انجمن بی تاوان آذربایجان غربی به نقل از کردپرس ، مهمت آیدین آلکومن ملقب به فرات دنگزی نویسنده، روزنامه نگار، عضو سابق حزب کارگران کردستان ترکیه (پ.ک.ک) و شهردار کنونی منطقه ساوور(استور) در استان ماردین است. وی متولد۱۹۴۹ میلادی و اهل دنگز از توابع شهرستان ساوور استان ماردین است. مهمت آیدین در سال های ۱۹۸۹ و ۱۹۹۵ دو بار به اتهام فعالیت های سیاسی وعضویت در پ.ک.ک جمعاً به مدت ۱۰ سال به زندان افتاده است.
فرات دنگزی نویسنده داستان، شعر و مقاله های زیادی به زبان کردی است و آثار ادبی بسیاری را نیز از ترکی به کردی ترجمه کرده است و در روزنامه مشهور کردی آزادی ولات به عنوان نویسنده مدتها مشغول به کار بوده است. وی رئیس سابق انستیتوی زبان کردی دیاربکر نیز بوده است.
فرات دنگزی که اکنون شهردار منطقه ساوور است در مصاحبه ای با خبرگزاری کردپرس به بررسی مذاکرات صلح پ.ک.ک و دولت ترکیه و وقایع اخیراین کشور پرداخت. متن مصاحبه وی با کردپرس به شرح زیر است.
کردپرس : جناب آقای دنگزی، همانطور که مستحضرید مذاکرات صلح دولت و پ.ک.ک به نقطه بسیار حساسی رسیده است، با توجه به این امر وقایع چند روز اخیر در جزیره را چگونه ارزیابی می کنید؟
در ابتدا من از خبرگزاری کردپرس تشکر می کنم که درصدد تهیه مصاحبه ای با چنین محورهای مهم و اساسی برآمده است. برای پاسخ دادن به این سؤال که مربوط به رویداد اخیر شهر جزیر کردستان می باشد، باید به ۱۰۰ سال قبل برگردیم. پس از جنگ جهانی دوم که نقشه خاورمیانه از سوی قدرت های بزرگ طرح ریزی شد، آنها نمی دانستند که در کردستان ترکیه چنین جنبشهایی رخ خواهند داد. دولت ترکیه جدیت و فعالیت های ۴۰ سال اخیر پ.ک.ک را درتحقق حقوق بدیهی کردها در اکثر مناطق کردنشین مشاهده کرد و پ.ک.ک نیز قدرت نفوذ خود را درمیان کردها به اثبات رسانید. حکومت ترکیه نیزمجبورشد در مقابل فداکاری های کردها، حق و حقوق آنها را رعایت کند. البته آنها درگفتار این حقوق را تأیید می کند ولی در اصل به هیچ وجه به گفته هایشان اعتقاد قلبی ندارد. نه تنها دولت ترکیه بلکه غربی ها نیز یعنی آمریکا و اروپا مخالف بودند که سرزمین پربرکت کردهای ترکیه تحت اداره خودشان باشد، ولی پس از مشاهده اراده کردها در مطالبه حقوقشان، مجبور شدند که یک سری حقوق اولیه را برای کردها قائل شوند.
در حال حاضر که مسئله کردها جهانی شده است، جنگ و درگیری را به هیچ وجه راهی برای حل مسائل نمی بینیم و تنها راه حل مسأله را در آشتی و مذاکرات صلح می بینیم. چند سالی است که دولت ترکیه در گفتار و ظاهر به حقوق کردها اقرار و اعتراف می کند ولی قلبأ آنرا قبول نکرده و دائمأ درحال طرح حیله و نقشه است. ضرب المثلی مشهور نیز وجود دارد که می گوید: در دولت عثمانی، حقه و نیرنگ و بازیچه قرار دادن ملتها هیچ وقت پایانی ندارند. به همین خاطر نیز با قدرتمندتر شدن کردها و با ارده تر شدنشان، آنها دست به توطئه هایی نظیر درگیری اخیر شهر جزیره می زنند. حادثه اخیر هیچ اثری در اراده کردها نخواهد گذاشت، چراکه به نظر ما جنگ و درگیری در خاورمیانه هیچ سودی برای مردم و کردها نخواهد داشت. ۴۰ سال پیش به دلیل وجود انکار کردها، زبان کردی و کردستان از سوی دولت ترکیه و ترک کوهی نامیدن کردها، ما برای اثبات خود ناچار به جنگ مسلحانه بودیم، ولی امروزه همه، کردها را قبول دارند، ولی بعضی ها با ایجاد موانعی می خواهند مانع این امر گردند. مثلأ در جریان شهر جزیره نیز خواستند که همین کار را بکنند، شاید بتوانند مذاکرات صلح را به تعویق بیندازند و افکار بعضی ها را آشفته نمایند ولی اراده کردها را نمی توانند از بین ببرند.
