انجمن بی تاوان : طرح کلی روابط پ‌ک‌ک با اتحاد جماهیر شوروی – و سپس فدراسیون روسیه – کاملاً واضح است. پس از تأسیس PKK در ترکیه در اواخر دهه ۱۹۷۰ توسط اوجالان، در جریان کودتای نظامی ۱۹۸۰ از این کشور اخراج شد. پ.ک.ک با فرار از ترکیه در ژوئن ۱۹۷۹ به سوریه، جایی که اوجالان از قبل مستقر بود، نقل مکان کرد. از آنجا، پ.ک.ک به منطقه بقاع لبنان که در آن زمان تحت کنترل رژیم سوریه حافظ اسد بود، نقل مکان کرد و شوروی وارد عمل شد. از طریق اسد، همانطور که اغلب در برخورد با گروه‌های تروریستی انجام می‌دادند، پ‌ک‌ک را به یک نیروی جنگی تبدیل کردند که سپس در سال ۱۹۸۴ در ترکیه، یک کشور خط مقدم ناتو در جنگ سرد، آزاد شد.

پ ک ک یک نیروی جدایی طلب کرد بود که این هدف را بخشی از مبارزه جهانی علیه امپریالیسم غربی در چارچوب ایدئولوژیکی ارائه شده توسط مارکسیسم-لنینیسم می دانست. پ.ک.ک احترام خاصی برای لنین و استالین قائل بود، که آثار آنها – به انتخاب و تفسیر اوجالان – برای تلقین به نیروهای جدید مورد استفاده قرار می گرفت. در دهه ۱۹۹۰، روسیه پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی به ارائه اشکال مختلف حمایت از پ‌ک‌ک ادامه داد و ترک‌ها نیز با همکاری با شورشیان چچن به آن پاسخ دادند.

جزئیات مربوط به مکانیسم روابط روسیه – پ ک ک, ماهیت دقیق آن , مقیاس پشتیبانی ارایه‌شده , و اینکه چگونه در طول زمان تغییر کرده‌است , همگی مورد بحث قرار گرفته‌اند , و از سال ۲۰۱۴ زمانی که بخش سوری پ ک ک به عنوان نیروی شریک ائتلاف دولتی ضد داعش آمریکا تبدیل شد . بنابراین جالب است که نگاهی به برخی از مدارکی که توسط خود رهبری پ ک ک ارائه شده‌است بیندازیم .

لئونید گانکین با عبدالله اوجالان مصاحبه کرد و این مصاحبه در کومرسانت، یک روزنامه مستقل روسی، در ۲۴ نوامبر ۱۹۹۸ چاپ شد. این اولین مصاحبه اوجالان از زمانی بود که او توسط حاکم آن، حافظ الاسد، از سوریه خارج شد. حافظ که از سال ۱۹۷۹ در پناه اوجالان بود، پس از تهدید ترکیه به حمله به سوریه برای از بین بردن پناهگاه تروریست های پ.ک.ک در اکتبر ۱۹۹۸، – همانطور که رژیم بعثی در سوریه همیشه با تهدیدات معتبر مواجه می شود – تسلیم شد. ترکیه توانست از فشار اسرائیل استفاده کند. در دمشق از جنوب، و حافظ دلایل خاص خود را برای اجتناب از درگیری داشت، یعنی آماده سازی او برای جانشینی پسرش بشار. اوجالان که مدت کوتاهی در روسیه بوده، در زمان این مصاحبه در ایتالیا بود. اوجالان در معرض خطر محاکمه به دلیل جنایات جنگی و جنایات علیه بشریت که مسئول آن بود، در ژانویه ۱۹۹۹ ایتالیا را ترک کرد و به روسیه بازگشت (این بار به طور خلاصه تر)، سپس به قزاقستان، یونان، بلاروس، به یونان بازگشت و به یونان بازگشت. سرانجام کنیا، جایی که او به مدت دو هفته در سفارت یونان مستقر بود تا اینکه اطلاعات ترکیه او را در ۱۵ فوریه ۱۹۹۹ دستگیر کردند.

