رئیس جمهور ترکیه رجب طیب اردوغان به جای تضعیف دولت اسلامی عراق و شام (داعش) کردها را هدف قرار داده است.
انجمن بی تاوان آذربایجان غربی به نقل از خبرگزاری دوغان، مجله آلمانی فوکوس، در گزارشی ضمن اشاره به این که ترکیه جنگ را با دولت اسلامی عراق و شام (داعش) آغاز کرده و سپس مواضع پ.ک.ک را بمباران کرده است به بررسی و تحلیل عملیات نظامی ارتش ترکیه و سیاست های آنها پرداخته است. در این گزارش با ارائه ۷ ماده سعی شده است تا تحلیلی دقیق از تحولات اخیر ترکیه ارائه داده شود که این ۷ ماده به ترتیب ذیل است:
۱-اردوغان در پی چه چیزی است؟
رئیس جمهور ترکیه رجب طیب اردوغان به جای تضعیف دولت اسلامی عراق و شام (داعش) کردها را هدف قرار داده است. با وجود مطالبات بیش از اندازه واشنگتن از ترکیه برای استفاده از پایگاه “اینجیرلیک” علیه داعش این مسئله یک سال ادامه داشت و ترکیه اجازه آن را صادر نمی کرد. اردوغانی که در سیاست برای رسیدن به هدف خود هر چیزی را مباح می داند تنها در تلاش برای افزایش قدرت سیاسی خود است. در مرحله اول خواستار ایجاد مانع از به وجود آمدن یک دولت مستقل کردی در مرزهای جنوبی خود است و قبل از هر کاری در تلاش برای بهبود وضعیتی است که حزب دموکراتیک خلق ها با به دست آوردن حدنصاب ۱۰ درصدی در انتخابات مانع اقتدار تک جانبه حزب عدالت و توسعه در پارلمان ترکیه شده است. دقیقا برای رسیدن به این اهداف است که رئیس جمهور ترکیه جنگنده های ارتش کشور را به سمت مواضع داعش رهسپار کرده ولی مواضع پ.ک.ک را به شدت بمباران می کنند.
۲-ترکیه در مبارزه با داعش تا چه اندازه جدی است؟
در خصوص جدیت ترکیه در مبارزه با دولت اسلامی عراق و شام (داعش) شبهات اساسی وجود دارد. تا کنون رجب طیب اردوغان و حزب عدالت و توسعه داعش را به عنوان یک سپر در برابر کردهای سوریه دیده اند. در این نگاه داعش هیچ تهدیدی برای ترکیه به حساب نمی آمد. آنکارا بارها اجازه عبور نظامیان داعش و همچنین انتقال سلاح به این گروه تروریستی از خاک ترکیه را صادر کرده است و بارها اجازه استفاده داعش از بیمارستان های دولتی این کشور برای مداوای مجروحین خود را داده است. حتی بیشتر تدابیری که بعد از انفجار سوروچ و کشته شدن ۳۲ شهروند ترکیه علیه داعش اتخاذ شده است به نوعی تدابیر سمبلیک هستند. اردوغان با پیوستن به ائتلاف “آنتی-داعش” در تلاش برای ارائه یک تصویر مخالف داعش از ترکیه به جهان است. ولی همه جهانیان مشاهده کردند که ترکیه در عوض استفاده آمریکایی ها از پایگاه اینجیرلیک، چراغ سبز کاخ سفید برای جنگ علیه کردها را کسب کرده است.
۳-کردها با یکدیگر متحد هستند؟
کردها را باید به مسعود بارزانی ها و عبدالله اوجالانی ها، محافظه کاران و چپ گراها تقسیم کنیم. مسعود بارزانی ۶۸ ساله رئیس اقلیم کردستان عراق دارای روابط حسنه ای با ترکیه و ایالات متحده آمریکا است. عبدالله اوجالان ۶۷ ساله رئیس دربند پ.ک.ک که از سال ۱۹۹۹ میلادی در زندان به سر می برد در گذشته از تشکیل کردستان بزرگ در خاورمیانه حمایت می کرد ولی اکنون از یک صلح رسمی حمایت می کند. دستورات عبدالله اوجالان تنها برای پ.ک.ک اهمیت ندارد بلکه در شمال سوریه برای حزب اتحاد دموکراتیک سوریه (PYD) و یگان های مدافع خلق (YPG) و … نیز دستورات عبدالله اوجالان تاثیر گذار است. جبهه کردهای اقلیم کردستان عراق (جلال طالبانی و مسعود بارزانی) اگر چه از سیاست ها ضد کردی ترکیه به خصوص عملیات نظامی آن انتقاد می کند ولی در عین حال از پ.ک.ک نیز انتقاد می کنند. همانطور که مسعود بارزانی در گفتگو با فوکوس عنوان کرده است: «به خطر افتادن روند مذاکرات صلح کرد – ترک تنها به خاطر سیاست های اردوغان نیست. در داخل پ.ک.ک برخی جریانات وجود دارند که خواهان صلح نیستند.
