احزاب و نهادهای سیاسی کُرد سوری نزدیک به بارزانی ضمن انتقاد از حزب اتحاد دموکراتیک، خودگردانی را عامل تجزیه شدن سوره و مناطق کردنشین این کشور می دانند.
انجمن بی تاوان آذربایجان غربی : اختلاف نظر جدی بین احزاب کُرد سوری در دو طیف نزدیک به اوجالان و بارزانی همچنان ادامه دارد.
در شرایطی که حزب اتحاد دموکراتیک (PYD) به عنوان یکی از نهادهای اقماری پ.ک.ک، توانسته برخی از نیروهای کُرد را در قالب سه منطقه ی خودگردان جزیره (قامیشلو)، کوبانی و عفرین سازماندهی کند، احزاب نزدیک به بارزانی که در قالب یک نهاد مشترک به نام شورای میهنی کردهای سوریه (ENKS) فعالیت می کنند، تعامل با ائتلاف مخالفین سوری در استانبول و تداوم حضور نمایندگان این شورا در مذاکرات ژنو را بهترین گزینه برای کردهای سوریه می دانند. البته این همه ی ماجرا نیست و این اختلاف نظر بنیادین، باعث شده که حزب پ.ک.ک در کوهستان قندیل به رهبری عبدالله اوجالان و حزب دموکرات کردستان به رهبری مسعود بارزانی رییس اقلیم کردستان عراق، بر سر این موضوع، مواضع تندی علیه همدیگر اتخاذ کنند.
چندی پیش چند تن از اعضای کمیته ی ۲۱ نفره ای که مسئول برگزاری نشست همه جانبه ی موسوم به «کنگره ی ملی کُرد» هستند، در گفتگو با کردپرس و سایر رسانه های منطقه؛ آشکارا از این موضوع سخن به میان آوردند که اصلی ترین دلیل عدم برگزاری این نشست همه جانبه در اربیل، اختلاف نظر جدی بین پ.ک.ک و بارزانی است.
بارزانی اعلام کرد که در مناطق کردنشین سوریه چیزی به نام انقلاب وجود ندارد. این اظهارنظر وی با واکنش تند سران پ.ک.ک مواجه شد و مصطفی کاراسو از اعضای شورای رهبری این حزب اعلام کرد: «اگر آن چه که در غرب کردستان (شمال سوریه) در جریان است، انقلاب نباشد، پس در تاریخ بشریت چیزی به نام انقلاب روی نداده است». وی فعالیت کردهای سوری نزدیک به پ.ک.ک را معادل انقلاب های تاریخی روسیه و فرانسه دانست و جمیل بایک رییس شورای رهبری پ.ک.ک نیز اعلام کرد که اظهارات بارزانی خطرناک است.
در این میان چهره های معتدلی همچون لیلا زانا و عثمان بایدمیر (دو سیاست مدار دیاربکری نزدیک به پ.ک.ک )، اعلام کردند که می توانند به منطور حل اختلافات احزاب کُرد سوری دست به فعالیت های دیپلماتیک بزنند. آنان به مدت شش روز در اواخر سال ۲۰۱۳ میلادی در اربیل همه ی احزاب کُرد سوری را گرد هم آوردند اما این نشست طولانی منجر به پایان اختلافات نشد. این در حالی بود که پیش از برگزاری این مذاکرات، اعلام شده بود که بین پ.ک.ک و حزب بارزانی، در خصوص این مساله توافقات اولیه حاصل شده است.
به دنبال به نتیجه نرسیدن مذاکرات اربیل، زانا از اوجالان کمک گرفت. لیلا زانا و سری ثریا اُندر (نماینده ی استانبول و عضو ثابت هیات ملاقات با رهبر پ.ک.ک) در زندان ایمرالی نامه ای از اوجالان گرفتند تا آن را به دست مسعود بارزانی برسانند. اوجالان از بارزانی خواست که برای ایجاد توافق بین احزاب کُرد سوری تلاش کند. اگر چه از محتوای پاسخ بارزانی اطلاعات دقیقی در دست نیست اما اُندر اعلام کرد که اوجالان با دیدن پاسخ بارازنی اعلام کرده :« اگر با این بهانه ها از برگزاری کنگره ی ملی کُرد ممانعت نمی کردند، دولت اردوغان نیز برای برآورده کردن مطالبات کردهای ترکیه گام های بلندی برمی داشت».
اوجالان نامه ی دیگری خطاب به بارزانی نوشت اما این بار، دقیقا در همان روزی که نامه ی وی توسط لیلا زانا به بارزانی تحویل داده شد، مسئول روابط خارجی حزب دموکرات کردستان عراق اعلام کرد که این حزب، خودگردانی کردهای سوری را به رسمیت نمی شناسد. این اظهارات نماینده ی حزب بارزانی، باز هم سران پ.ک.ک را خشمگین کرد و تنش بین پ.ک.ک و رسانه های نزدیک به بارزانی و حکومت اقلیم ادامه پیدا کرد.
