به خاطر مسدود شدن مرزها و عدم امکان انتقال کالا و همچنین ناامنی، بسیاری از کردهای سوریه به ترکیه، اقلیم کردستان عراق و سایر مناطق کوچ کرده اند و در صورت تداوم این وضع، خطر آن وجود دارد که خانواده های عرب، جای آنها را گرفته و موقعیت دموگرافیک (مردم شناسی) منطقه تغییر پیدا کند.
با انتشار متن کامل گزارش هیات ۷ نفره ی اعزام شده به شمال سوریه، مشخص شده که بین سران احزاب کُرد هر دو منطقه ی شمال سوریه و اقلیم کردستان عراق، اختلاف نظرات مهمی در خصوص رویدادها و تحولات سیاسی مربوط به کردهای سوریه وجود دارد.
انجمن بی تاوان آذربایجان غربی : پایگاه تحلیلی خبری ilkehaber که توسط گروهی از فعالان رسانه ای کُرد ترکیه اداره می شود، دو روز پیش توانست به نسخه ای از کپی گزارش هیات ۷ نفره ای دست پیدا کند که به درخواست مسعود بارزانی رییس اقلیم کردستان عراق و از سوی کمیته ی برگزاری کنگره ی ملی کُرد به شمال سوریه اعزام شده بودند تا در خصوص مسائل و مشکلات کردهای این منطقه تحقیق کنند.
این گزارش در ۵ صفحه و به زبان کُردی سورانی خطاب به کمیته ی برگزاری کنگره ی ملی کُرد نوشته شده و امضای ۷ عضو هیات مزبور در پایان گزارش دیده می شود که اسامی آنها عبارتند از: ۱- دلشاد رجب به عنوان نماینده ی رییس اقلیم کردستان عراق. ۲- سرهنگ بژار عبید جبار به عنوان نماینده ی حزب اتحادیه ی میهنی کردستان عراق. ۳- محمود گرگری به عنوان نماینده ی حزب دموکرات کردستان عراق. ۴- دلیل آمد به عنوان نماینده ی پ.ک.ک. ۵- حسنی محمد به عنوان نماینده ی دو حزب اتحاد اسلامی و جماعت اسلامی. ۶- رستم جهانگیری به عنوان نماینده ی حزب دموکرات کردستان ایران. ۷- شیلان امین اوغلو به عنوان نماینده ی حزب صلح و دموکراسی کردهای ترکیه.
در ابتدا ترجمه ی مهم ترین بخش های این گزارش را آورده و در پایان به ارائه ی تحلیلی کوتاه درباره ی اهمیت بندهای مورد اشاره خواهیم پرداخت.
نخستین اختلاف نظر بین اعضای هیات ۷ نفره
هیات به مدت ۵ روز از مناطق مختلف غرب کردستان (مناطق کردنشین شمال سوریه) بازدید و با چهارصد نفر از مردم شهرها و روستاهای ی دیرک، ترب سپی، قامیشلو، گرکی لکی، رمیلان، رمیلان پاشا، ذخیره، سری کانی، چل آغا و درباسیه و همچنین با تعدادی از روستاییان آواره شده ی تل عاران و تل حاصل، دیدار و گفتگو کرد. هیات تلاش کرد تا در این مدت با همه ی اقشار مردم از جمله فعالان سیاسی همه ی احزاب، اطباء، وکلا، عالمان دینی، معلمین، روشنفکران، مسیحیان و خانواده های شهدا ارتباط برقرار کرده و جویای نظرات آنها شود. با وجود آن که اغلب اعضای هیات تمایل داشتند که از شهر کردنشین عامودا نیز بازدید کنند، اما به خاطر مخالفت دلیل آمد و شیلان امین اوغلو (دو عضو وابسته به پ.ک.ک/ مترجم) با این موضوع، سفر به این شهر صورت نگرفت.
