه با تروریسم (UNODC) و سازمان بین‌المللی پلیس جنایی (اینترپل) برای کمک به کشورهای عضو در مبارزه با پول‌شویی و تامین مالی تروریسم و همچنین تقویت امنیت مرزی، اجرای قانون و مدیریت زندان همکاری می‌کند، گفت: باید تلاش شود چگونگی تکامل پیوندها بین تروریسم و جرم سازمان‌یافته، بدون تلفیق خودکار هر دو تهدید، بررسی شود.
اگرچه ممکن است تاثیرات کوتاه‌مدت و میان‌مدت وجود داشته باشد، اما آکرمن و پیترسون استدلال می‌کنند که آسیب اقتصادی طولانی مدت در همه‌گیری باعث ایجاد فشار روانی و عصبانیت شدید علیه دولت‌ها شده و می‌تواند منجر به افراطی‌گرایی در سطوح خطرناک شود.
اندرو سیلک پول ری، استاد تروریسم، خطر و انعطاف‌پذیری دانشگاه کرانفیلد انگلستان گفت: “بیماری همه‌گیر به‌احتمال‌زیاد در کوتاه‌مدت تاثیر متفاوتی بر روند تروریسم خواهد داشت و اقدامات قرنطینه ممکن است موانعی برای تروریست‌ها در انجام حملات در دنیای واقعی ایجاد کند و موجب تضعیف آنان شود.”
تلاش‌های مشترک برای رسیدگی به شکایات محلی
کشورهای عضو به‌درستی بر مقابله با بحران سلامتی ناشی از کووید-۱۹ متمرکز شده‌اند. ورونکف هشدار داد که ” ما نباید تهدید مداوم تروریسم را فراموش کنیم و خیالمان آسوده باشد. در بسیاری از نقاط جهان، تروریست‌ها از نارضایتی‌های محلی و حاکمیت ضعیف برای سازمان‌دهی مجدد و کنترل آن‌ها سوءاستفاده می‌کنند. کنش جمعی و همکاری‌های بین‌المللی اکنون بیش از هرزمانی لازم است. ”
در گزارش شهودی جدید، برخی از مهمترین تاثیرات احتمالی کووید-۱۹ بر تروریسم، شرکت تروریست‌ها در فعالیت‌های جامعه پسند، افزایش حساسیت به افراطی‌گرایی، افزایش نگرش‌های ضد دولتی، دورکاری تروریست‌ها، ایجاد بیوتروریسم به‌عنوان یک تاکتیک قابل‌اجرا، حملات متعارف طی شیوع همه‌گیری، امکانات کمتر ایمن و منحرف کردن مبارزه با تروریسم اعلام شد.
حمایت از قربانیان تروریسم
مسئولیت اصلی حمایت از قربانیان تروریسم و حمایت از حقوق آنان بر عهده کشورهای عضو است. سازمان ملل نقش مهمی در حمایت از کشورهای عضو برای اجرای ستون اول و چهارم راهبرد جهانی مبارزه با تروریسم سازمان ملل از طریق همبستگی و حمایت از قربانیان، کمک به ظرفیت‌سازی، ایجاد شبکه‌ها و ارائه پشتیبانی، سازمان‌های جامعه مدنی، به‌ویژه قربانیان انجمن‌های تروریسم دارد و کشورهای عضو را برای ارتقاء، حمایت و احترام به حقوق قربانیان تشویق می‌کند. سازمان ملل متحد در تلاش برای تامین منابع، بسیج جامعه بین‌المللی و رفع بهتر نیازهای قربانیان تروریسم است.
سومین بزرگداشت روز بین‌المللی یاد و ادای احترام به قربانیان تروریسم در ۲۱ آگوست برگزار شد. این یادبود با پیامدهای همه‌گیری کووید-۱۹ در سراسر دنیا همراه شد. مراسمی آنلاین با عنوان” فراموش‌نشدگان؛ داستان‌هایی از یادآوری قربانیان تروریسم” با مشارکت آقای آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، برای قربانیان برگزار شد.
بزرگداشت روز بین‌المللی یاد و ادای احترام به قربانیان تروریسم نه‌تنها برای عزاداری است، بلکه درباره آگاهی از تجربیات بازماندگان است.
دبیرکل سازمان ملل متحد گفت: ما مجبوریم یادبودهای امروز را مجازی برگزار کنیم. این روش برگزاری مراسم با کنار هم بودن، یادآوری و افتخار عزیزان ما قابل‌مقایسه نیست. اما مهم است که ما توجه خود را به این مورد بااهمیت نشان دهیم. ما در تلاش‌های جمعی خود برای حمایت از قربانیان تروریسم مسیری طولانی طی کرده‌ایم. اما هنوز کارهای زیادی باید انجام دهیم.
سازمان ملل متحد به حمایت از تلاش‌های کشورهای عضو برای تهیه و تصویب قانون و راهبردهای ملی جهت کمک به قربانیان ادامه خواهد داد. من همیشه از شجاعت و تاب‌آوری بازماندگان از حملات تروریستی الهام گرفته و متاثر شده‌ام. پیام آنان برای من روشن است: “ما اینجا هستیم، نباید فراموش شویم و ما به حمایت شما احتیاج داریم. ”
بنابراین، بیایید به یادآوری و افتخار به همه قربانیان تروریسم، حتی در مواقع بحرانی، ادامه دهیم. قربانیان باید هرروز اهمیت اقدامات ضدتروریستی را به ما یادآوری کنند. لازم است به آنان گوش کنیم. بیایید اقداماتی انجام دهیم که از حقوق آنان حمایت کند تا آنان بتوانند زندگی خود را دوباره بسازند. بیایید برای جلوگیری از حملات تروریستی، هر آنچه در توان داریم، انجام دهیم. بیایید در کنار هم و مقید به ارزش‌های مشترک و آزادی‌هایی که ما را در برابر انواع تروریسم متحد می‌کند، باشیم.
