پروفسور نادر انتصار مطرح کرد:
جبهه مشترک کردها و اعراب پیمانی مصلحتی است و به نظر من در دراز مدت دوام نخواهد آورد. این موضوع مهمترین نقطه ضعف «ارتش دموکراتیک شمال» است.
انجمن بی تاوان آذربایجان غربی : بحران و جنگ در سوریه پس از پنج سال همچنان با شدت ادامه دارد بحرانی که ابعاد و پیامدهای داخلی، منطقه ای و فرامنطقه ای گسترده ای بدنبال داشته است و به همین دلیل نیز بازیگران رسمی و غیررسمی در سطوح سه گانه مذکور با اهداف، منافع و برنامه های مختلف و متضادی در برابر هم صف آرایی کرده اند. در این بین کردهای سوریه یکی از بازیگران محلی مهم در این بحران به شمار می روند که چگونگی حمایت و یا ممانعت از وضعیت آنان در شمال سوریه، باعث حساسیت های منطقه ای و بین المللی خاصی شده است، برای بررسی هرچه بهتر وضعیت بحران سوریه و بخصوص کردهای سوریه، به سراغ پروفسور نادر انتصار ،نویسنده کتاب سیاست کردها در خاورمیانه، استاد ایرانی روابط بین الملل و رئیس دانشکده علوم سیاسی دانشگاه آلابامای جنوبی، رفته ایم. مشروح این گفت و گو در ادامه خواهد آمد:
* جناب پروفسور همانطور که واقف هستید، از ابتدای ۲۰۱۵ تا کنون بطور عمومی روند درگیری ها در سوریه بخصوص در جبهه شمال (کردها با داعش) و اخیرا در جبهه جنوب به ضرر داعش بوده است، آیا به نظر شما دوره شکست نظامی و میدانی داعش فرا رسیده است؟ آیا شکست محتمل داعش به معنی پایان یافتن اثرگذاری این گروه و ایدئولوژی در سطح اجتماعی هم خواهد بود؟
نادر انتصار: بطور کلی باید گفت که داعش یک گروه و یا یک سازمان منسجم نیست که بعد از یک یا چند شکست در نبردهای گوناگون از بین برود. این درست است که در هفته های اخیر داعش در چند میدان شکست خورده است ولی ما نباید این شکست ها را به معنی پایان یافتن اثرگذاری این گروه و بخصوص ایدئولوژی اش در سطح اجتماعی تعبیر کنیم. فضای سیاسی و اجتماعی کنونی در خاورمیانه و برخی دیگر از کشورهای اسلامی اجازه داده است که داعش و سایر جنبش های افراطی به وجود بیایند. در نتیجه باید تاکید کرد که تا زمانی که تغییرات بنیادی در این کشورها ایجاد نشود ایدئولوژی گروه هایی مانند داعش طرفدار خواهند داشت و شکست نظامی را نمی بایست پایان اثرگذاری آن قلمداد کنیم.
* اینک کردها در شمال با حضور اعراب جبهه مشترکی بنام «ارتش دموکراتیک شمال» را در کنار ساختار سیاسی «خودمدیریتی –دموکراتیک» در کانتون های مختلف پی ریزی کرده اند، این ایده کُردها دارای چه نقاط ضعف و قوتی است؟
نادر انتصار: با توجه به واقعیات موجود و اهداف و منافع بلند مدت متفاوتی که این دو گروه دارند، لذا باید گفت جبهه مشترک کردها و اعراب پیمانی مصلحتی است و به نظر من در دراز مدت دوام نخواهد آورد. این موضوع مهمترین نقطه ضعف «ارتش دموکراتیک شمال» است. جنبه مهم این نیرو این است که به کردها فرصت می دهد که ساختار سیاسی-نظامی خود را در شمال سوریه تقویت نمایند امری که خوشایند گروههای عرب اعم از اپوزیسیون ضد بشار اسد و یا نیروهای عرب وفادار به رئیس جمهور فعلی سوریه نیست.