به نظر شما صحبت های آقای خطیب دجله در مورد دست داشتن جماعت گولن در حوادث جزیره تا چه اندازه واقعیت دارد؟
به نظر بنده نیز، این مسأله حقیقت دارد، چراکه دولت ترکیه اعتراف می کند که کردها تابحال ۲۹ بار قیام کرده اند ولی در قیام اخیربرخلاف قیام های سابق که کردها شکست می خوردند این بار با اراده قوی خود دولت ترکیه را وادار نمودند که با کردها بر سر میز مذاکره بنشیند، البته درمیان حکومت نیز دودستگی، شکاف و اختلاف نظر فاحش وجود دارد. مشخص نیست که کدام گروه از دولت قلباً با حل مسأله کردها و ایجاد آشتی موافق بوده و کدام دسته مخالف است. آنها وقتی که می گویند ما در قبال کردها اشتباهات فاحشی کرده ایم از سر ناچاری چنین می گویند نه اینکه از ته دل این اعتقاد را داشته باشند. تا دیروز نیز می گفتند که زبان کردی زبان ادبی و فلسفی نیست و برای آموزش در مدارس مناسب نمی باشد. آنها جنگ همه جانبه ای را شروع کرده اند. اظهارات خطیب دجله، درست است، چراکه بین جماعت گولن و کردها ارتباط تنگاتنگی وجود دارد. سعید نورسی ملقب به سعید کردی استاد نورچی ها می باشد، ولی به خاطر کرد بودنش گاهی حتی حاضر نمی شدند که به حضور وی شرف یاب شوند. در سال ۲۰۰۹ بازداشتهای وسیع اعضای کنگره جوامع دموکراتیک را شاهد بودیم که گولنی ها در آن دست داشتند. جماعت گولن خواستار ضعیف شدن کردها و دولت هستند و درپی رسیدن به قدرت از طریق تضعیف گروه های دیگر در ترکیه می باشند. کردها هم برای آنها از این قاعده مستثنی نیستند. به همین خاطر نیز در درگیری اخیرشهر جزیره قطعاً دست داشته اند.
عملکرد دولت ترکیه در این حوادث چگونه بوده است؟
دولت ترکیه، در بسیاری از مراحل مذاکرات دست به نیرنگ زده و به طرق مختلف مذاکرات را به تعویق انداخته است. مثلأ اخیرأ عنوان کردند که ما برای حل کامل مسائل آماده ایم ولی مردم ترکیه آماده پذیرش کردها نیستند. این شوخی بسیارخنده داری بود که عنوان می کردند. مسأله از این نیز عمیق تر است. مثلأ در مورد کوبانی می گفتند که کوبانی چه ربطی به کردها دارد. ترکیه علناً از داعش پشتیبانی می کرد؛ ما در آزاد کردن گروگان های کنسولگری ترکیه در موصل این حقیقت را دیدیم. دولت ترکیه با نیت قلبی پاک مذاکرات صلح را دنبال نمی کند. آنها نه می خواهند مذاکرات سریعاً به نتیجه برسد و نه می توانند بگویند که نمی خواهیم آشتی برقرار شود، اما با طولانی تر نمودن فرآیند صلح درصدد بیزارنمودن و  ناامید کردن کردها هستند. می خواهند کردها به نقطه ای برسند که بگویند دولت هر چه بدهد ما قبول خواهیم کرد و کافی است. مثلأ در درگیری اخیر با سرعت برق آسایی گفتند که حزب مطالبه آزاد موسوم به هداپاردر این واقعه مظلوم واقع شده است. عجیب است که آنها درمورد درگیری شهر جزیره چقدر زود فهمیدید که مقصر کیست؟ کردها با اراده مصمم، حق و حقوق و موجودیت خود را به مردم ترکیه اثبات خواهند کرد. ترکیه در هر موردی مانع تراشی می کند و نمی خواهد که کردها بگویند ما حقمان را از دولت گرفتیم، بلکه می خواهد بگوید که ما حقتان را به شما دادیم و شما باید از صمیم قلب از ما متشکرو سپاسگزار باشید.
