اگر بخواهیم موقعیت نمایندگان این حزب را توصیف کنم باید بگویم که بین نعل و میخ قرار گرفته اند. از سویی چکش اوجالان قرار دارد و از دیگر سو، میخ سران پ.ک.ک در قندیل.
انجمن بی تاوان آذربایجان غربی : بلنت آرنچ، معاون نخست وزیر ترکیه و سخنگوی هیات دولت این کشور، از شاگردان و همراهان قدیمی نجم الدین اربکان نخست وزیر فقید ترکیه و از موسسین حزب عدالت و توسعه است. آرنچ علاوه بر آن که یک شخصیت سیاسی و یک وکیل مدافع باتجربه است، در حوزه های فرهنگی و رسانه ای نیز صاحب تجارب و نفوذ قابل توجهی است و نهادهای رسانه ای دولتی ترکیه همچون مجموعه ی رادیویی تلویزیونی TRT و خبرگزای آناتولی (AA) تحت نظر او اداره می شوند. افرادی همچون رجب طیب اردوغان و عبدالله گل، آرنچ را با لفظ آقابیگ (خان داداش یا برادر بزرگ) مورد خطاب قرار می دهند. وی در سالیان اخیر، همواره روابط خوبی با کردها داشته و برخی از اظهارات او در خصوص ضرورت توجه به مطالبات کردها، بارها مورد انتقاد ملی گرایان ترک قرار گرفته است. شبکه ی تلویزیونی کُردی TRT6، مستقیما زیر نظر آرنچ تاسیس شد و به دستور وی چند فرهنگ لغت کُردی نیز تدوین شده و چندین کتاب کُردی هم به ترکی ترجمه شده است. آرنچ در گفتگو با گروه رسانه ای Rudawاز شرایط سیاسی ترکیه، مذاکرات صلح بین دولت و پ.ک.ک و تاثیرات نمایندگان حزب صلح و دموکراسی سخن گفت.

– بگذارید مصاحبه را از موضوع انتخابات ریاست جمهوری ترکیه آغاز کنیم. نتایج انتخابات شهرداری های ترکیه نشان داد که راه برای رئیس جمهور شدن جناب نخست وزیر هموار است. با این حال ایشان هنوز هم تصمیم نهایی خود را اعلام نکرده اند. نظر شما چیست؟ آیا جناب نخست وزیر نامزد می شوند؟
– بگذارید به هفت سال پیش باز گردیم. هفت سال پیش در چنین روزی، جناب نخست وزیر اعلام کردند که نامزد رئیس جمهوری ترکیه، جناب عبدالله گل است. یک روز پیش از آن، ایشان با من مشورت کردند. من آن شب را با دوستان خود سپری کردم و روز بیست و چهارم، از این موضوع خبر دادم که نامزد نهایی ما برادر ارجمندم؛ عبدالله گل است. از آن روز هفت سال گذشته است. هم اکنون ما در شرایطی در آستانه ی برگزاری انتخابات ریاست جمهوری قرار گرفته ایم که جناب نخست وزیر به مدت ۱۲ سال، در پست نخست وزیری با قدرت، صلابت و فداکاری انجام وظیفه کرده و در این حوزه موفق بوده است. ایشان در همه ی انتخابات های برگزار شده در سالیان اخیر، پیروزی های بزرگی را عاید حزب عدالت و توسعه کرده و در انتخابات شهرداری های ترکیه که اخیرا برگزار شد، نزدیک به ۴۶ درصد از آرای هموطنانمان را به دست آوردیم و حدود ۶۱ درصد از شهرداری های کشور را در اختیار گرفته ایم. من فکر می کنم جناب نخست وزیر پس از این ۱۲ سال، اگر برای در اختیار گرفتن پست ریاست جمهوری تصمیم گرفته باشد، با جناب عبدالله گل دیدار می کند و پس از رایزنی نهایی با ایشان، تصمیم خود را ابلاغ می کند و نامزد می شود. من فکر می کنم شرایط کنونی و شواهد عینی نشان دهنده ی این است که جناب نخست وزیر در انتخابات پیش رو نامزد می شود. تصور من این است که نهایتا تا بیست روز آینده از محتوای دیدار و گفتگوی رئیس جمهور و نخست وزیر و تصمیم نهایی آنان خبردار خواهیم شد.

