دستگاهی به نام «دین سنج» در اختیار ندارم اما بسیاری از پیمانکاران، سران عشایر، ارباب ها، نیروهای شبه نظامی محافظ روستا و تیپ هایی از این قبیل با انگیزه ی مادی به حزب عدالت و توسعه رای می دهند ولی دین داران و اسلام گرایانی که به ما رای می دهند در دین داری خود صادق و روراست هستند و باید به آنان اهمیت بدهیم.

انجمن بی تاوان آذربایجان غربی :آلتان تان، تنها نماینده ی اسلام گرای حزب صلح و دموکراسی (BDP) است. تان در رشته ی مهندسی عمران تحصیل و فعالیت کرده و در سالیان آغاز دوران جوانی خود قدم در راه سیاست گذاشته است. وی علاوه بر مهندسی، در رشته ی فقه شافعی نیز دارای تحصیلات و مطالعات گسترده ای است. پدر او در دوران کودتای نظامی سال ۱۹۸۰ میلادی و در زندان دیاربکر زیر شکنجه جان داد. تان در انتخابات سال ۲۰۱۱ میلادی به حزب صلح و دموکراسی پیوست و با کسب آرای قابل توجهی از حوزه ی انتخابیه ی دیاربکر به مجلس ملی ترکیه راه یافت. با آن که حزب صلح و دموکراسی یکی از نهادهای سیاسی وابسته به پ.ک.ک و مدافع آراء و اندیشه های چپ گرایانه است اما آلتان تان همواره بر رویکردهای اسلامی خود اصرار کرده و می توان گفت وی نماینده ای است که با حزب خود زاویه دارد. تان در سال ۲۰۱۳ همراه با دو نماینده ی دیگر در زندان ایمرالی با عبدالله اوجالان، رهبر زندانی پ.ک.ک ملاقات کرد و بعدها رسانه های نزدیک به دولت، اطلاعات مربوط به این  ملاقات را افشا کردند و مشخص شد که در آن ملاقات بین آلتان تان و اوجالان بحث در گرفته است. اوجالان به نماینده ی دیاربکر گفته، ما نمی خواهیم نسل اسلام گرایان کُرد، مانند پدر شما عمل کنند. تان نیز در پاسخ اعلام کرده، من به این جا نیامده ام تا شما درباره ی مرحوم پدرم با من بحث کنید. وی چند سال مشاور نجم الدین اربکان، نخست وزیر فقید ترکیه در مناطق کُردنشین بوده و در سال ۲۰۱۳ در یک گفتگوی اختصاصی با کردپرس اعلام کرد: اربکان هیچ برنامه ای برای حل معضل کُردها نداشته است. گفتگوی زیر توسط بخش ترکی الجزیره با آلتان تان انجام شده و اظهارات این نماینده ی کُرد در این مصاحبه، بازتاب گسترده ای در اغلب رسانه ها و محافل سیاسی ترکیه پیدا کرد.

آلتان تان: در حال حاضر در همه جای ترکیه بر روی این موضوع صحبت می شود که برنده و بازنده یا غالب و مغلوب در انتخابات اخیر، کدام احزاب بودند. واقعیت این است که می توان به اشکال و شیوه های مختلف با آمار و ارقام بازی کرد و آنها را براساس رویکردهای متفاوت، تحلیل کرد. به نظر من استاد و نخبه ی بی نظیر بازی با اعداد و ارقام در ترکیه، کسی نیست جز سلیمان دمیرل، رییس جمهور اسبق کشور. او در دوران اقتدار خود می توانست تحلیل هایی در مورد آراء و آمار انتخاباتی ارائه دهد که هر کسی را اقناع کند. من نمی خواهم به طور جدی تحلیل های خود را صرفا براساس آمار و جداول انتخاباتی ارائه دهم. اما واقعیت این است که انتخابات شهرداری های ترکیه دو بازنده و مغلوب اساسی داشت که عبارتند از حزب جمهوری خلق (CHP) و حزب دموکراتیک خلق ها (وابسته به پ.ک.ک). حزب حرکت ملی (MHP) توانست شمار آرای خود را از ۱۳ درصد به ۱۷.۷ درصد برساند و جایگاه خود را ارتقاء دهد. حزب عدالت و توسعه (AKP) که همه انتظار داشتند کمتر از ۴۰ درصد رای بیاورد، بین ۴۳ تا ۴۵ درصد رای گرفت. حزب صلح و دموکراسی (BDP) هم آرای خود را حفظ کرد و رشد ناچیزی داشت.

