بر اساس ساده‌ترین قواعد نظامی، تداوم جنگ بدون اندیشیدن به نتایج آن و بدون در نظر گرفتن شرایط صلح و آتش بس، بنیان منطقی ندارد، اما واقعیت این است که جنگ بین ترکیه و پ.ک.ک، مدتهاست از تمام چارچوبهای منطقی خارج شده است.
انجمن بی تاوان آذربایجان غربی :مدت مدیدی از آخرین انتخابات سراسری ترکیه، آغاز مجدد جنگ بین ترکیه و پ.ک.ک و تحولات مرتبط با کردهای سوریه و ترکیه گذشته است و در این مدت، ترکیه اجازه نداده بود که ملاقاتی با عبدالله اوجالان رهبر زندانی پ.ک.ک صورت بگیرد. چرا که از دید آنکارا، سران پ.ک.ک در کوهستان قندیل و همچنین نهاد اقماری رسمی و قانونی آن، یعنی حزب دموکراتیک خلق‌ها (HDP)، شانه از زیر بار مسئولیت‌های خود خالی کرده و حاضر نشدند با تبعیت از دستورهای سال ۲۰۱۳ اوجالان، بیش از هزار و پانصد نفر از نیروهای شاخه نظامی پ.ک.ک را از ترکیه خارج کنند و قدم در مسیر خلع سلاح و پایان دادن به فعالیت مسلحانه بگذارند.
متقابلاً، پ.ک.ک و همه نهادهای قانونی و غیرقانونی آن نیز، حکومت حزب عدالت و توسعه را به تعلل، وقت کشی و بدعهدی متهم می‌کنند و معتقدند که رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه زیر حرفهایش زده و حاضر نشده مذاکرات را به شکل جدی ادامه دهد.
دولت، نیروهای پ.ک.ک را به این مساله متهم می‌کند که پس از رویدادهایی همچون دو انفجار مهیب در شهر کردنشین سوروچ در مرز ترکیه و سوریه و انفجار دیگری در آنکارا، یک بار دیگر جنگ علیه ترکیه را آغاز کرده‌اند اما پ.ک.ک و نمایندگان وابسته به این حزب در مجلس ملی ترکیه معتقدند که آکپارتی جنگ را آغاز کرده و پ.ک.ک و کردها را قربانی کرده تا با شعله ور کردن آتش ملی گرایی ترک‌ها، از عواطف آنان سوء استفاده تبلیغاتی به عمل آورد و با این ابزار، نه تنها کردها را سرکوب کرده و شانه از زیر بار تعهدات مطرح شده در مسیر مذاکرات صلح خالی کند، بلکه با تهدید و ارعاب، آرای جدیدی به دست آورده و دولت را به تنهایی تشکیل دهد.
به عبارتی موجز، بی اعتمادی بین ترکیه و پ.ک.ک به اوج خود رسیده و در این میان، چیزی به نام مذاکرات صلح وجود ندارد و در هفته‌ها و ماه‌های اخیر، علاوه بر نظامیان و افراد عضو شاخه نظامی پ.ک.ک، ده‌ها غیرنظامی نیز در جریان انفجارها و حملات کشته شده‌اند و علاوه بر این، صدها خانه ویران شده و ناامنی، مشکلات اقتصادی، ترس و ابهام در مورد آینده، مناطق کردنشین ترکیه را در برگرفته و حزب دموکراتیک خلق‌ها به رهبری صلاح الدین دمیرتاش، که تا یک سال پیش، مهمترین امید کردها و ترک‌ها برای پایان دادن به جنگ و استقرار صلح و دموکراسی و برادری بود، در ضعیف‌ترین و خنثی‌ترین وضعیت ممکن به سر می‌برد و عملاً به حاشیه رانده شده است و نه تنها از سوی حزب حاکم، بلکه از طرف احزاب مخالف و نهادهای سیاسی، فکری و رسانه‌ای ترکیه نیز، جدی گرفته نمی‌شود.
در این شرایط، برخی‌ها کورسوی امیدی در دل داشتند و تصور می‌کردند که اگر عبدالله اوجالان رهبر پ.ک.ک، پیام تازه‌ای از زندان به بیرون بفرستد، امکان آغاز مجدد مذاکرات صلح ایجاد می شود، اما چنین نشد و پس از آن که مهمت اوجالان، در شهر دیاربکر و در یک کنفرانس مطبوعاتی از زبان برادر بزرگش اعلام کرد که رهبر پ.ک.ک حاضر است هر دو هفته یک بار با نمایندگان حکومت گفت‌وگو کند و راه جدیدی برای مذاکره و گفت‌وگو باز کند، نه حکومت آکپارتی و نه سران پ.ک.ک، به این پیام توجهی نکردند.