چگونه به روسیه رسیدید؟

ترکیه در آغاز ماه اکتبر آماده حمله به سوریه بود. من نمی توانستم اجازه بدهم یک جنگ بزرگ در حساب من رخ دهد. مجبور شدم دمشق را ترک کنم. در ۷ اکتبر از مقامات روسیه خواستم که به من اجازه ورود به خاک روسیه را بدهند. اما اوضاع پس از یک روز آنقدر تشدید شده بود که من مجبور شدم بدون منتظر پاسخ از مسکو سوریه را ترک کنم. من در ۹ اکتبر وارد روسیه شدم.

شما با اوراق جعلی وارد روسیه شدید؟

من نتوانستم به نام خودم سفر کنم. من یک پاسپورت به نام عبدالله ساروکرد (آتاکرد) داشتم.

اطلاعات ترکیه تنها پس از دو روز متوجه شدند که شما در روسیه هستید. چگونه آن را فهمیدند؟

من اشتباه کردم: پس از ورود به مسکو، از طریق تلفن ماهواره ای با شعبه های حزب خود در خارج از کشور تماس گرفتم. مکالمات من، نه توسط ترک ها، بلکه توسط [سرویس اطلاعات اسرائیل] موساد، که اطلاعات را به ترکیه منتقل کرد، شنود شد.

و آیا واقعاً همانطور که آنکارا ادعا کرد در اودینتسوو نزدیک مسکو بودید؟

بله، این مورد است. درست است، من بعد از آن شروع به حرکت از جایی به مکان دیگر کردم و روسیه و کشورهای مستقل مشترک المنافع را طی کردم. اما من همانطور که ترک‌ها ادعا می‌کردند در ارمنستان نبودم.

آیا با مقامات روسیه در تماس بودید؟

بله، از طریق نماینده ما در مسکو، ماهیر ولات [a.k.a. نعمان اوچار]. ما درخواستی را به رئیس جمهور، نخست وزیر و سرویس های ویژه روسیه ارسال کردیم که اجازه بدهند در روسیه بمانم. تلاقی منافع روسیه و کردستان در منطقه خزر و خاورمیانه به ما دلیلی برای امیدواری به پاسخ مثبت داد. اما روسیه برای این کار آماده نبود. آمریکا به شدت بر آن فشار وارد می کرد. ترکیه به روسیه قراردادهای پرسود و کمک مالی پیشنهاد داده بود و قول داده بود که بر اوضاع چچن تأثیر مثبت بگذارد.

آیا می دانید چگونه و توسط چه کسی تصمیم گرفته شد که نمی توانید در روسیه بمانید؟

من می دانم که این سوال باعث اختلاف نظر شدید در بالاترین سطوح شد. از آنجایی که رئیس جمهور شما در آن زمان بیمار بود، حرف آخر با اوگنی پریماکوف بود. و او یک “نه” محکم بود. به نظر من این تصمیم یک اشتباه است. به ویژه با توجه به این واقعیت که در ۴ نوامبر، دومای ایالتی تقریباً به اتفاق آرا تصمیم گرفت از رئیس جمهور درخواست کند تا به من پناهندگی سیاسی بدهد. از ۳۰۰ نماینده رای دهنده، تنها یک نماینده رای ممتنع داد. هیچ کدام رای مخالف ندادند دوما تشخیص داد که ترکیه در حال اجرای سیاست نسل کشی علیه کردها است و از آنکارا خواست تا مسئله کردها را به صورت مسالمت آمیز حل کند. نمایندگان می‌دانند که حضور من در مسکو می‌تواند یک سلاح قدرتمند در مبارزه برای منافع روسیه باشد. متأسفانه پریماکوف به نظر آنها توجهی نکرد.

آیا اکنون نگرش شما نسبت به روسیه تغییر کرده است؟

من هیچ کینه ای نسبت به روسیه ندارم. خود کشور شما اکنون در شرایط سختی قرار دارد. من فکر می کنم که ما هنوز فرصت های خوبی برای ایجاد روابط نزدیک داریم.

