PYD سیاستها و دیدگاههای متفاوتی دارد. این حزب بە PKK وابستە است و حزب کردهای سوریە نیست. با دولت فعلی در ارتباط است و از این رو در گروه مخالفین جای نمی‌گیرد. کردهایی کە عضو مخالفین هستند، در نشست ژنو۳ شرکت نمودە اند.
انجمن بی تاوان آذربایجان غربی وبسایت باس هابر در گفتگویی با دکتر عبدالباسط سیدا، رییس سابق مجلس میهنی کردستان سوریە (ENKS) و نمایندەی کردها در ژنو ٣، انتظاراتی را کە از ژنو ٣ می‌رود، مورد بحث قرار داد. سیدا امیدی ندارد کە ژنو ٣ بتواند راه حلی برای بحران سوریە ارائە دهد و می‌گوید؛ وضعیت کنونی ادامە خواهد یافت.
بحران و جنگ داخلی سوریە در ١١ مارس ٢٠١١ از شهرک دیرە آغاز شد. یک ماه پس از آن تظاهرات و راه‌پیمایی ها سراسر سوریە را در بر گرفت. از سویی دیگر بسیاری از گروههای اسلامی رادیکال در اعتراضات شرکت کردە و جنگ علیە دولت سوریە را آغاز نمودند. سازمان ملل چند روز پیش اعلام کرد کە از سال ٢٠١١ تاکنون قریب بە ٢٢٠ هزار نفر در درگیریهای سوریە کشتە شدەاند و بیشتر از ٨ میلیون نفر بە ناچار پناهندە شدەاند. سازمان ملل از ابتدای جنگ سوریە در تلاش بودە است کە جنگ خاتمە یافتە و توافقی میان مخالفین و دولت سوریە حاصل شود. بدین منظور نشستهای زیادی در پایتختهای دنیا انجام شدە است. از جملە؛ در ژنو دو نشست، در مسکو دو نشست، در وین دو نشست و در ریاض نیز دو نشست، اکنون نیز ژنو ٣ برگزار می‌شود. این روزها کردها نیز بە سان دیگر مردم جهان بە ژنو ٣ چشم امید دارند. مجلس میهنی کردستان سوریە بە عنوان بخشی از شرکت کنندگان مخالفین سوریە در این نشست، شرکت می‌کند. اما PYD و نمایندگان آن در ژنو ٣ شرکت نمی‌کنند. این مسألە مدتی است کە در محافل سیاسی مورد بحث قرار گرفتە است. مشروح مصاحبه با عبدالباسط سیدا به شرح زیر است:
هم اکنون مشارکت یا عدم مشارکت کردها در ژنو ٣ موضوع بحث محافل سیاسی است، مشارکت کردها در این نشست از چە لحاظ دارای اهمیت است؟
بلە درست است بحثهای زیادی در این مورد صورت گرفتە است. بە نظر ما کردها در این نشست حضور دارند. ENKS شرکت دارد. ENKS دارای احزاب زیادی است. نمایندگان آنان در نشست ریاض شرکت داشتند، همچنین کردهای دیگری کە از ابتدای جنگ سوریە در این پروسە جای گرفتەاند، نیز شرکت دارند. اما اگر منظور از کردها، PYD باشد، خیر شرکت ندارد. PYD سیاستها و دیدگاههای متفاوت‌تری دارد. این حزب بە PKK وابستە است و حزب کردهای سوریە نیست. با دولت فعلی در ارتباط است و از این رو در گروه مخالفین جای نمی‌گیرد. کردهایی کە عضو مخالفین هستند، در نشست شرکت نمودە اند. هم در پروسەی یافتن راه‌حل برای بحران سوریە و هم در دفاع از حقوق کردها تأثیرگذار خواهند بود. کردها اکنون بخشی از مخالفین هستند. ENKS اکنون بخشی از مخالفین است. قبل از ENKS کمیسیونی وجود داشت کە از آن کردها بود. در عرصەی بین‌المللی نیز نمایندگان نهادهای مدنی بسیاری هستند کە عضو مخالفین هستند. از طرف کردها گروهی کە مشارکت دادە نشدە است، PYD است کە ما می‌دانیم با دولت سوریە در ارتباط هستند، ولی خود این موضوع را انکار می‌کنند. وقتی کە از دولت کمکهای مالی دریافت می‌کنید، وقتی کە همکاریهایش را می‌پذیرید، نفت تحویل می‌گیرید، یعنی ارتباط دارید. استخبارات دولت سوریه اکنون در قامیشلو هستند، قامیشلو در دست دولت است و این آشکار است. اگر اعمال سیاست می‌کنید مردانە از موضع خودتان دفاع کنید. زمانی کە کردها تصمیم گرفتند بە مخالفین ملحق شوند بە مانند PYD خودسرانە عمل نکردند. ما برای تثبیت و حفظ حقوق کردها گفتگوهای بسیاری انجام دادیم.