آلتان تان: مهم ترین پیام این تابلو این است: تا زمانی که یک حزب دین محور محافظه کار که توان جذب آرای طبقه ی متوسط ترکیه را داشته باشد، بر سر کار نیاید و به آلترناتیو و جایگزینی جدی برای حزب عدالت و توسعه تبدیل نشود، حزب عدالت و توسعه هر اندازه که تخلف کند و دچار انحراف های مالی و اقتصادی و قانونی شود، باز هم بر سر قدرت می ماند. واقعیت این است که مردم ترکیه در یک گستره ی وسیع به حزب جمهوری خلق رای نمی دهند، حزب حرکت ملی صرفا آرای ملی گرایان راست افراطی را جذب می کند و نمی تواند آغوش خود را به روی همه ی ترکیه بگشاید، جبهه ی هر دو حزب صلح و دموکراسی و حزب دموکراتیک خلق ها نیز نتوانست یک جبهه ی گسترده ی مخالف باشد و در نتیجه حزب عدالت و توسعه فعلا به شکل قدرتمندانه به حیات سیاسی خود ادامه می دهد.

هدف اصلی حزب صلح و دموکراسی و حزب دموکراتیک خلق ها این بود که جبهه ای از مخالفین به وجود بیاورد تا همه ی کسانی که با دزدی و فساد مالی و رشوه مخالف بوده و به دنبال توسعه ی سیاسی و دموکراسی هستند و همچنین خواهان اصلاح قانون اساسی کشور هستند، به جایگاهی برسند که ترکیه را تغییر دهند. این پروژه و این هدف به خودی خود درست و صحیح است. اما در عمل مشکلاتی به وجود آمد. مثلا باید از یک اصطلاح سیاسی خاص به نام مسلمانان دموکرات سخن به میان بیاوریم که مظلومین اصلی سیستم سیاسی ترکیه هستند. من بر این باورم که مسلمانان شریف و باناموس می توانند تغییرات سیاسی جدی به وجود بیاورند. متاسفانه ما شاهد این بودیم که در انتخابات اخیر اغلب اسلام گرایان ترکیه، وجدان و انصاف خود را به کیف پول فروختند.

ما باید بر روی این مساله به تفصیل صحبت کنیم که مسلمان دارای وجدان کیست و مسلمان دموکرات و لیبرال کدام است. آیا حزب دموکراتیک خلق ها توانست آرای مسلمانان دموکرات، لیبرال های دموکرات، سوسیال دموکرات ها، سوسیالیست ها، خلق ها و صاحبان مذاهب را به سوی خود جذب کند؟ خیر متاسفانه نتوانست.

آلتان تان: متاسفانه حزب دموکراتیک خلق ها، عملا به حزب چپ های شکست خورده و مارژینال تبدیل شد. این تیپ از چپ گرایان، در ترکیه طرفداران خاصی ندارند، دارای رای و نفوذ سیاسی و اجتماعی نیستند و با یک بیان عوامانه می توان گفت این جریان سیاسی یک دکان بی مشتری است. همین آرایی هم که توسط حزب دموکراتیک خلق ها جذب شده، در واقع آرای هواداران حزب صلح و دموکراسی است. می دانید که قرار بود حزب صلح و دموکراسی در شرق ترکیه یعنی در کردستان، آرای کُردها و حزب دموکراتیک خلق ها در غرب و در استان های ترک نشین، آرای چپ ها و کُردهای آن استان ها را جذب کند اما چنین نشد. ۹۹ درصد از آرایی که به حزب دموکراتیک خلق ها داده شده آرای کُردها است و بنابراین، این حزب نتوانسته از ترک ها و چپ ها، رای بگیرد و نهایتا حزب صلح و دموکراسی و حزب دموکراتیک خلق ها، مجموعا ۶.۵ درصد از آرای مردم ترکیه را به دست آوردند. حرف من این است که ما نمی توانیم با آرای ۶.۵ درصدی به دنبال ادعاهایی همچون خودگردانی و غیره باشیم و با این میزان از نفوذ سیاسی، نمی توانیم به دنبال تغییر جایگاه کُرد و کردستان در ترکیه باشیم. آمارها نشان می دهد که در ۱۶ استان کردستان، مجموعا یک میلیون و هشتصد و سی هزار نفر از کُردها به حزب عدالت و توسعه رای داده اند و یک میلیون و هشتصد و چهل و پنج هزار نفر نیز به ما یعنی به نامزدهای حزب صلح و دموکراسی رای داده اند. این دقیقا یعنی چه؟ یعنی این که مردم به ما می گویند: شما در موقعیتی نیستید که خودگردانی کُردی اعلام کنید و دارای چنین جایگاه و نفوذی نیستید. به نظر من اگر حزب ما واقعا به دنبال دموکراتیزه کردن ترکیه است، باید تلاش کنیم تا به آرای ۱۰ تا ۱۵ درصد از مردم ترکیه دست پیدا کنیم.