دستاوردی به نام حضور کردها در مذاکرات ژنو۲
تعامل شورای میهنی کردها با ائتلاف مخالفین سوری، از اقداماتی بود که به طور ویژه مورد تشویق احمد داوداوغلو وزیر امور خارجه ی ترکیه و شخص مسعود بارزانی رییس اقلیم کردستان عراق قرار گرفت. این تعامل موجب آن شد که پنج تن از سران این شورا همراه با ائتلاف مخالفین سوری در مذاکرات ژنو ۲ حضور پیدا کنند. اگر چه حضور این پنج سیاست مدار کُرد در دو دور مذاکرات ژنو، منجر به اتخاذ تصمیمات روشنی در خصوص کردهای سوری نشد، با این حال، خود شورای میهنی بر این باور است که این اقدام؛ از نظر دیپلماتیک دارای اعتبار و ارزش فراوانی است و حضور آنان در ژنو، موجب آن شده که شناخت کشورهای جهان و به ویژه بانیان ژنو ۲ از مسائل و مطالبات کردهای سوری بیشتر شود.
در همان روزهایی که نمایندگان کُرد نیز در ژنو حضور داشتند، کمی آن سوتر از هتل آنان، صالح مسلم رهبر حزب اتحاد دموکراتیک کردهای سوری، در یکی از هتل های دیگر ژنو در یک کنفرانس مطبوعاتی اعلام کرد که کردها در ژنو حضور ندارند. این سخنان صالح مسلم، موجب رنجش سران شورای میهنی شد و ادامه ی اختلافات نشان داد که روند دوقطبی و دو خطی بارزانی – اوجالان، در میان احزاب کُرد سوری، حالا حالاها ادامه پیدا می کند.
خودگردانی، یک طرفه و بی اعتبار است
سران این شورا در مصاحبه های خود به طور آشکار و واضح در مورد خودگردانی های اعلام شده در سه کانتن جزیره، کوبانی و عفرین، موضع گیری نکردند تا این که دیروز بالاخره پس از مدتی نسبتا طولانی، در روز پنجشنبه ی هفته ی گذشته، شورای میهنی تصمیم گرفت در این خصوص مواضع خود را آشکار کند.
آنان با سفر به اربیل، دیگر سران احزاب کُرد سوری را نیز دعوت کرده و در جلسه ی طولانی ۱۲ حزب عضو شورای میهنی، تصمیم گرفته شد که این شورا به طور واضح و آشکار، اعلام کند که خودگردانی کردهای سوریه را به رسمیت نمی شناسند.
البته بیانیه ی این شورا، پس از دیدار با مسعود بارازنی در اختیار رسانه ها قرار گرفت و آنان به طور واضح به این موضوع اشاره کردند که آن چه که از آن به عنوان خودگردانی نام برده می شود، نه تنها هویت کُردی ندارد، بلکه از نظر سیاسی نیز هیچ گونه مشروعیتی ندارد و موجب ایجاد تفرقه بین کردهای سوری و تجزیه ی کشور و ملت سوریه می شود. آنان همچنین معتقدند که این اقدام یک جانبه از سوی حزب اتحاد دموکراتیک، رهبری و هدایت شده و اعلان خودگردانی، همه ی پیمان های شورای مردم غرب (نزدیک به پ.ک.ک) و شورای مهنی (نزدیک به بارزانی) را زیر سوال برده است.
جالب اینجاست که همزمان با انتشار این بیانیه، جعفر ایمنکی سخنگوی حزب دموکرات کردستان عراق به رهبری بارزانی هم به اظهارات پ.ک.ک و حزب اتحاد دموکراتیک واکنش تند نشان داده و دست کم این واقعیت مشهود شد که بارزانی، از نشان دادن اختلافات خود با پ.ک.ک و اوجالان در خصوص مسائل مربوط به کردهای سوریه ابایی ندارد.
معمایی به نام سِمالکا
گذرگاه مرزی کوچک سِمالکا، در واقع یک پل کوچک بر روی رودخانه ی دجله است که شمال سوریه و اقلیم کردستان عراق را به هم وصل می کند و در طرف اقلیم از این مرز به نام فیش خاپور یا پیش خاپور نام برده می شود. سمالکا، وجه تسمیه ی خود را از روستای کوچکی در مرز گرفته که تنها سه خانه (سه مال) داشته است.
رییس اقلیم اعلام کرده که کنترل این گذرگاه مرزی و درآمدهای عاید از آن باید در اختیار کمیته ی مشترکی باشد که هر دو طیف احزاب نزدیک به بارزانی و اوجالان در اداره ی آن نقش دارند اما حزب اتحاد دموکراتیک ضمن اخراج نمایندگان نزدیک به بارزانی از مدیریت این نقطه ی مرزی، اعلام کرده که کنترل کامل گذرگاه، باید در اختیار حکومت خودگردانی جزیره به مرکزیت قامیشلو باشد و این همان موضوعی است که یک بار دیگر خشم شورای میهنی را برانگیخته و بعید نیست که ادامه ی این روند موجب آن شود که بارزانی یک بار دیگر دستور مسدودسازی این گذرگاه را صادر کند.
البته شواهد نشان می دهد که اختلافات احزاب کُرد سوری عمیق تر از آن است که بتوان آن را فقط به یک مساله ی گمرکی ساده تقلیل داد.
کردپرس برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص مذاکرات مزبور و تنش های سیاسی موجود، امروز با دکتر حمید دربندی نماینده ی ویژه ی مسعود بارزانی در خصوص مساله ی سوریه و ابراهیم برو رهبر حزب اتحاد (یکیتی) و از سران شورای میهنی گفتگو کرده و این مصاحبه ها را طی ساعات آتی منتشر می کند.