چرا تو را در فرودگاه رم دستگیر کردند؟ آنها می گویند شخصی به سرویس های امنیتی ایتالیا از ورود شما خبر داده است.

نه، به محض ورود به ایتالیا فاش کردم که هستم و درخواست پناهندگی سیاسی کردم. روند پیگیری مقرر کرد که در قرنطینه بمانم. روز جمعه [۲۰ نوامبر] به قید وثیقه آزاد شدم. روز چهارشنبه [۲۵ نوامبر]، پرونده من در دادگاه استیناف رم رسیدگی خواهد شد. امیدوارم موضوع اعطای پناهندگی سیاسی تا پایان ماه به طور مثبت حل شود.

الان کجا زندگی میکنید؟ آیا امنیت دارید؟

من در یک مکان امن زندگی می کنم که در آن همه چیز برای کار لازم دارم. امنیت خارجی توسط پلیس ایتالیا و امنیت داخلی توسط محافظان کرد تامین می شود.

چشم انداز آتی جنبش کردی چیست؟ آیا پ‌ک‌ک با انشعاب بدون رهبری سرسخت شما تهدید می‌شود؟

مسئله کردها اکنون به موضوعی تبدیل شده است که کل جامعه بین المللی آن را حل خواهد کرد. بدین ترتیب ما وارد مرحله سیاسی جدیدی در مبارزه خود شده ایم. و در رم در خط مقدم این مبارزه خواهم بود. ما آماده راه حل مسالمت آمیز برای مسئله کرد هستیم. اگر باز هم ترک ها از نشستن بر سر میز مذاکره با ما خودداری کنند، خود را در مقابل همه دنیا بدنام خواهند کرد. در مورد ارتش آزادی بخش کرد، فرماندهی آن بر عهده ستاد کل است که در جریان نبردهای سنگین دو ماه گذشته نشان داده است که از عهده وظایف خود بر می آید.

در ۲۱ ژوئیه ۱۹۹۹، هوشناو سیپان، مقام ارشد پ.ک.ک، با لئونید گانکین برای کومرسانت مصاحبه کرد. در این زمان، اوجالان در جزیره ایمرالی، جایی که هنوز در آنجا است، زندانی شده و توسط ترکیه به اعدام محکوم شده است، حکمی که رسماً تخفیف داده شد. در سال ۲۰۰۲، اندکی پس از لغو مجازات اعدام در ترکیه. سیپان نگران این است که پس از دستگیری اوجالان، شکاف ایدئولوژیکی بین رهبری پ‌ک‌ک وجود داشته باشد. نکته جالب توجه سیپان، ذکر «دوستان با نفوذ» پ‌ک‌ک در روسیه و خشم او از حیدر علی‌اف، رئیس‌جمهور آذربایجان، به دلیل حمایت علنی از محکومیت اوجالان توسط ترکیه است.

اوجالان الان چه می کند؟ چگونه او را نگه می دارد؟

او خوب است، منتظر است. او به رادیو موج کوتاه گوش می دهد و روزنامه می خواند. درست است، او شاکی است که آنها [روزنامه ها] را دیر می آورند. او اجازه دارد با وکلایش ملاقات کند.

اما چه اتفاقی برای حزب می افتد؟ آن‌ها می‌گویند در رهبری پ‌ک‌ک شکافی وجود دارد و برخی از حامیان آن از رد مارکسیسم حمایت می‌کنند.

درک بسیار ضعیفی در جهان از چیستی PKK وجود دارد. این فقط یک مهمانی نیست. این یک ایده ملی است که ذهن میلیون ها کرد را درگیر کرده است. شاید ده سال دیگر حزب ما نام دیگری داشته باشد و نه زیر پرچم قرمز، بلکه با نام دیگری بجنگد. اما نمی توان آن را از بین برد. و هیچ انشعابی در حزب وجود ندارد. برعکس، پس از دستگیری اوجالان، صفوف ارتش کرد با ۵۰۰۰ جنگجوی جدید تقویت شد.