آلتان تان: بله. حزب عدالت و توسعه توانست در استان های غربی آرای خود را حفظ کند و این یعنی تایید مذاکرات صلح از سوی مردم این استان ها. به عبارتی دیگر، مردم با این حرکت خود به حزب عدالت و توسعه پیام دادند که دیدارهای آنان با پ.ک.ک و اوجالان و آمد و رفت نمایندگان کُرد به کوهستان قندیل، مورد تایید است و با این مسائل مشکلی ندارند و مذاکرات صلح از سوی مردم مورد قبول قرار گرفت.

آلتان تان: فکر می کنم در ایمرالی بر روی این موضوع بحث شده است و این مساله، در واقع یک قضیه ی تمام شده است. حزب صلح و دموکراسی خواهان این است که در ترکیه یک رئیس جمهور دموکراتیک بر سر کار بیاید که توان تغییر و اصلاح قانون اساسی را داشته باشد. آیا این ویژگی در نامزد حزب عدالت و توسعه مشاهده می شود یا در حزب جمهوری خلق یا حرکت ملی؟ این فعلا مشخص نیست. آیا هر کدام از احزاب ترجیح می دهند نامزد موردنظر خود را به میدان بفرستند؟ آیا انتخابات رئیس جمهوری به دور دوم کشیده می شود؟ واقعا هیچ کدام از این استراتژی ها مشخص نیست.

آلتان تان: من شخصا به عنوان آلتان تان، با این موضوع مخالفم و معتقدم که نباید از اردوغان حمایت شود. چرا که او حاضر نشد قانون اساسی ترکیه را تغییر دهد. از این گذشته او با وضع قوانین ویژه و ارتقای اختیارات سرویس اطلاعاتی میت و ایجاد ممنوعیت های گسترده ی اینترنتی، محدود نمودن اختیارات قضات و دادستان ها و سیاست خارجی نامعلوم خود در خاورمیانه، نشان داده که کارنامه ی قابل قبولی ندارد.

آلتان تان: اگر واقعا ترکیه ی نوین را به وجود بیاورد، کشور را دموکراتیزه کند و آزادی را برای همه در نظر بگیرد، بله ممکن است مورد حمایت قرار بگیرد. اما اگر قرار باشد گروهی از زندانیان فلان گروه را آزاد کند ولی برای ما امتیازات کوچکی در حد یک شیرینی و شکلات ناچیز در نظر بگیرد، خیر. این فقط در حدّ حقه بازی های کوچک دهاتی مآبانه اهمیت دارد.

آلتان تان: این بحث درستی نیست. فکر می کنید جناب اوجالان حاضر است به اردوغان بگوید: «قربان! مرا آزاد کنید و در عوض ترکیه را به سوی دیکتاتوری شدن ببرید». این حرف صحیح نیست.

آلتان تان: من هنوز هم پای حرف های خود ایستاده ام. در حزب صلح و دموکراسی برخی از رفقای ما واقعیت سخنان مرا درک کرده اند اما گروه دیگری هستند که هنوز هم اصرار دارند که واقعیت ها را نبینند. من کلا بر این باورم که در موقعیت کنونی، چه بخواهیم هر دو حزب را در هم ادغام کنیم و چه بخواهیم که به صورت همان شیوه ی قبلی به حرکت خود ادامه دهیم، باید حتما به فکر تجدیدنظر، نوسازی و تاسیس مجدد کل چهارچوب و تشکیلات خود باشیم.