– اگر جناب نخست وزیر در انتخابات پیش رو نامزد شده و به عنوان رئیس جمهور ترکیه راهی کاخ چانکایا شود، چنین چیزی می تواند بر آینده ی سیاسی حزب عدالت و توسعه تاثیر بگذارد و نگرانی ها و دغدغه هایی در میان سران این حزب ایجاد کند؟
– خیر. نگران نمی شویم. چرا که حزب ما دارای یک سازماندهی درونی نیرومند است. ما طی سالیان اخیر، به مدت سه دوره بدون نیاز به ایجاد دولت ائتلافی، یگانه اقتدار و صاحب دولت و اکثریت آراء بوده ایم و صاحب بیش از سیصد کرسی در مجلس ملی ترکیه هستیم. ما مجموعا در هشت انتخابات شرکت کرده ایم و در همه ی این رقابت ها، حزب نخست بوده ایم.
امروزه حزب ما دارای نه میلیون عضو رسمی است و چهار میلیون از آنان، از میان زنان و دختران ترکیه هستند و سه میلیون نفر از این اعضا نیز از جوانان زیر سی سال هستند. ما در همه جای ترکیه دارای حضور پررنگ داریم و در همه ی ۸۱ استان ترکیه می توان حضور حزب عدالت و توسعه را حس کرد. ما حزب یک قوم و یک منطقه نیستیم و به همه ی ترکیه تعلق داریم. حزب ما ریشه دوانده و دارای ثبات و توان بسیاری است و زمانی که جناب نخست وزیر برای شرکت در انتخابات ریاست جمهوری نامزد شود، بر روی موضوع رهبری حزب نیز بحث خواهیم کرد و این موضوع روشن خواهد شد که چه کسی رهبری حزب را تا انتخابات سراسرسی سال ۲۰۱۵ بر عهده می گیرد و چه کسی قرار است حزب را برای انتخابات سال اینده مهیا کند. ما در داخل حزب خود، به هم ریخته و نامنظم نیستیم و افراد و چهره هایی داریم که توان رهبری حزب را دارند. حزب ما دارای کادرهای توانمندی است که می توانند حزب را به خوبی اداره کنند و آن را در مسیر تداوم پیروزی ها پیش ببرند و از این حیث مشکلی نداریم.

– در رسانه ها و افکار عمومی ترکیه از نام جناب عبدالله گل به عنوان نخست وزیر آینده و رهبر آینده ی حزب عدالت و توسعه نام برده می شود و در کنار وی از دو معاون کنونی نخست وزیر هم سخن به میان آمده است. فرمول نهایی حزب شما چه خواهد بود؟ اگر جناب اردوغان رئیس جمهور شود، پست کنونی وی یعنی رهبری حزب و نخست وزیری به چه کسی می رسد؟
– همه ی این موضوعات را بعد از انتخابات روشن می کنیم. اول باید انتخابات ریاست جمهوری برگزار شود تا بتوانیم در مورد همه ی این مسائل تصمیم بگیریم. اگر جناب نخست وزیر، رئیس جمهور شود، می تواند به صورت وکالتی، پست نخست وزیری را به فرد دیگری واگذار کند تا تکلیف این پست در انتخابات سراسری سال ۲۰۱۵ روشن شود. البته اگر ایشان رئیس جمهور شود، کنگره ی بزرگ حزب برگزار می شود و در آن صورت در خصوص همه ی این مسائل تصمیم گیری می شود.