طرفین قبل از آنکە بر سر میز گفتگو بنشینند، علیە همدیگر بیانیەهایی صادر کردند. آیا شما هیچ امیدی دارید کە خروجی این نشست، ارائەی راه‌حل بحرانهای سوریە باشد؟
من چندان امیدی ندارم. تنها آغاز یک روند سیاسی است، اما آنچە مشهود است ژنو ٣ نمی‌تواند بحرانها را حل نماید. این پروسە بلند مدت خواهد بود. این نیز بستگی بە دیدگاه دولت و هم‌پیمانانش و جامعەی بین‌المللی در مورد این مسألە دارد. اما من شخصا امید چندانی ندارم.
اگر در ژنو برنامەای برای حل بحران ارائە شود، اشخاصی همچون شما، قدری جمیل، فواد الیکو و کسان دیگر کە در گروه مخالفین سوریە هستید، چە اقدامی در راستای احقاق حقوق کردها انجام خواهید داد؟
اگر هم اکنون در کردستان سوریە وارد مرحلەی سیاسی شویم و مسألەی بشار اسد حل شدە و حکومت موقت تأسیس شود، آنگاه باید ابتدا کنگرەی مردم سوریە برپا شدە و این کنگرە کمیسیونهایی ایجاد کند کە این کمیسیونها حقوق تمامی ملتها، ادیان و مذاهب سوریە را بە رسمیت شناختە و جهت تثبیت آنها در قانون اساسی تلاش کنند. کردها باید در این مرحلە نقش خود را بە خوبی شناختە و ایفا نمایند. کردها، نهادها و سازمانهای خود را دارند، احزاب خود را دارند، باید دیدارها میان آنها بیشتر شدە و بخشی از پروسەی سیاسی شوند و تلاش کنند حقوقشان درقانون اساسی تبیین شدە و محترم شمردە شود. البتە در چنین وضعیتی حقوق همەی مردم سوریە مدنظر قرار خواهد گرفت.
بە فعالیتهای ENKS بپردازیم، ENKS دست بە یک کمپین امضا زدە بود تا آنها را با خود بە ژنو ببرد. شما فعالیتهای ENKS و پروژەهایشان برای کردستان سوریە را چگونە می‌بینید؟
ENKS می‌بایست بهتر و بیشتر از هر زمان دیگر تلاش کند، زیرا فرصتهای بیشتری بە دست آوردە است. تاکنون PYD از آنها قدرتمندتر بود، این یک واقعیت است. این اقدام بە جمع‌آوری امضا کار خوبی است و نزدیک بە ۶٠٠ هزار امضا جمع‌آوری شد. تا آنها بتوانند بگویند کە کردها خواهان حقوق خود هستند و این را بە آنها نیز نشان دهند. اما می‌بایست این اقدام در راستای منافع تمامی کردها باشد. ولی PYD در جاهای بسیاری از آنان ممانعت بە عمل آورد و نگذاشت امضاها بە حد یک میلیون برسد.