دو دیدگاه متفاوت کردهای سوریه
از زمانی که مناطق کردنشین آزاد شده اند، دو نیروی نظامی کُردی در این منطقه حضور دارند: گروه انتظامی موسوم به آسایش که در شهرها حضور دارد و گروه موسوم به واحدهای دفاع از خلق (YPG) که در مسیرهای مواصلاتی و مناطق، به عنوان نیروی دفاعی و نظامی فعالیت می کند. (هر دو نیرو وابسته به حزب اتحاد دموکراتیک و نزدیک به پ.ک.ک هستند. مترجم) در مورد این دو نیرو دو دیدگاه کاملا متفاوت وجود دارد. شورای مردم غرب (نهادهای نزدیک به پ.ک.ک) و هواداران آن، این افراد را نیروهای ملی کُرد نامیده و خدمات آنان را ارزنده می دانند. اما شورای میهنی کردهای سوریه (نهادهای نزدیک به بارزانی)، اقدامات این افراد را در جهت منافع حزبی، جانب گرایانه و خودمحورانه ارزیابی میکنند.
توقف نشست های هیات عالی کردهای سوریه
به خاطر مواضع اتخاذ شده از سوی شورای مردم غرب در برابر حزب الپارتی (حزب نزدیک به بارزانی) نشست های هیات عالی کردهای سوریه از ۵ ماه پیش متوقف شده است.
خطر تغییر موقعیت دموگرافیک
به خاطر مسدود شدن مرزها و عدم امکان انتقال کالا و همچنین ناامنی، بسیاری از کردهای سوریه به ترکیه، اقلیم کردستان عراق و سایر مناطق کوچ کرده اند و در صورت تداوم این وضع، خطر آن وجود دارد که خانواده های عرب، جای آنها را گرفته و موقعیت دموگرافیک (مردم شناسی) منطقه تغییر پیدا کند.
دیدار با مردم تل عاران و تل حاصل
از آن جایی که در جاده ها و مسیرهای مواصلاتی، امنیت وجود ندارد، امکان سفر یه روستاهای تل عاران و تل حاصل فراهم نشد. (این دو روستای بزرگ دور از مناطق کردنشین و در مسیر حلب به عفرین قرارداشته و اعلام شده بود که بیش از پانصد کُرد سوری در این دو روزسا توسط النصره کشته شده اند. / مترجم). هیات توانست با سه گروه از آوارگان این دو روستا شامل ۱۸ زن، ۱۱ کودک و ۲۱ مرد دیدار و گفتگو کند. آنان روایت های مختلفی از رویدادهای آن مناطق بازگو کردند. گروه نخست از کشته شدن ۱۷نفر صحبت کرده و اعلام کردند که در میان آنان ۴ عضو گروه نظامی جبهه الاکراد هم بوده اند. گروه دوم اعلام کردند که ۲۵ نفر در این دو روستا کشته شده اند که اغلب آنان به خاطر اصابت توپ های شلیک شده از سوی نیروهای رژیم اسد جان خود را از دست داده و همچنین ازاین موضوع خبر دادند که مجموعا بین سیصد تا چهارصد نفر از مردم، دستگیر شده اند. گروه سوم نیز اعلام کرد که در این منطقه و در طول ۶ماه بین ۷۰ تا ۸۰ نفر کشته شده اند. یکی از افراد این گروه ها به نام جمعه کالو اعلام کرد که نیروهای النصره از طریق بلندگوی مسجد اعلام کرده اند که همه ی مردم باید روستا را ترک کنند و اگر کسی از این فرمان سرپیچی کند، به عنوان آپوییست شناخته خواهد شد و خون و مال آنان حلال خواهد بود. همچنین روستاییان تل عران نیز این موضوع را تایید کردند.
جمعه کالو اعلام کرد که کشته شدن یکی از فرماندهان النصره به نام حذیقه المصری از سوی لواء الجبهه الاکراد دلیل خشم النصره بوده اما لواءالاکراد اعلام کرده که از این موضوع اطلاع ندارد و ارتش آزاد اعلام کرده که فرمانده ی مزبور توسط نیروهای تحت امر این ارتش کشته شده است.
گفتنی است هیچ کدام از ۳ گروهی که با آنان دیدار کردیم، جز نام چند نفر، اسامی کشته شدگان را نمی دانستند. ما از آنان لیست کشته شدگان، عکس، ویدیو و مطالب دیگری خواستیم اما تاکنون چیزی به دست هیات نرسیده است.
خواسته های مردم
خلاصه ای از خواسته های گروه ها و افرادی از کردهای سوریه که با آنان دیدار کردیم، به این شرح است:
هیات عالی کردهای سوریه دوباره فعال شده و به اختلافات حزبی پایان داده شود.