– گفته می شود، در آینده در حزب عدالت و توسعه از مکانیسم دو رئیسه استفاده خواهد شد و یکی از روسا وظیفه ی نخست وزیری و دیگری نیز پست رهبری حزب را در اختیار می گیرد. آیا چنین چیزی صحت دارد؟
– خیر. ما چنین ایده ای نداریم. این ها حرف و حدیث دیگران است و ربطی به ما ندارد. این مکانیسم با منش سیاسی و حزبی ما منطبق نیست. ما پیش تر هم گفته ایم در یک روستا دو کدخدا نگنجند. در یک استان دو استاندار و در یک شهرداری دو شهردار نمی توانند در کنار هم فعالیت کنند و پست هر دوی آنها، هم ارز هم باشد. اگر چه نمانیدگان حزب صلح و دموکراسی (BDP) برخلاف من فکر می کنند و آنها به نظام دو رئیسه اعتقاد دارند. اما به باور ما هر فردی باید دارای یک وظیفه و اختیارات معین باشد و در غیر این صورت، چیزی به نام خلا قدرت و نابه سامانی به وجود می آید و باز هم تکرار می کنم که یک روستا نمی تواند به طور همزمان دارای دو کدخدا باشد. ما در بسته ی دموکراسی، از این موضوع صحبت کردیم و چنین اعلام شد که احزابی که تمایل داشته باشند می توانند دو نفر را به عنوان نماینده یا رهبر حزب خودبرگزینند اما فقط حزب صلح و دموکراسی از این مکانیسم تبعیت کرده و ما چنین الگویی را برای حزب خود در نظر نگرفته ایم و تبعیت از این مکانیسم در دستور کار ما نیست.

– بسیاری از گروه های جامعه ی ترکیه، خواهان تغییر و اصلاح قانون اساسی ترکیه و تدوین یک قانون نوین بودند و این موضوع امید بسیاری را در دل مردم به وجود آورد.
– بله. بدون شک همین طور است. اما احزاب نتوانستند در این خصوص پاسخگو باشند.

– متاسفانه این هدف در مقطع کنونی محقق نشد و این خواسته، به یک رویا و خیال تبدیل شد. آیا در مقاطع پیش رو، ما در ترکیه شاهد تدوین یک قانون اساسی جدید خواهیم بود؟
– بله. بدون تردید. در مقطع پیش رو این هدف محقق خواهد شد چرا که هنوز هم بزرگ ترین خواسته ی ما این است که در این کشور یک قانون نوین، مدنی، پیشرفته و دموکراتیک است.

