اسلحەهایی کە از طریق PKK بە این منطقەی منتقل می‌شود، سلاحهای روسی و آمریکایی هستند، سلاحهای غربی است. این سلاحها از کجا می‌آید؟ بە غرب گفتیم؛ ‘این کار را نکنید، بخشی از سلاحهایی کە برای PYD می‌فرستید، بە دست داعش می‌افتد’. ما متفق استراتژیک یکدیگر هستیم، ناچاریم برخی از این سلاحها را داشتە باشیم. اما لازمەی دوستیمان بە جا آوردە نمی‌شود.
رییس جمهور، رجب طیب اردوغان پس از بازگشت از آمریکای لاتین و دیدار با روزنامە نگاران اعلام کرد: تروریست بودن PYD و YPG را بە تمامی سازمانهای بین‌المللی القا و منتقل می‌کنیم. ترکیە در موضوع سوریە تنها با تدبیر حرکت می‌کند، در حالیکە روسیە بە آن جا تجاوز می‌کند.
رجب طیب اردوغان در پاسخ روزنامەنگاران بە سٶالاتی در مورد سوریە و مسألەی حلب و دیگر مسائل مرتبط با سیاست خارجی ترکیە اینگونە پاسخ می‌دهد:
حملاتی بە حلب در حال انجام است، احتمال کوچ اجباری افزایش می‌یابد، منابع روسی نیز از آمادگی ترکیە برای عملیات نظامی در این منطقە، بحث می‌کنند. اوضاع سوریە چگونە است و نقشەی راه ترکیە برای سوریە چیست؟
دولت سوریە موفق شدە است بخشی از حلب را تصرف کند. در چنین وضعیتی امکان گذر از جنوب بە شمال خط عبوری حلب، دیگر میسر نیست. ترکیە با خطر مواجە است. اگر اینها اینگونە بە ما فشار وارد کنند و راه دیگری نیز نباشد، برای بازگرداندن برادرانمان هر آنچە لازم باشد انجام خواهیم داد. اگر بخواهیم بە این ادعای روسیە مبنی بر آمادە شدن نیروهای نظامی ترکیە جهت دخالت در سوریە بپردازیم، ابتدا باید از روسیە بپرسیم؛ تو در سوریە بە دنبال چە هستی؟ ترکیە در آنجا با دارا بودن ٩١١ کیلومتر مرز، با تهدید روبرو است، با این حال هنوز با تدبیر حرکت می‌کند، از این رو روسیە حق اینگونە صحبت کردن را ندارد. ما مجبوریم در مورد دفاع از خود همیشە آمادە باشیم. این در حالیست کە در آنجا برادران خونی‌مان ساکن هستند.
متفقین بە رهبری آمریکا چنین می‌نماید کە با داعش مبارزە می‌کنند، در رابطە با اسد هیچ اقدامی صورت نمی‌پذیرد. رخدادی تحت عنوان ایجاد منطقەی امن وجود دارد؟
نظر من در این رابطە را تمامی اعضای گروە ٢٠ می‌دانند. منطقەی امن منطقەای است کە ترور در آن حذف می‌شود، بە علاوە منطقەی پرواز ممنوع نیز هست… نظراتم را در این بارە گفتم، همگی حرفهای خوبی زدند، اما هنوز اقدامی صورت نپذیرفتە است. با خانم مرکل این را در میان می‌گذاریم. در روزهای آیندە نیز گفتگویی تلفنی با آقای اوباما خواهیم داشت. ما بە عنوان نیروهای ائتلاف باید گامی تمام کنندە برداریم. اگر تمام کنندە نباشد، چرا چنین گامی برداریم. اگر ما بە این وضعیت پایان ندهیم، دولت سوریه بە همراه روسیە و دیگران، اقداماتی صورت خواهند داد. در خصوص منطقەی عاری از ترور، با آمریکا هم رأی هستیم. حتی بە آقای اوباما گفتم این کم است؛ ما می‌توانیم این را گستردەتر کنیم. می‌توانیم با مشارکت دادن کسانی کە از سوریە خارج می‌شوند و کسانی کە از ترکیە برگرداندە می‌شوند، در داخل مرزهای سوریە، شهری را بە عنوان منطقەی امن با زیرساختها و روساختهای مخصوصش ایجاد کنیم.
