جمیل بایک ضمن برشمردن اختلاف نظرات درباره کنگره ملی کُرد، بر این باور است که موضوع مناطق کردنشین سوریه و نقش کردها در آینده این کشور، سرنوشت ساز است و حزب تحاد دموکراتیک باید به ژنو۲ برود.
در بخش نخست گفتگوی پایگاه خبری تحلیلی YüksekovaHaberبا جمیل بایک، وی در مورد مسائلی همچون مذاکرات صلح بین ترکیه و پ.ک.ک، انتخابات شهرداری ها و نفوذ پیروان فتح الله گولن در مناطق کردنشین ترکیه، مواضغ حزب خود را بر زبان آورد. در بخش دوم و پایانی این مصاحبه، جمیل بایک به بررسی موضوع کنگره ی ملی کُرد، روابط نفتی اربیل – آنکارا و تحرکات کردها در شمال سوریه پرداخته است. پس از آن که مسعود بارزانی رییس اقلیم کردستان عراق اعلام کرد که در شمال سوریه و در مناطق کردنشین آن کشور انقلاب روی نداده و حزب اتحاد دموکراتیک (نزدیک به پ.ک.ک) با حمایت و هماهنگی دولت بشار اسد کنترل این مناطق را در دست گرفته، جمیل بایک در این مصاحبه به تفصیل به مواضع وی پاسخ داد و این موضوع بازتاب گسترده ای در رسانه های ترکیه پیدا کرد.
* یوکسک اُوا: اوجالان مدت ها در سوریه ماند. فاکتور حضور طولانی مدت اوجالان و تاثیرگذاری او در بین کُردهای سوریه را چگونه تحلیل می کنید و کسانی که می گویند در مناطق کُردنشین سوریه انقلاب روی نداده است، چرا به بیان چنین اظهاراتی روی آورده اند؟
– جمیل بایک: رهبری اوجالان، تمام جامعه ی کُردها را در بر گرفته است. نه تنها در ترکیه و سوریه بلکه در دیگر مناطق نیز، کُردها اوجالان را رهبر خود می دانند و کُردهای اروپا و خارج از کشور نیز چنین حسی دارند و به آپو و پ.ک.ک اعتماد می کنند و آینده ی خود را در گرو مبارزات رهبر آپو می بینند. اگر امروز در غرب کردستان (شمال سوریه) یک انقلاب باشکوه روی داده، به خاطر مبارزات رهبر آپو است. او سال ها در آن منطقه حضور داشت و کُردهای میهن دوست را به سوی خود جذب کرد. همه ی آنان آپو را دوست دارند و بارها شاهد سخنرانی های او بوده اند و با او کار کرده اند، کتاب هایش را خوانده اند و نسبت به افکار او شناخت پیدا کرده اند. به همین خاطر سرنوشت خود را به رهبر آپو گره زده اند و اگر چنین علاقه ی شدیدی در آنها به وجود آمده به خاطر آن است که می دانند آپو برای آنها زحمت کشیده و مبارزه کرده است و به همین خاطر هزاران پسر و دختر کُرد سوریه ای به صفوف مبارزه ی کُردهای شمال (مناطق کُردنشین ترکیه) پیوستند و شهیدان فراوانی دادند. هیچ کسی نمی تواند مردم کردستان سوریه را از رهبر آپو جدا کند و بین آنها فاصله بیاندازد و آنها مانند گوشت و ناخن با هم پیوند خورده اند. در آنجا مبارزه و تلاش بسیاری صورت گرفته و انقلاب کُردهای غرب کردستان حاصل این ایثار و تلاش گسترده است.
اگر کسی بگوید در کردستان سوریه انقلاب روی نداده، در واقع با این موضع خود، مردم کُرد، مقاومت خلق و شهیدان آنها را تحقیر کرده است و هیچ کسی حق ندارد چنین حرفی بزند. یک کودک هم نمی تواند باور کند که در آنجا انقلاب مردمی روی نداده است. حالا فرض کنیم کُردها در سوریه با بشار اسد همکاری کرده اند و در راستای همکاری با اسد امتیازاتی به دست آورده اند. خوب… مگر در جنوب کردستان (اقلیم کردستان عراق) حزب دموکرات کردستان به رهبری بارزانی، نیروهای صدام را به اربیل نبرد؟ مگر به کمک صدام نیروهای حزب اتحادیه میهنی (مام جلال طالبانی) را از اربیل بیرون نراندند. در این صورت می توان گفت در آن جا کُردها انقلاب کرده اند و مردم کُرد سوریه انقلاب نکرده اند؟ یعنی واقعاً صدام حسین از بشار اسد بهتر بود؟ پس نباید به این شیوه با مسائل برخورد کرد چرا که با این رویکرد نمی توان وقایع را به درستی تحلیل کرد.