– حزب عدالت و توسعه در نظر دارد، قوانین انتخاباتی ترکیه را تغییر دهد و طرح هایی همچون برگزاری انتخابات به شیوه ی مناطق چندگانه و یا مناطق محدود شده را برگزار کند. چرا شما به دنبال انجام چنین تغییراتی هستید؟
– واقعیت این است که گلایه هایی از سوی احزاب مخالف در خصوص قانون حد نصاب انتخاباتی مطرح شد. (بر اساس قانون حدّ نصاب، تنها احزابی می توانند به صورت حزب وارد مجلس شوند که دست کم ده درصد از آرای انتخابات را به دست بیاورند. به همین خاطر حزب صلح و دموکراسی که دارای حدود هفت درصد از آرای مردم ترکیه است، نمایندگان خود را به صورت مستقل وارد رقابت ها کرده و پس از کسب رای، در مجلس؛ گروه حزبی تشکیل می دهد./مترجم) این احزاب گلایه می کنند و می خواهند قانون حد نصاب برداشته شود. اما مساله اینجاست که آنها جایگاه ضعیفی در میان مردم دارند و قوانین به هر شیوه ای که طراحی شوند، باز هم مردم ترکیه حزب ما را به عنوان اقتدار یگانه انتخاب می کند و یکی از احزاب نمی تواند سی درصد و دیگری هم نمی تواند ده درصد از آرای مرم را به دست بیاورد. این که، یکی از احزاب مخالف بتواند به قدرت برسد و آرای اکثریت مردم را به دست بیاورد، خواب و خیال است. هر قانونی که به کار گرفته شود، باز هم آرای آنان در چند انتخابات اخیر رشد نکرده و نمی توانند به قدرت برسند.
قانون حد نصاب ده درصدی از دوران کودتای ۱۹۸۰ در ترکیه اجرا شده و ما با وجود چنین مانعی، توانستیم در شرایطی که حزب عدالت و توسعه یک حزب ۱۵ ماهه بود، با کسب اکثریت آرای مردم، به تنهایی کابینه تشکیل داده و همه ی احزاب را شکست دهیم. حالا احزاب مخالف می گویند که حد نصاب ده درصد عادلانه نیست و باید کنار گذاشته شود. اما اگر این حدنصاب ده درصدی از میان برداشته شود، ایجاد ثبات سیاسی در ترکیه دشوار می شود. قانون اساسی ما به طور آشکار، از حکومت انتظار دارد که ثبات و عدالت را به عنوان دو اصل هم در نظر بگیرد و اگر حد نصاب داشته شود و چندین حزب به مجلس راه پیدا کنند، سیاست چندتکه، موجب آن می شود که دولت الزاما به شکل ائتلافی و کوالیسیونی شکل بگیرد و این تکرار همان تجارب شکست خورده ی قبلی در ترکیه است که ثبات و انسجام سیاسی در آن وجود نداشت. به همین خاطر ما از شش ماه پیش، این سه پیشنهاد را ارائه داده ایم: ۱- شرایط کنونی ادامه پیدا کند و همچنان از قاعده ی حدنصاب ده درصدی، پیروی کنیم. ۲- حدنصاب به تمامی برداشته شود و کل ترکیه به ۵۵۰ منطقه ی انتخاباتی تقسیم شود و هر منطقه یک نماینده به مجلس بفرستد و هر فردی که بیشترین رای را به دست بیاورد، به مجلس راه پیدا کند. ۳- حد نصاب را به پنج درصد کاهش دهیم و ما هر کدام از مناطق جغرافیایی ترکیه را به سه یا پنج منطقه ی انتخاباتی تقسیم کنیم و احزاب بر اساس قانون حدنصاب پنج درصدی با هم رقابت کنند. از نظر ما راه چهارمی وجود ندارد و باید یکی از این سه طرح پذیرفته شود. اما متاسفانه احزاب مخالف مدام از ضرورت حذف قانون حد نصاب ده درصدی حرف می زنند و چنین چیزی برای ما غیرقابل قبول است.

– زمانی که شما این گزینه را بررسی کردید، آیا روی این مساله فکر کردید که شیوه ای را به کار بگیرید تا نمانیدگان بیشتری به شما بپیوندند و شرایط به نفع حزب شما باشد؟
– بدون شک هر حزبی به این موضوع فکر می کند. همچنان که آنان در فکر حذف مساله ای به نام حدنصاب هستند، ما نیز محاسبات و بررسی های خود را انجام می دهیم و به این فکر می کنیم که اگر در قوانین انتخاباتی خود، حد نصاب ده درصد را حذف کنیم، چگونه می توانیم روش های جایگیزینی همچون برگزاری انتخابات به شیوه ی منطقه ای یا مناطق محدود را به عنوان یک جایگزین جدید، در مجلس مطرح کرده و آن را تصویب کنیم.

– در حال حاضر ، در ترکیه روندی به نام مذاکرات صلح بین ترکیه و پ.ک.ک و تلاش برای حل سیاسی معضلات کردها در جریان است. یک سال است که در ترکیه درگیری روی نداده و جنازه ای به شهرها بازگردانده نمی شود و این مقطع، هنوز هم ادامه دارد. افکار عمومی ترکیه هم در حال حاضر حامی این روند است. روند پیشرفت این پروژه چگونه است؟ آیا موانعی هم بر سر راه وجود دارد؟
– حدود ۱۵ ماه است که روند حل معضل، در میان مردم با استقبال روبرو شده و مادران ترکیه اشک نمی ریزند و تا حد زیادی، سلاح ها خاموش شده اند. البته هنوز هم اتفاقاتی روی می دهد و اقداماتی صورت می گیرد که آرامش ترکیه را به هم می زند اما حمله علیه پایگاه ها و پاسگاه ها، انفجار مین و بمب، عملیات شهری و اقدامات خشونت محوری که موجب مرگ جوانان، زنان و کودکان ما شود، روی نمی دهد. به همین خاطر همه ی ما از خدواند متعال شاکر هستیم و امیداریم که این روند همچنان ادامه داشته باشد و به سوی فضا و شرایط خاصی پیش برویم که فعالیت سیاسی و گفتگو، جای سلاح و خشونت را بگیرد و نهایتا به نقطه ای برسیم که سلاح ها بر زمین گذاشته شوند و میدان فعالیت سیاسی گسترده تر شود تا به صلح پایدار برسیم. ما به عنوان حکومت، در این مسیر، همه ی وظایف خود را انجام می دهیم و ارتباط با عبدالله اوجالان هنوز هم ادامه دارد. پس از انتشار پیام نوروزی اوجالان در سال ۲۰۱۳ پیشرفت هایی مشاهده شد اما ظاهرا سران پ.ک.ک در قندیل، شتاب این پیشرفت را متوقف کردند و مانع از ادامه ی عقب نشینی نیروهای پ.ک.ک شدند و می توانم بگویم که نهایتا فقط یک پنجم از نیروهای پ.ک.ک از خاک ترکیه خارج شدند.