جنگ به نفع کردها نیست و باید برای توقف جنگ، اقدام آنی صورت بگیرد و باید همه ی احزاب کُرد در تصمیم گری در خصوص جنگ و صلح دخیل باشند و اتخاذ این تصمیم حساس فقط در دست یک گروه نباشد.
یک نیروی نظامی مشترک با حضور و مشارکت افراد وابسته به همه ی احزاب و نهادهای سیاسی کردهای سوریه ایجاد شود.
به جنگ رسانه ای بین احزاب و گروه های کُرد پایان داده شود.
برای توقف کوچ و مهاجرت کردهای سوریه تلاش شود و احزاب و نهادهای سیاسی کُرد دفاتر نمایندگی خود را از اقلیم کردستان عراق، به مناطق کردنشین سوریه بازگردانند.
زمینه ی فعالیت آزادانه ی روزنامه نگاران و فعالان رسانه ای و آزادی بیان فراهم شده و برای خبرنگاران مانع ایجاد نشود.
از کردهای ترکیه خواسته شود که با اعمال فشار بر دولت آن کشور، کاری کنند که مقامات ترکیه مرزهای کشور خود با شمال سوریه را بگشایند.
برخی از مردم خواستار آن شدند که واحدهای دفاع از خلق مورد حمایت مالی و تسلیحاتی قرار بگیرند.
نیاز به دارو و سایر مواد و کالاهای مورد نیاز در یک لیست به پیوست این گزارش تقدیم می شود.
ریشه ی اختلافات کجاست؟
تا این جای مطلب، تلاش دش تا مهم ترین بخش های گزارش مزبور ترجمه شود. حال با بررسی این بندها می توان گفت:متن این گزارش نشان می دهد که مشکل و اختلاف اصلی در خصوص رویدادهای مربوط به کردهای سوریه، صرفا بحث صحت یا عدم صحت کشتار کردها توسط النصره نیست. بلکه مساله ی اصلی، اختلاف نظر بین احزاب کُرد سوری و حامیان آنها است. به عبارتی دیگر در شرایطی که ۱۶ حزب و تشکیلات سیاسی کردهای سوریه که زیر چتر شورای میهنی کردها جمع شده و به عنوان نهادهای نزدیک به بارزانی حمایت می کنند، شورای مردم غرب تنها شامل حزب اتحاد دموکراتیک(PYD)، جنبش دموکراتیک (TEVDEM) و سایر گروه ها و نهادهای نزدیک به پ.ک.ک است که همچون شورای یمهنی، دارای تعدد گروهی و حزبی نیستند اما از حیث تعداد نفرات، میزان نفوذ اجتماعی و در دست داشتن کنترل زمین و شهرها و روستاها حرف اول را می زنند و شواهد نشان می دهد که این گروه از فعالان سیاسی کردهای سوریه و شاخه های نظامی، انتظامی و مردمی آن، اجازه نمی دهند که دیگر گروه های کُرد نیز به طور آزادانه در مناطق کردنشین فعالیت کنند و عزم خود را جزم کرده اند تا تحت بروز هر شرایطی، کنترل مناطق را در دست خود نگه دارند. سران پ.ک.ک در کوهستان قندیل و سران حزب صلح و دموکراسی در شهرهای ترکیه حامی این ایده بوده و در مقابل، مسعود بارزانی رییس اقلیم کردستان عراق و رهبر حزب دموکرات نیز نمی تواند این میدان مهم و حساس را به پ.ک.ک واگذار کند.
اختلاف بین دو گروه اصلی احزاب کُرد سوری، نه تنها موجب توقف فعالیت های نهاد مشترک آنان به نام هیات عالی کردهای سوریه شده بلکه زمینه ی آن را فراهم آورده است که عملا بین پ.ک.ک و حزب دموکرات کردستان عراق نیز اختلافات عمیق شده و جنگ رسانه ای بین این دو حزب عمیق تر شود و طبیعی است که در چنین شرایطی، بروز اختلاف در این میدان، به یکی از موانع مهم برگزاری کنگره ی ملی کُرد تبدیل شده است.