مجلس سوریەی دموکراتیک تحت نظارت PYD تأسیس شد. می‌گویند کە آنها نیز در نشست ژنو شرکت خواهند کرد. مشارکت دو طرف کرد متفاوت از هم، در عرصەی بین‌الملل چە مفهومی در بر دارد؟
لازم است واقع‌بین باشیم. عرب و فارس و ترک هم همگی متحد نیستند، کردها نیز چنین هستند. این دیدگاهی کە می‌خواهد همەی کردها یکی شوند، واقع‌بینانە نیست، ارزوی هر کسی است ولی ممکن نیست. دو دیدگاه و دو طرف وجود دارند. طرفی با انقلاب و ملت سوریە است و از حقوق ملت سوریە دفاع می‌کند و در مورد مسألەی کرد نیز اعلام می‌دارد کە باید بە شیوەای سیاسی حل شود. طرف دیگر اقرار نمی‌کند، اما با دولت سوریە در ارتباط است، مناطق تحت کنترل خود را از دولت تحویل گرفتە است. حتی حقوق کارمندانشان را دولت می‌پردازد. مسئولین دولت هنوز در این مناطق هستند. در ژنو ٣ دو طرف شرکت دارند. یکی مخالفین و دیگری رژیم سوریە. ممکن است طرفهای دیگری را نیز جهت اقناع سوریە مشارکت دهند، اما آنها در درون هیئت مخالفین نخواهند بود. کردها زیر چتر مخالفین دیدگاههای خود را ارائە دادە و مسألەی کرد را به میز گفتگو می‌برند. اما دیگران، باید مردم بە آنها بگویند کرد هستند و خواهان حقوق کردها، در حالیکە کە آنها خود نیز بر این مسألە اذعان نمی‌کنند و از ملت دومکراتیک بحث می‌کنند، هدفشان از این چیست من هم نمی‌دانم، باید از آنها پرسید ملت دموکراتیک چیست.
در حال حاضر دولتهای بزرگ از جملە آمریکا و روسیە بە سوریە و کردستان آمدە و تلاش می‌کنند پایگاههای نظامی ایجاد کنند. این وضعیت چە نتایجی در پی خواهد داشت؟ در این وضعیت آیا آتش جنگ داغ‌تر نخواهد شد؟
این چیز عجیبی است. اکنون روسیە نزدیک بە چهار ماه است کە با توپ و تانک و هواپیما بە دولت سوریه کمک می‌کند و می‌گوید مسألە داعش است، اما تاکنون نیز گروههای ضد داعش را بمباران می‌کند. در این مورد سکوتی هم قابل مشاهدە است. اکنون سربازان خود را نیز آوردەاند، در منطقەی قامیشلو هزاران سرباز پیادە کردەاند.
آمریکا نیز نیروهای نظامی خود را آوردە است. آیا نقشەی دیگری دارند و مرزها را تغییر می‌دهند؟ در مورد منافع آنان نگفتە بسیار است. یک سدە بر سایکس-پیکو گذشت و ممکن است نقشەی جدیدی ارائە شود، چون شرایط تغییر کردە است. بە نظر من تحرکاتی غامض و گفتگوهایی پنهانی صورت می‌گیرد کە احتمال تغییراتی را با خود بە همراه دارد. مرزهای کنونی خاورمیانە شاهد تغییراتی خواهد بود، اما مشخص نیست این تغییرات چە زمان رخ خواهد داد.
این تغییرات چە تأثیری بر کردها خواهد نهاد؟
کردها نیز در این منطقە ساکن هستند. وضعیت کردها از هر کس شکنندەتر است و تغییر در هر منطقەای صورت پذیرد، مرتبط با کردها خواهد بود. چون کردها در منطقە متفرق هستند. در سە بخش کردنشین اکنون جنگ در جریان است. مسألەی دیگری نیز این است کە کردها اکنون در موضوع بحث قرار گرفتە و خواه ناخواه عاملی اساسی در معادلات منطقە هستند. باید مسألەی کرد مد نظر قرار گیرد و هیچ کس نمی‌تواند آن را نادیدە بگیرد. کردها باید در درون خود روابطشان بهتر شدە و بە توافقاتی دست یابند. اما اگر خود را ابزار دست این یا آن نیرو قرار دهند، بە ناچار در مقابل هم قرار می‌گیرند. این بە ضرر کردها خواهد بود. جناب مسعود بارزانی در اربیل نشستی با احزاب کرد داشت. او می‌خواست حداقل گفتمان کرد سوریە را یکی کند، اما متأسفانە نشد. امروزە کردها دارای دو پروژە هستند. پروژەای این است کە در راستای آرمان کردها گام بردارند و دیگری نیز در راستای منافع نیروهای منطقەای گام برمی‌دارد.