* سناریوهای مختلفی برای آینده سوریه پیش بینی می شود، برخی بدنبال استقرار مجدد دولت مرکزی فراگیر هستند، برخی از نظام فدرال صحبت می کنند، برخی از تجزیه احتمالی سوریه سخن به میان میآورند، و … پیش بینی و ارزیابی شما در مورد سناریوی محتمل برای آینده سوریه چیست؟
نادر انتصار: پیش بینی در مورد سناریوهایی که گفته اید در زمان کنونی مشکل است چون بحران همچنان جاری است و روند تحولات بسیار پرنوسان است. یعنی احتمال پیاده شدن هر کدام از این سناریوها در سوریه وجود دارد. آینده سوریه بستگی به بسیاری از تحولات داخلی، منطقه ای و بین المللی دارد که در حال نوسانات زیادی هستند.
* در این بین سیستم مورد نظر کردها یعنی برقراری «خودمدیریتی –دموکراتیک» تا چه حد می تواند کاربردی باشد؟
نادر انتصار: برقراری سیستم «خودمدیریتی –دموکراتیک» دو محور دارد. یکی خودمدیریتی و دیگری دموکراسی. بدون دموکراسی محور خودمدیریتی نمی تواند کاربردی مهم داشته باشد. لذا اول باید دموکراسی ریشه بگیرد تا خودمدیریتی کاربرد داشته باشد در نتیجه افراد و گروههای مختلفی اینک با دقت زیاد روند تحولات در شمال سوریه و میزان وفاداری و عمل کردن به دموکراسی و ارزش های آن توسط کردها را زیر نظر گرفته اند همانطور که گفتم اگر کردها نتوانند بخش اول که دموکراتیزاسیون است را به خوبی پیاده کنند در عمل بخش دوم این طرح که مدیریت محلی است نمی تواند فراگیر شده و در مناطق دیگر به کار گرفته شود .
* به نظر می رسد کردهای سوریه با توجه به مشکلات و شرایط سخت داخلی و بخصوص منطقه ای (مخالفتهای ترکیه) فعلا می خواهند تحت عنوان سیستم «خودمختاری دموکراتیک» در چارچوب سرزمینی سوریه حرکت کنند اما آنها در عمل شرایط خود را مشابه شرابط
سه دهه قبل کردهای عراق تصور می کنند به همین دلیل ابتدا خود را در چارچوب سوریه و با سیستم مذکور تعریف می کنند اما به مرور زمان سعی خواهند کرد زمینه های جدایی شان را محقق کنند، دیدگاه شما دراین باره چیست؟
نادر انتصار: بله من هم با این نظر شما هم عقیده ام. ولی با توجه به مشکلات و شرایط سخت داخلی و منطقه ای، تشکیل حکومتی مستقل برای کردهای سوریه در آینده ای نزدیک نه تنها بسیار مشکل بلکه تقریبا غیر ممکن خواهد بود.
* علت اینکه آمریکا تقریباً به هشدارها و نگرانی های دنباله دار ترکیه در قبال کردها توجهی نمی کند و همچنان از آنها حمایت می کند و حتی سربازانش با آرمهای کردهای سوریه در جلوی دوربین ظاهر می شوند چیست؟ آمریکا چه برنامه های محتملی برای کردها در آینده سوریه پی ریزی کرده است؟
نادر انتصار: امریکا در یک تنگناهی در این مورد گرفتار شده است. از یک طرف می خواهد پشتیبانی خود را از کردهای سوریه افزایش دهد و از این طریق فشار خود را روی دولت بشار اسد افزایش دهد. از طرف دیگر حساسیت به نظرات کشور همپیمان خود در ناتو یعنی ترکیه دارد و نمی تواند نظرات و استراتژی ترکیه را نادیده بگیرد. به هر حال در دراز مدت آمریکا همان برنامه ای را دنبال خواهد کرد که ترکیه دنبال می کند.
* بطور عمومی جایگاه کردهای سوریه قبل و اینک در حین بحران سوریه از منظر بین المللی (دیپلماتیک و رسانه ای) و منطقه ای چه تغییری کرده است؟
نادر انتصار: قبل از بحران سوریه کردهای ساکن آن کشور از منظر بین المللی کاملا ناشناخته بودند. ولی در چهار سال گذشته کردهای سوریه به عنوان بازیگر مهمی در تعیین آینده سوریه مد نظر سیاستمداران و رسانه های بین المللی قرار گرفته اند. ولی هنوز آن طور که لازم است کردهای سوریه آنطور که باید شناخته نشده اند.