اما رهبری جنبش کردی در رابطه با حکم اوجالان چه تصمیمی دارد؟

ما به تاکتیک های دفاع تهاجمی، بدون توقف خصومت ها در کردستان پایبند هستیم. اما ما از حامیان خود می خواهیم که از خرابکاری در ترکیه خودداری کنند. همه چیز به آمادگی آنکارا برای گفتگو و اجرای حکم علیه رهبر ما بستگی دارد.

انتظار دارید چه زمانی در پرونده اوجالان حکم صادر شود؟

آنکارا در انتظار پایان فصل تعطیلات است. به هر حال، به دلیل دستگیری و محاکمه اوجالان، صنعت گردشگری ترکیه ۴ میلیارد دلار خسارت دیده است، در حالی که کل درآمد آن در سال گذشته ۹ میلیارد دلار بوده است. گردشگران غربی از ترس حملات تروریستی از سفر به استراحتگاه های ترکیه خودداری کردند و اکنون فقط گردشگران روسیه و کشورهای مستقل مشترک المنافع در آنجا به تعطیلات می پردازند.

ظاهراً دادگاه استیناف حکم اوجالان را زودتر از پاییز بررسی خواهد کرد. اگر دادگاه آن را بدون تغییر رها کند، این حکم باید به تصویب مجلس و امضای رئیس جمهور برسد. ترکیه در تلاش است تا یک معامله ناامیدکننده با اروپا داشته باشد و در ازای عفو اوجالان، خواستار پیوستن به اتحادیه اروپا شود. اما اکثر کشورهای اروپایی از دادن هرگونه تضمینی به آن خودداری می کنند.

سازمان امنیت و همکاری اروپا از ترکیه خواست تا اوجالان را در ابتدای ماه جاری میلادی عفو کند. هشت کشور از جمله آذربایجان و قرقیزستان این درخواست را امضا نخواهند کرد. به این ترتیب آنها به ترکیه بازپرداخت کردند، که به آنها پول هزینه پذیرش در سازمان امنیت و همکاری اروپا را داد.

اما چیزی که به‌ویژه کردها را خشمگین کرد این بود که حیدر علی‌اف، رئیس‌جمهور آذربایجان پس از محکومیت اوجالان، نامه تبریکی به سلیمان دمیرل، رئیس‌جمهور ترکیه ارسال کرد. آیا تا به حال در مورد چنین چیزی شنیده اید؟ تبریک برای صدور حکم اعدام! و این پس از مذاکره علی اف با حزب ما و قسم خوردن روابط برادرانه خود با مردم کرد است.

کی بود؟

در آغاز سال ۱۹۹۳، زمانی که علی اف ریاست شورای عالی نخجوان را بر عهده داشت. وی با ۳ نماینده رهبری پ.ک.ک دیدار کرد و در مورد مسائل همکاری با آنها گفتگو کرد. ما با حریف او، الچی بی، نیز تماس داشتیم. در آذربایجان، جایی که تقریباً ۵۰۰۰۰۰ کرد در آن زندگی می کنند، مخالفان همیشه سعی داشتند از ما در جنگ قدرت خود استفاده کنند، اما ما بی طرفی خود را حفظ کردیم.

آیا نگرش کردها نسبت به روسیه پس از عدم اعطای پناهندگی سیاسی توسط روسیه به اوجالان تغییر کرده است؟

ما از این فرض پیش می‌رویم که روسیه متحد طبیعی کردها است و مردم روسیه را با دولت فعلی‌اش اشتباه نمی‌گیریم. رژیم‌ها تغییر می‌کنند، اما مردم همان‌طور می‌مانند. علاوه بر این، ما دوستان با نفوذ زیادی در روسیه داریم.[۳]

آیا شما اینجا هستید تا با آنها در تماس باشید؟

بدون شرح.