رجب طیب اردوغان رئیس جمهور و بن علی ییلدیریم نخست وزیر ترکیه در پیام‌های جداگانه‌ای اعلام کردند که جنگ با پ.ک.ک ادامه پیدا می‌کند و از آن سو جمیل بایک رئیس شورای رهبری پ.ک.ک نیز اعلام کرد که گزینه‌ای غیر از جنگ در ذهن آنها نیست.
چرا اردوغان تمایل به تداوم جنگ دارد؟
بر اساس ساده‌ترین قواعد نظامی، تداوم جنگ بدون اندیشیدن به نتایج آن و بدون در نظر گرفتن شرایط صلح و آتش بس، بنیان منطقی ندارد، اما واقعیت این است که جنگ بین ترکیه و پ.ک.ک، مدتهاست از تمام چارچوبهای منطقی خارج شده و سران حکومت ترکیه در آنکارا و سران پ.ک.ک در کوهستان قندیل، همچنان بر طبل عناد می‌کوبند و متقابلاً یکی پس از دیگری، به خطاهایشان ادامه می‌دهند. اردوغان اعلام کرده که تا خاموش شدن تمام سلاح‌های پ.ک.ک، به جنگ ادامه می‌دهد و پ.ک.ک نیز از مفاهیمی همچون ادامه مقاومت صحبت می‌کند. این در حالی است که هر دو طرف از سال ۱۹۸۴ میلادی تاکنون، بارها دریافته‌اند که نه پ.ک.ک با جنگ مسلحانه در ترکیه به جایی می‌رسد و نه ترکیه قادر است با تجهیزات ناتویی و فوق پیشرفته، به حیات پ.ک.ک پایان دهد.
اردوغان به این دلایل به جنگ با پ.ک.ک ادامه می‌دهد:
۱٫ پ.ک.ک در اغلب شیوه‌ها و تاکتیکهای تهاجمی خود شکست خورده و به خاطر آن که ارتش ترکیه در حوزه مراقبت هوایی و رصد اطلاعاتی زمینی از دست بالا برخوردار است، به ناچار تنها به حملات کوچک تروریستی و بمب گذاری جاده‌ای و خیابانی اکتفا می‌کند و ادامه این روند که معمولاً با کشته شدن یا مجروح شدن چند غیرنظامی همراه است، به شدت به ضرر پ.ک.ک است و احتمال خارج کردن نام این گروه از لیست گروه‌های تروریستی را به صفر می‌رساند.
۲٫ آنکارا خوب می‌داند اگر دوباره به سر میز مذاکره با پ.ک.ک بازگردد باید در شمال سوریه نیز به تثبیت قدرت پ.ک.ک و نهادهای اقماری آن رضایت دهد و این موضوع دست کم در شرایط کنونی برای حکومت آکپارتی غیر قابل قبول است.
۳٫ آنکارا به پ.ک.ک بی اعتماد شده و معتقد است این گروه، حاضر نیست از اوجالان تبعیت کند و بنابراین اگر شرایط مساعد فراهم شود، دوباره جنگ را به داخل شهرها می‌کشاند.
۴٫ آنکارا حاضر نیست صلاح الدین دمیرتاش و یاران او در حزب دموکراتیک خلق‌ها را در روند جدیدی برای استقرار صلح، دخیل و شریک کند و حتی به دنبال آن است که اغلب چهره‌های برجسته این حزب را به زندان بفرستد.
۵٫به عبارتی روشن، هم پ.ک.ک و هم ترکیه در گونه‌ای از بن بست و شرایط آچمَز قرار گرفته‌اند. پ.ک.ک امیدوار است فعلاً تا زمانی که در شمال سوریه، کارتهای جدیدی برای چانه زنی به دست آورده، به همین وضعیت ادامه دهد و ترکیه نیز امیدوار است که جنگ را آن قدر ادامه دهد که پ.ک.ک کاملاً ضعیف شود و در صورت شروع احتمالی دور جدید مذاکرات، سقف مطالبات پ.ک.ک بسیار پایین‌تر از سابق باشد.
در پایان باید گفت؛ فعلاً نه آنکارا و نه سران پ.ک.ک در کوهستان قندیل در اقلیم کردستان عراق، درخواست اوجالان را جدی نگرفته‌اند و شواهد نشان می‌دهد همزمان با آغاز فصل سرما در کوهستان‌های ترکیه و عراق، امکان تحرک و جنب و جوش نظامی نیز وجود نخواهد داشت و فعلاً امیدی برای آغاز گفت‌وگوهای صلح وجود ندارد.
یادداشت: محمد علی دستمالی کارشناس مسائل ترکیه