در میان کُردها طبقه ی دین دار و محافظه کار یک طبقه ی بسیار پرشمار و مهم هستند و نباید نقش آنان را نادیده گرفت. برای نخستین بار در شهر دیاربکر ما با کاهش جدی آرای خود مواجه شدیم و آرای ما نسبت به انتخابات قبلی در این شهر با کاهش ۹ درصدی روبرو شد. نه فقط اغنیا و طبقه ی متوسط بلکه گروه های کثیری از فقرا هم آرای خود را از ما دریغ کردند. من معتقدم که ما باید با کُردهای دین دار و محافظه کار، یک رابطه ی صادقانه برقرار کنیم. این نمی شود که شما یک «آلتان تان» در ویترین مغازه ی خود بگذارید و گوشه های دیگر مغازه و ویترین را با هر چیز دیگری پر کنید. به موازات این، ما باید برای فقرا هم دست به کارهایی بزنیم، پروژه هایی برای آنان در نظر بگیریم. وقتی که ما نتوانسته ایم به مردم دیاربکر و حاشیه ها و گوشه های آن خدمت کنیم و از حیث اجتماعی و رفاهی کاری برای مردم نکرده ایم، بنابراین نمی توانیم آرای آنان را به دست بیاوریم.

آلتان تان: موفق عمل نکرده ایم. مثلا در بسمیل، جیزره، نسیبین، قزل تپه و چندین شهر دیگر ما هیچ پروژه ای برای مدیریت معماری و شهرسازی نداریم و نتوانسته ایم برنامه ی خاصی برای مدیریت ساخت و سازهای گسترده طراحی کنیم. بعد از وقوع زلزله ی وان، پروژه ی معماری شهر توسط وزارت مسکن ترکیه طراحی شد و این در حالی است که چنین چیزی وظیفه ی خود ما بود. ما که نمی توانیم برای همیشه خود را پشت بهانه هایمان قایم کنیم. سیاست های دوران جنگ و درگیری و فعالیت مسلحانه جنس و ماهیت دیگری دارد و نمی توانیم در دوران کنونی هم از همان سیاست ها تبعیت کنیم. پ.ک.ک و جنبش کُردی به مدت سی سال از یک گرداب سهمناک گذشتند. مردم به خاطر شرایط جنگ و درگیری، همواره از پ.ک.ک حمایت کردند، اعتراضی نکردند و توقع خاصی هم نداشتند اما حالا وضع فرق می کند. حالا شما به جای این که در میدان جنگ از مطالبات کُردی دفاع کنید، شهردار شده اید و قاعدتا رفتار مردم نیز تغییر می کند و توقعات دیگری پیدا می کنند و توقع دارند شما وظایف خود را به درستی انجام دهید. مردم انتظار دارند به آنها خدمت رسانی شود. اگر شهرداری دیاربکر که طی ۱۲ سال اخیر در دست ما بوده و تاکنون نتوانسته حتی یک مهدکودک یا دبستان پیش آمادگی برای زبان کُردی تاسیس کند، این یک ضعف بزرگ است و هیچ بهانه ای هم نمی تواند آن را توجیه کند. مردم به موازات خدمت رسانی، امنیت و آسودگی خاطر هم می خواهند. اگر شما در دوران جنگ و فعالیت مسلحانه، به خود اجازه می دادید که جوانان را در شهرهای کُردنشین با سنگ و فلاخن و کوکتل مولوتوف به خیابان بفرستید، حالا باید از یک عملیات شهری دموکراتیک تر استفاده کنید. ببینید! منطقه باغلار دیاربکر ۳۵۷ هزار نفر جمعیت دارد و همواره از همه ی تظاهرات و راهپیمایی ها و اعتراضات ما حمایت کرده اما در همین منطقه آرای ما از ۷۳ به ۵۸ درصد رسید. دیگر نمی توان به روش های قدیمی مبارزه کرد.

آلتان تان: بله. واقعا مردم چنین خواسته هایی را نمی پذیرد. ما به عنوان حزب صلح و دموکراسی می توانیم در یک روز بسیار بسیار مهم و با داشتن یک بهانه ی معقول از مردم بخواهیم فقط یک روز کرکره ی مغازه ی خود را پایین بیاورند اما در یوکسک اُوای حکاری سه بار در ماه چنین اقدامی انجام دادیم و این صحیح نیست.