آیا آمریکا در چهارچوب بازگشایی پایگاه انجرلیک، وظایف خود را بە جا می‌آورد؟ علی‌الخصوص در مورد منطقەی امن…
برخی از وظایفش را بە جا می‌آورد، برخی دیگر را نە. در خصوص منطقەی امن آمریکا در ابتدا زیاد اعتماد نمی‌کرد، بعدها اعتماد کرد. منطقەی پرواز ممنوع را نپذیرفتند، اما اکنون منعطف‌تر عمل می‌کنند.
همچنانکە کە در مورد سوریە اشارە نمودید، در پس پردەی تناقضات پیامهای دولتهای غربی چە چیزی نهفتە است؟ اتحادیە اروپا دست و پایش را گم کردە کە ترافیک پناهندگان پایان یابد، سران دیگر دولتها در دیدارهای دو طرفە در این خصوص چە می‌گویند؟
هیچ کس نمی‌گوید “درست نیست”؛ برعکس، همە می‌گویند حق با توست. اما مهم حق دادن نیست، بە جا آوردن لازمە امر است. آنجا ۴٠٠ هزار انسان کشتە شدند، تاریخ کشتە شد، کشتەها مسلمانند. آنچە نابود شدە، تاریخ اسلام است. اقدامات تا این حد بی‌رحمانە است، غیر ممکن است بتوان از این چشم پوشی کرد. درد این مصیبتها را نە اروپا، بلکە ما می‌کشیم. اسلحەهایی کە از طریق PKK بە این منطقەی منتقل می‌شود، سلاحهای روسی و آمریکایی هستند، سلاحهای غربی است. این سلاحها از کجا می‌آید؟ وضعیت PYD مشخص است. بە غرب گفتیم؛ ‘این کار را نکنید، بخشی از سلاحهایی کە برای PYD می‌فرستید، بە دست داعش می‌افتد’. اکنون داعش دارای مدرن‌ترین سلاحها است. ما متفق استراتژیک یکدیگر هستیم، ناچاریم برخی از این سلاحها را داشتە باشیم. اما لازمەی دوستیمان بە جا آوردە نمی‌شود.
آیا سوریە در روزهای آیندە می‌تواند در خصوص شمال محور حلب بحران ساز باشد؟ حساسیتهای ترکیە نیز مشخص است. آیا وضعیت فعلی در سوریە تداوم خواهد یافت؟ اگر چنین شود ترکیە چکار می‌تواند بکند؟
موضوعاتی هست کە ما بە نسبت آنها حساسیتهایی داریم. نمی‌خواهیم آنچە در عراق اتفاق افتاد در سوریە نیز تکرار شود. من طرفدار بیانیە ١ مارس هستم، کسانی کە ضد آن بودند چنین نگفتند، برخی ها نیز در پس پردە کارهایی انجام دادند. اگر تحقیق کنید متوجە می‌شوید آنها چە کسانی بودند. اگر بیانیە ١ مارس منتشر می‌شد، وضعیت در عراق اینگونە نمی‌شد. در آن زمان بوش در دیدار با من خواهشی داشت. اما متاسفانە ما با اشتباه دوستانمان رودررو ماندیم. بعدها مسئولیت گرفتم و نخست وزیر شدم، دوبارە همان درخواست را از من نمود و بیانییە منتشر شد، اما در آن زمان برادران کرد در شمال عراق خواهان ورود ما نبودند. ما هم گفتیم جایی کە نخواهند نمی‌رویم. اکنون در سوریە نیز این کار بدین شکل تا جایی پیش می‌رود. از آنجا بە بعد چنین نخواهد شد. ما بە عنوان ترکیە ناچار بە حفظ حساسیتهایمان هستیم. این عرصەی هوایی، تنها عرصەی هوایی ترکیە نیست، در عین حال عرصەی هوایی ناتو نیز هست. آنان نیز ناچارند اقدامات لازم را انجام دهند.