۴-اگر بحران در ترکیه ادامه داشته باشد از لحاظ داخلی چه تاثیری خواهد گذاشت؟
در واقع اردوغان با پایان دادن به روند مذاکرات صلح در حال بازی کردن با آتش است. با نگاه به نتایج انتخابات پارلمان ترکیه در ۷ ژوئن ۲۰۱۵ می توان از جریانات داخلی ترکیه باخبر شد. در ۱۲ استان کردنشین ترکیه در جنوب شرقی این کشور حزب دموکراتیک خلق ها متوسط ۸۶ درصد آراء را کسب کرده است. برای جدایی داخلی در ترکیه اکنون شرایط به نحوی رقم خورده است که یک جرقه کوچک هم کافی است. پ.ک.ک نیز برای این که انتقام بمباران مواضع خود را بگیرد به کشتن پلیس های ترکیه اقدام کرده است. عصیان، شورش و هر نوع اقدام دیگر در استان های جنوب شرق ترکیه توسط مردم کرد می تواند کردهای استانبول، ازمیر، آدانا و سایر متروپل های ترکیه را نیز تحت تاثیر قرار دهد. اگر چه حزب دموکراتیک خلق ها در ارتباط با پ.ک.ک می تواند نقش یک واسطه را به خوبی بازی کند ولی اردوغان این روزها از سیاست گسترش این هرج و مرج ها پیروی می کند. اردوغان به جای استفاده مثبت از حزب دموکراتیک خلق ها در تلاش برای منحل کردن و یا دست کم لغو عدم مصونیت قضایی نمایندگان حزب دموکراتیک خلق ها است که اگر این کار عملی شود یک جنگ داخلی واقعی رخ خواهد داد که تا تجریه کشور نیز می تواند پیش برود.
۵-ایالات متحده آمریکا از چه سیاستی پیروی می کند؟
آمریکا توافقی که با ترکیه در خصوص مبارزه با دولت اسلامی عراق و شام (داعش) امضا کرده است را به عنوان یک نقطه عطف نگاه می کند. باراک اوباما در تلاش برای نابودی داعش از طریق عملیات هوایی است. آمریکا از منطقه اینجیرلیک با الرقه (مرکز داعش) به جای ۲ هزار کیلومتر تنها ۳۰۰ کیلومتر فاصله دارد. یکی از فرماندهان عالی رتبه آمریکایی در گفتگو با فوکوس عنوان کرده است: «هدفمان ایجاد یک منطقه عاری از نظامیان دولت اسلامی عراق و شام (داعش) در طول مرزهای سوریه – ترکیه است». آمریکا نیز دقیقا برای رسیدن به این هدف است که از کردهای سوریه (PYD) حمایت می کند.
۶-نقش ناتو در این جریانات چیست؟
رجب طیب اردوغان توانست از ناتو برای رسیدن به اهداف خود استفاده کند. ۲۷ کشور عضو ناتو از سیاست ها و روند جدید ترکیه مرسوم به “جنگ ضد ترور” حمایت کرده اند. بدین ترتیب نیز ترکیه با نشان دادن بحران دولت اسلامی عراق و شام (داعش) در مسیر مبارزه با پ.ک.ک از قید و بندهای قانونی سازمان کشورهای عضو ناتو رهایی پیدا کرد. بدین ترتیب غرب برگی دیگر از سیاست های متناقض خود را به نمایش گذاشت که بر اساس آن از یک طرف از کردها (پ.ک.ک و شاخه های وابسته به آن) به عنوان نیروهای زمینی علیه دولت اسلامی عراق و شام (داعش) استفاده کرده و از طرف دیگر با اعلام وفاداری خود به ترکیه در راه مبارزه با ترور، همان کردها را قربانی کردند. در نهایت سیاست های حمایت مخفیانه ترکیه از داعش و در عین حال مبارزه نمادین با این گروه تروریستی به صورت ساکت توسط ناتو تایید و مورد حمایت قرار گرفت.
۷-حکومت آلمان حمایت های نظامی خود به کردها را ادامه خواهد داد؟
حکومت آلمان برای حمایت از نیروهای پیشمرگ کرد در مقابل نظامیان دولت اسلامی عراق و شام (داعش) به اقلیم کردستان عراق کمک های تسلیحاتی کرده است. نیروهای ائتلاف به همراه آلمان از تحولات به وجود آمده بسیار نگران هستند. اردوغان با پایان دادن به روند مذاکرات صلح در واقع صلح میان گروه های کردی را نیز به خطر انداخته است. آلمان و کشورهای عضو ناتو نباید بازیچه سیاست های داخلی ترکیه شوند. به احتمال بسیار زیاد کمک های تسلیحاتی آلمان به کردها ادامه پیدا خواهد کرد.