آلتان تان: در حال حاضر گونه ای از بی قراری و بی ثباتی در حزب ما مشاهده می شود و البته این به معنی سقوط نیست. ما، هم می توانیم سر پای خود بایستیم و حرکت کنیم و هم با احتمال افتادن و سقوط روبرو هستیم. ما در حال حاضر بر روی این موضوع بحث می کنیم که باید این مقطع را چگونه پشت سر بگذاریم. راهی غیر از پیروزی نداریم و حتما حتما باید موفق شویم. اما سوال این جاست: ادامه ی راه با کدام حزب صلح و دموکراسی؟ باید این واقعیت را درک کنیم که با این کادرهای قدیمی امورات ما پیش نمی روند. باز هم تکرار می کنم باید به دین دارها و محافظه کارها بها بدهیم و از چنین کادرهایی کمک بگیریم و با یک تعبیر عوامانه باید حداقل دو دانگ از این شرکت را در اختیار آنها بگذاریم. ببینید! حزب ما تصمیم گرفت که در ماردین در کنار شهردار، از یک جانشین آشوری هم استفاده کند و جانشین شهردار ماردین کُرد، ترک یا عرب نباشد. ۴۶ نهاد مدنی ماردین روی یک شخص خاص به توافق رسیدند و او را معرفی کردند اما حزب ما رویکرد همه ی آن ۴۶ نهاد مدنی و اقتصادی را به گوشه ای نهاد و نامزد مورد نظر خود را تحمیل کرد. این صحیح نیست.

من شخصا نماینده ی مردم استان دیاربکر هستم اما برای انتخاب مجالس شهرداری ۱۷ شهرستان، حتی در خصوص انتخاب یک عضو، از من مشورت نگرفتند. نه تنها من بلکه نظرات نمایندگان دیگر را نیز جویا نشدند. با این مکانیسم نمی توان یک حزب سیاسی را اداره کرد و باید با رویکردی دموکراتیک و شفاف و براساس مبانی روشن و مشخص، حرکت کنیم.

آلتان تان: آنان کمتر از انتظارات خود رای آوردند. خیلی ها بر این باور بودند که این حزب آرای فراوانی کسب نمی کند اما من همین حالا هم معتقدم که این حزب در دیاربکر و باتمان نتایج قابل توجهی به دست آورد. این حزب با این تعداد از آراء در انتخابات سراسری می تواند دست کم یک کرسی نمایندگی مجلس به دست بیاورد. اما قاعدتا یک حزب نباید فقط روی دو شهر دیاربکر و باتمان حساب باز کند. از این گذشته ادعاهایی در خصوص گذشته ی سران این حزب وجود دارد و باید آنان این مساله را روشن کنند. (سران حزب مطالبه ی آزاد در گذشته از اعضای حزب الله ترکیه بوده و گفته می شود درگیری آنان با هواداران پ.ک.ک، صدها تن از شهروندان هوادار پ.ک.ک به دست این افراد کشته شده اند. / مترجم) این حزب در کردستان با دو گروه اسلامی «منزل» و «زهرا» هم مشکلاتی دارد که باید حل شود.

در حال حاضر ما نیازمند این هستیم که در استان های دارای طبقه ی متوسط، بازیگران مناسبی را وارد صحنه ی سیاست کنیم. دو عامل دین و هویت کُردی در مناطق کُردنشین مهم است. حزب عدالت و توسعه و مطالبه ی آزاد به دنبال استفاده از عامل دین هستند و حزب صلح و دموکراسی هم هویت کُردی به ما می دهد. اما واقعیت این است که هشتاد درصد از کسانی که به حزب صلح و دموکراسی رای می دهند، دارای منش اسلام گرایانه و دین دارانه هستند. من دستگاهی به نام «دین سنج» در اختیار ندارم اما بسیاری از پیمانکاران، سران عشایر، ارباب ها، نیروهای شبه نظامی محافظ روستا و تیپ هایی از این قبیل با انگیزه ی مادی به حزب عدالت و توسعه رای می دهند ولی دین داران و اسلام گرایانی که به ما رای می دهند در دین داری خود صادق و روراست هستند و باید به آنان اهمیت بدهیم.