اگر چه چندی پیش کمتیته ی برگزاری کنگره ی ملی کُرد اعلام کرد که زمان برگزاری این نشست همه جانبه را به خاطر انتخابات اقلیم کردستان عراق به تعویق انداخته است اما طی روزهای اخیر، سخنان عبدالله اوجالان رهبر زندانی پ.ک.ک، صلاح الدین دمیرتاش رهبر حزب صلح و دموکراسی و روناهی سرحد از اعضای شورای رهبری پ.ک.ک، نشان داد که عدم برگزاری کنگره هیچ ربطی به موضوع انتخابات نداشته است. به خاطر بیاوریم که پ.ک.ک در نشست های نهایی کمیته ی برگزاری کنگره، پیشنهاد کرده بود که یک صد و چهل کرسی از مجموع ششصد کرسی کنگره به کرهای سوریه داده شود و این در حالی بود که فقط نود کرسی برای کردهای ایران پیشنهاد شده بود و نیلفور کوچ از اعضای این کمیته و از فعالان سیاسی کُرد وابسته به پ.ک.ک درتوجیه این موضوع به کردپرس گفته بود:« در شرایط کنونی نه در اقلیم کردستان عراق و نه در کردستان ایران، شرایط فوق العاده و اضطراری وجود ندارد اما هم در کردستان سوریه و هم در کردستان ترکیه، شاهد شرایط ویژه و تعیین کننده ای هستیم و به همین خاطر، کنگره نیز اهم وقت، انرژی و توان و تمرکز خود را روی این دو بخش از کردستان خواهد گذاشت و طبیعتا باید اعضای آنان نیز در کنگره بیشتر از سایرین باشند. الان در کردستان سوریه جنگ در جریان است اما در کردستان ایران که جنگ و درگیری وجود ندارد و از این گذشته، راهکار نهایی برای سهمیه بندی کرسی های کنگره، پناه بردن به ریاضیات نیست.»
هر چند تحلیل گران بر این باورند که مهم ترین نکته ی مورد اختلاف پ.ک.ک و حزب دموکرات کردستان عراق در برگزاری کنگره موضوع تعیین رییس، ساختار و تقسیم بندی ششصد کرسی اعضای آن بوده اما بررسی این گزارش نشان می دهد که مساله ی تقسیم قدرت بین احزاب کُردی شمال سوریه، اصلی ترین دغدغه و محل اختلاف هر دو گروه است و این اختلاف حتی به میان اعضای ۷ نفره ی هیات اعزامی به شمال سوریه نیز کشیده شده است. در چنین شرایطی است که با انتشار متن کامل این گزارش و ایجاد شک و شبهه در خصوص کشتار کردهای سوریه به دست نیروهای النصره، چنین القا می شود که حزب اتحاد دموکراتیک و دیگر نهادهای پ.ک.ک، با به راه انداختن یک موج تبلیغاتی رسانه ای، تلاش کرده اند تا با استفاده از تاثیرگذاری این موضوع و با بزرگ نمایی و برجسته سازی هجوم گروه های افراطی به شهرها و روستاهای کردنشین، مشروعیت سیاسی و نظامی حزب اتحاد دموکراتیک به عنوان قدرت یگانه ی مناطق کردنشین سوریه، تثبیت شود. انتشار این گزارش و ارائه ی تحلیل هایی از این دست، نمی تواند به هیچ وجه توجیه کننده ی فعالیت های تروریستی، خشونت محور و حضور اشغال گرانه ی نیروهای افراطی در مناطق شمالی سوریه باشد و به هر حال واضعیت این است که النصره به عنوان کی گروه تروریستی، طی ماه های اخیر مشکلات بسیاری برای کردهای سوریه به وجود آورده است. اما به نظر می رسد با ارائه ی یک تصویر واقع بینانه و با تبعیت از اصل عدم اغراق و تهییج، می توان به این نتیجه رسید که اخبار و اطلاعات منتشر شده در مورد رویدادهای شمال سوریه، رقابت و اختلاف بین احزاب کرد سوریه و حامیان آنها یعنی پ.ک.ک و بارزانی ادامه خواهد داشت و مشخص نیست که در چنین فضایی، امکان اداره ی مشترک خودگردانی کردهای سوریه و نیز روند برگزاری کنگره ی ملی کُرد، چگونه خواهد بود.