انقلاب کُردهای غرب کردستان (شمال سوریه) مانند یک کاغذ تورنسل است که همه ی واقعیت ها را نشان میدهد و سرنوشت همه را معلوم می کند. اکنون مقاومت کُردها در آن منطقه فقط برای خود آنها نیست و به خاطر همه ی کُردها مقاومت می کنند و حتی می توان گفت مقاومت آنان به خاطر همه ی خلق ها ایستادگی کرده اند و باید با احترام از ایستادگی آنان یاد کرد و همه موظفند از آنان حمایت کنند. اگر کسی با آنان مخالفت کند، در کنار ترکیه و حزب عدالت و توسعه قرار گرفته است. در حال حاضر ترکیه به دنبال خفه کردن انقلاب کُردهای سوریه است و کُردها نباید در کنار آنان قرار بگیرند. کُردها همچنین نباید در صف النصره و داعش قرار بگیرند. هیچ کسی نمی تواند دستاوردهای عظیم کُردها را در آن جا انکار کند. آنان مجلس موقت و نظام موقت خود را تشکیل داده اند و کُردها از موجودیت خود دفاع می کنند و از دست رفتن این سرمایه عظیم به معنای یک شکست بزرگ است.
* یوکسک اُوا: به نظر شما تلاش برای ممانعت از حضور حزب اتحاد دموکراتیک (PYD) در نشست ژنو ۲، ادامه ی سیاست انکار موجودیت کُردها است؟
– جمیل بایک: البته که چنین است. می خواهند نشست ژنو ۲ را برای کُردها به لوزان ۲ تبدیل کنند. اما کُردهای غرب (شمال سوریه) بارها اعلام کرده اند که اجازه نمی دهند واقعه ی لوزان این بار در ژنو تکرار شود. برخی ها می خواهند با ممانعت از حضور حزب اتحاد دموکراتیک در نشست ژنو ۲ کُردها را خارج از بازی نگه دارند و چنین چیزی دقیقاً به معنی تداوم سیاست انکار موجودیت کُردها است و آنان اجازه نمی دهند که چنین چیزی روی دهد و حزب اتحاد دموکراتیک به ژنو ۲ می رود.
بهتر آن بود که همه ی کُردها به عنوان یک هیات واحد به ژنو بروند اما متاسفانه برخی از احزاب کُرد، دولت ترکیه، آمریکا و برخی قدرت های دیگر، نمی خواهند کُردها به صورت مستقل به ژنو بروند. حزب اتحاد دموکراتیک و برخی احزاب دیگر می خواهند با شناسنامه و هویت کُردی به ژنو بروند و با وجود آن که خیلی ها با آنان مخالفت می کنند اما هر طوری شده این حزب به ژنو خواهد رفت.
* یوکسک اُوا: مدت هاست قرار است در اربیل کنگره ملی کُرد برگزار شود اما مشکلات و موانع فراوانی بر سر راه آن به وجود آمده و این نشست چندجانبه برگزار نشده است. پ.ک.ک برای رفع مشکلات و برگزاری این کنگره چه پیشنهادهایی دارد؟
– جمیل بایک: پ.ک.ک برای برگزاری این کنگره دست به تلاش گسترده ای زده است و به هیچ وجه دست از تلاش برنمی دارد چرا که تحولات خاورمیانه و کردستان، برگزاری این کنگره را به یک ضرورت مهم تبدیل کرده است. در واقع مردم ما نیز چنین رویا و چنین توقعی دارند که این کنگره برگزار شود و همه ی احزاب کُردی در کنار هم جمع شوند و ما نیز وظیفه داریم این توقع را به جا بیاوریم. در این راه موانعی وجود دارد و برخی دولت های اشغالگر و حتی برخی گروههای کُرد نمی خواهند این کنگره برگزار شود. اما با وجود تمام این موانع، ما به دنبال آن هستیم که این کنگره را برگزار کنیم چرا که منافع خلق ها در گرو این اقدام است. اگر کُردها در این حوزه موفق عمل کنند با قدرت بیشتر و با الگویی نوین در صحنه ی تحولات خاورمیانه ظاهر خواهند شد. نه تنها کُردها بلکه دیگر خلق های خاورمیانه نیز از برگزاری این کنگره سود می برند و کُردها در چنین نشستی مشکلات خود با همسایگان را حل می کنند. کُردها می خواهند در سرزمین خود با شناسنامه، فرهنگ، زبان و اراده ی خود زندگی کنند. آنان چشم طمع به خاک دیگران ندوخته اند. حال ببینیم مشکلات چیست؟ ما می خواهیم در این کنگره یک مدل و الگوی دموکراتیک وجود داشته باشد و سیستم رهبری آن نیز به شیوه ی ۲ رهبره باشد اما برخی ها این را قبول ندارند و می خواهند ۱رهبره باشد. البته قبول کردن چنین چیزی نیز ممکن است اما باید بر روی آن بحث کنیم. همچنین در مورد شیوه ی تقسیم ششصد کرسی کنگره نیز اختلاف نظر داریم. برخی ها می خواهند کرسی های کُردهای ترکیه و عراق در این کنگره مساوی باشند و ما چنین چیزی را قبول نداریم. چرا که چنین چیزی منطقی نیست. ما معتقدیم همه ی تصمیمات کنگره باید براساس وحدت آرا باشد و اگر قرار باشد تصمیمات بر مبنای اکثریت آرا باشد، این مساله نمی تواند به حل معضل کُردها کمک کند و نمی تواند اراده و وحدت کُردها را به نمایش بگذارد. ممکن است ما سیستم ریاستی را برای کنگره قبول کنیم اما برخی احزاب اقلیم کردستان عراق با چنین چیزی مخالف هستند. ما معتقدیم که سیستم ۲ رهبره بهتر می تواند کار کند. ما نمی خواهیم هیچ یک از بخش های کردستان و هیچ یک از احزاب کُرد تصمیمات خود را به کنگره تحمیل کند.
* یوکسک اُوا: چندی پیش در آمریکا برای نخستین بار کنفرانس کُردها برگزار شد و در آلمان نیز کُردها برای خروج نام پ.ک.ک از لیست ترور راهپیمایی کردند. شما این وقایع را چگونه تحلیل می کنید؟
– جمیل بایک: کُردها یک خلق دموکراسی خواه و آزادی خواه هستند و کسی نمی تواند آنان را محدود کند. قرار دادن نام پ.ک.ک در لیست بین المللی ترور، یک اقدام سیاسی و هدفمند است و بسیاری از روشنفکران و نیروهای دموکراسی خواه فهمیده اند که پ.ک.ک یک گروه تروریستی نیست. قرار دادن نام پ.ک.ک در لیست ترور، یک توطئه ی آشکار علیه کُردها است.
* یوکسک اُوا: این روزها در مورد همکاری های بارزانی و ترکیه سخنان زیادی بر زبان آورده می شود و برخی ها بر این باورند که توافقات نفتی بارزانی و آنکارا با اطلاع و هماهنگی پ.ک.ک صورت گرفته است و از آن جایی که لوله های انتقال نفت از مناطق تحت کنترل پ.ک.ک عبور می کند، پس پ.ک.ک از این موضوع اطلاع دارد و با آن موافق است. این موضوع تا چه اندازه صحت دارد؟
– جمیل بایک: اخبار فراوانی از توافقات اقتصادی حکومت اقلیم کردستان عراق و ترکیه منتشر شده است و این موضوع موجب اختلافات سیاسی بین اربیل – بغداد و بغداد- آنکارا شده است. ترکیه عامدانه می خواهد این معضلات را عمیق تر کند و به منافع سیاسی، نظامی و اقتصادی موردنظر خود دست پیدا کند و ما این اقدام ترکیه را خطرناک می دانیم و لازم است که آنکارا در خصوص اختلافات اربیل- بغداد، اصل بی طرفی را رعایت کند و اجازه دهد مسئولین عراق و مسئولین اقلیم، خودشان این مشکلات را حل کنند. این معضلات مربوط به سهم درآمدها است و لذا حل نشدنی و پیچیده نیستند و با استفاده از ابزار گفتگو و مذاکره می توان این مشکلات را به سادگی حل کرد.
ما در حال حاضر شاهد این هستیم که ترکیه، اقلیم کردستان عراق را از نظر سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و آموزشی تحت کنترل خود درمی آورد و حکومت اقلیم را خنثی و بی تاثیر می کند. روابط اربیل و بغداد می تواند عمیق تر شود. اما این روابط نباید به اقلیم ضربه بزند و اقلیم باید دقت کند که معضلات خود را با بغداد حل کند و این مشکلات عمیق تر نشود. ضمناً باید اقلیم کردستان عراق به گونه ای عمل کند که توافقات اقتصادی صورت گرفته با آنکارا، به مذاکرات صلح و حل معضل کُردهای ترکیه ضربه نزند.