شما بە نیروهای منطقەای اشارە نمودید، اگر دقت کنیم ترکیە نیز در این میان پروژەهایی دارد. آیا ترکیە از نیروهای مخالفین حمایت نمی‌کند؟ آیا بهار عربی با مداخلات نیروهای منطقەای بە زمستان تبدیل شد؟
بە زمستان تبدیل شد، اما ملت تقصیری ندارد. تقصیر نیروهای بین‌المللی بود کە راه را بر ملتها سد نمودند و اجازە دادند نیروهای مقابلشان خود را تقویت کنند. ترکیە نیز گاها اقرار کردە است کە مسألەی کرد مهم است و بیشترین جمعیت کردها در خاک ترکیە قرار دارد. آنان نە آنکە نخواهند کردها در ژنو مشارکت دادە شوند، بلکە مسألەی آنان PYDاست کە بە PKK وابستە است و ترکیە با آن مشکل دارد. آنان مشکلی ندارند کە کردهای غیروابستە بە PYD مشارکت داشتە باشند، اما می‌گویند کە PYD را قبول نخواهند کرد. مشخص است کە تصمیمات PYD در قندیل گرفتە می‌شوند و ما بر این باور نیستیم کە آنان مصلحت کرد سوریە و دیگر ملتهای سوریە را در نظر بگیرند.
امروزە برخی می‌گویند کە آنان این مناطق را آزاد کردەاند. از دست چە کسی آزاد کردەاند؟ آیا با نیروهای دولت جنگیدەاند؟ مشخص است کە دولت خود این مناطق را تحویل آنان دادە است.
اگر این روند بە جایی نرسد و اسد با حمایتهای روسیە جایگاه خود را مستحکمتر نمایند، آیا احتمال می‌دهید بە کردها حملە کند؟
هیچ تضمینی ندارد. هیچ کس بە مانند اسد و پدرش حقوق کردها را پایمال نکردە است. پدرش ٣٠ سال حکمرانی کرد و بشار نیز ١۵ سال است کە حاکم است. حافظ اسد زمان زیادی بر سوریە حکومت راند و هیچ حقی برای کردها قائل نشد و حتی سرزمینهایشان را غصب نمودە و هویتشان را گرفت، حق آموزش را از آنان گرفت و آنان را از تمامی حقوق اجتماعی و فرهنگی خود محروم ساخت. گفتەهایی وجود دارد مبنی بر اینکە بشار اسد گفتە است؛ اکنون ضعیف هستیم و ناچارا PYD را قبول کردەایم، اگر دوبارە نیرو بگیریم غائلە را دو روزە تمام خواهیم کرد.
اکنون دو اپوزسیون وجود دارد. یکی اپوزسیون داخلی و دیگری خارجی. یکی ملی و دیگری انقلابی. آیا کردها در هر دو شرکت دارند؟ چرا اپوزسیون این‌گونە از هم جدا هستند؟
اساسا اپوزسیون داخل و خارج ندارد. زمانی این بە وجود آمد. اما امروز مجلس میهنی سوریە وجود دارد. در دیگر سو اپوزسیون سوریە در خارج، قرار دارد. امروز رییس مجلس میهنی سوریە، جورج صبرا، ریاض حجاب، میشل کلو از زندان آزاد و بە ما ملحق شدند. مسألە این است چە در داخل و چە در خارج کردها در اپوزسیون عضو هستند و در نشست ژنو شرکت دارند. برخی می‌گویند کردها در ژنو حضور ندارند، این‌گونە نیست، PYD حضور ندارد، وگرنە کردها حضور دارند. همەی کردها دارای یک دیدگاه و نظر نیستند. ما بە عنوان اپوزسیون و بە عنوان کرد در نشست ژنو خواهیم بود. من شخصا شرکت نمی‌کنم، ولی دوستانمان شرکت دارند. ما تقسیم کار کردەایم.
عبدالباسط سیدا: PYD حامی دولت سوریه است و به همین دلیل در ژنو حضور ندارد/ به کنفرانس ژنو امیدی ندارم