– به نظر شما این اقدام به کمک اوجالان صورت گرفت؟
– بله. بدون شک. در پیام نورورزی اوجالان که در سال ۲۰۱۳ توسط سری ثریا اُندر و پروین بولدان قرائت شد، این پیام ها نهفته بود: «بگذارید سلاح ها خاموش شوند، خشونت متوقف شود، فکر و سیاست به جای تفنگ، برگزیده شود و همه ی نیروهای شاخه ی نظامی پ.ک.ک از ترکیه خارج شوند». ما می دانیم که موج عقب نشینی ها به دستور سران پ.ک.ک در قندیل یا به زور سلاح متوقف شد. با این حال آتش بس هنوز هم جریان دارد اما واقعیت این است که تهدید نیز همچنان وجود دارد. برخی افراد مشخص، هر چند وقت یک بار یک پیام تهدیدآمیز صادر می کنند و می گویند اگر فلان اقدام را انجام ندهید ما چنین و چنان می کنیم. افرادی هستند که هنوز هم دست از خشونت برنداشته اند. اما تا جایی که ما می بینیم، اوجالان همچنان تاثیرگذار است و حزب، بدنه ی سازمان و نمایندگان حزب صلح و دموکراسی در مجلس، تابع نظرات اوجالان هستند و برای به فرجام رساندن مقطع مذاکرات، گونه ای از همفکری و اشتراک نظر در میان آنان وجود دارد.

– شما مواضع حزب صلح و دموکراسی را چگونه ارزیابی می کنید؟ از نظر شما، نمایندگان این حزب باید به چه شیوه ای از مقطع سیاسی مذاکرات حمایت کنند؟
– حزب صلح و دموکراسی مدام در حال حرکت در یک روند و جستجوی یک راه است. اگر بخواهیم موقعیت نمایندگان این حزب را توصیف کنم باید بگویم که بین نعل و میخ قرار گرفته اند. از سویی چکش اوجالان قرار دارد و از دیگر سو، میخ سران پ.ک.ک در قندیل. از دید من آنان در این بین مانده اند. این رفقای ما می توانند اقدامات فراوانی انجام دهند و در صحنه ی تحولات سیاسی ترکیه مشارکت کنند و من می دانم که بسیاری از آنها از مقطع کنونی حمایت می کنند و با اقدامات و سخنان خود به پیشرفت این روند کمک می کنند اما دسته ی دیگری نیز در میان آنان قرار دارد که هوادار خشونت هستند و برخی از اقدامات این افراد فضای سیاسی ترکیه را مشوش کرده و فشار به وجود می آورد. فرماندهان مسلح پ.ک.ک هر حرفی بزنند، این افراد نیز ناچار می مانند همان حرف ها را تکرار کنند. با این حال من معتقدم که بسیاری از رفقای نماینده در حزب صلح و دموکراسی، به این باور و عقیده ی نهایی رسیده اند که غیر از تداوم روند حل سیاسی معضل، ترکیه راه و گزینه ی دیگری ندارد و حتما باید این روند به شکل ایجابی ادامه پیدا کند.