آیا ممکن است تاریخی را برای حل مشکلات سوریە ارائە داد؟
اینگونە کارها تاریخ ندارد. در حالیکە در مورد بحران سوریە، دیدگاههای متفاوت تری وجود داشت، اما در حال حاضر این وضعیت پنج سال بە طول انجامیدە است.
در مورد روبرو شدن نمایندگان HDP با عکس‌العملهای شدید، در هنگام رفتن بە’ لینج’ چە فکر می‌کنید؟
دوستان کرد من و مردم آنجا هیچ بدهی‌ای بە نمایندگان ندارند، برعکس مطالباتی نیز دارند. زیرا این نمایندگان بە جز ضرر زدن بە ملت کرد و جنوب شرق، کار دیگری نکردەاند. آنها با خود فقط خون و مرگ بە آنجا بردەاند. مردم جنوب شرق از سرزمین و مبارزەی آزادی خود دفاع خواهند کرد. بزرگترین مانع در مقابل این نیز همان افرادی هستند کە از آنها نام بردید.
در یکی از خبرهای بی بی سی آمدە است؛ بە دلیل جهت‌دهیهای غلط PYD ، هواپیماهای جنگی آمریکا غیر نظامیان را بمباران کردەاند. آیا فکر می‌کنید این خبر تأثیری بر تغییر دیدگاههای افکار عمومی غرب در مورد PYD داشتە باشد؟
PYD یک سازمان ترویستی است. YPG یک سازمان تروریستی است. PKK چیست،PYD نیز همان است. این را بە همەی سازمانهای بین‌المللی منتقل می‌کنیم. هر لحظەای درنگ در این مورد بە ضرر ماست. اگر در راستای اعلام تروریست بودن آنها اقداماتی صورت ندهیم، عقب خواهیم ماند. نگاه کنید، جو بایدن با معاونش آمد. یکی از نمایندگان امنیت ملی در زمان نشست ژنو کە PYD در آن حضور ندارد، بە کوبانی می‌رود و در آنجا از یک بە اصطلاح ژنرال مدال دریافت می‌کند. ما چگونە بە اینها اعتماد کنیم؟ آیا من شریک تو هستم یا تروریستهای کوبانی؟
نخست وزیر در یک سخنرانی گفتە بود کە “اعلام بسیج همگانی خواهیم کرد” در جای دیگر گفتە است ” میز گفتگو در امرالی نیست، بلکە در آنکارا ست”. از سویی دیگر لیلا زانا درخواست دیدار با شما را کردە بود؛ به نظر شما از این پس مسألەی مخاطب مذاکرات چگونە خواهد بود؟
امرالی هرگز مخاطب حکومت نخواهد بود. بە طور قطع چنین نخواهد شد. ارگانهای مختلف حکومت و بە ویژە میت می‌توانند با امرالی دیدار داشتە باشند؛ نە تنها با او بلکە می‌توانند با افراد دیگری نیز دیدار داشتە باشند. اکنون در مورد خانم لیلا زانا. قبول است ولی ابتدا برو سوگندت را بخور! لازمەی نمایندگی یاد کردن سوگند است. پس از سوگند می‌تواند درخواست دیدار با من را داشتە باشد. در زمان نخست وزیری چە کارهایی انجام دادەام اکنون نیز دوبارە خواهم کرد. از سویی سوگند یاد نمی‌کنی و از سویی از شروط بحث می‌کنی. اینگونە نمی‌شود. این موضعی درخور مقام رییس جمهور نیست.
در مصاحبه مطبوعاتی رئیس جمهور ترکیه مطرح شد؛ نگرانی شدید اردوغان از تحولات سوریه و پیشروی دولت و کردها