به نظر شما این حادثه به مانند رخدادهای ۶و۷ نوامبر موجب کند شدن روند مذاکرات صلح خواهد شد؟
بله. درگیری های اخیر شهر جزیر، مذاکرات صلح را احتمالا به تعویق خواهد انداخت. دولت ترکیه نیز همین را می خواهد و این نیز یکی دیگر از تاکتیک های متعدد حکومت است. درگیری های جزیره اثر منفی بر مذاکرات صلح و آشتی خواهند داشت. درست است که دولت از لحاظ اداری و نظامی قوی و قدرتمند به نظر می رسد ولی کردها نیز از لحاظ روانی، سازمان دهی و حقوقی از دولت قوی تر بوده و بر موانع فوق پیروز خواهند شد.
به عنوان فعال سیاسی کرد تا چه اندازه به مذاکرات مستقیم دولت و اوجالان خوشبین هستید؟
من به مذاکرات مستقیم بین دولت و اوجالان بسیار خوش بین هستم. ۲۰۰ سال است که کردها مورد ظلم و ستم قرار گرفته اند، مشکل از طرف کردها نیست، چراکه دولت ترکیه کردها را انکار کرده است و علت اصلی جنگ و درگیری نیز همین انکارکردن کردها است. به دلیل اینکه قبلأ انکار وجود داشت، جنگ ادامه پیدا کرد ولی در ۲۰ سال اخیر با پیشرفت تکنولوژی و ارتباطات وسیع، مردم و کردها ازهمه وقایع دنیا از قبیل جنگ جهانی اول و دوم، دوران عثمانی و قرارداد لوزان و دیگر موارد باخبر شده اند. دیگر سیستم انکار از بین رفته است و مسئله باید از راه مسالمت آمیز مسأله حل شود. اوجالان باعث پیشرفت مذاکرات صلح، پایان جنگ و درگیری و راه حل های انسانی گردید و نگذاشت که دولت، کردها را مجبور به ادامه جنگ و نابودشدنشان کند. چراکه دولت دارای امکانات بیشتری است و توانایی ضربه زدن به کردها را دارد. اوجالان می گوید وقتی که دولت فهمیده است که مشکل چیست، حل کردن مسأله بسیار آسان است. در ترکیه نیز تغییراتی در حال رخ دادن است. سیاستِ یک زبان، یک ملت و یک پرچم دیگر جوابگو نیست. ما با یکپارچگی و اتحاد کلی ترکیه مشکلی نداریم ولی باید زبان ها و فرهنگ ها و ادیان مختلف را قبول کرده و آزادی های بدیهی آنها را بپذیرند. دولت ترکیه هنوز هم اصرار دارد که همه ترک مسلمان سنی آن هم حنفی هستند. آنها حتی کردهای سنی شافعی و شیعیان علوی را نیز قبول نمی کنند، ارمنی ها، آسوری ها و دیگر مذاهب را نمی پذیرند. دولت حق ندارد که فکر، زبان و یا مذهبی را بر سر کسی اجبار کند. هرکس بر خلاف آنها فکر کند، تروریست است وباید ازبین برود. با اینکه بیشتر از۴۰۰ سال است که در خاورمیانه جنگ و درگیری وجود داردولی  در عراق و سوریه همه چیز آشکار است، آمریکا متوجه شده که جنگ راه حل مناسبی برای آوردن دموکراسی نیست. ترک ها قبلأ کردها را درک نمی کردند، اما درحال حاضر آنها نیز فهمیده اند که کردها چه می خواهند، به همین خاطر نیز ایجاد موانع و آوردن بهانه های مختلف، داستانی بیش نبوده و تنها سیاست بیهوده و اغفال کننده است و بس. من به تفکر و خواسته های دموکراتیک و انسان دوستانه اوجالان برای رسیدن به دموکراسی و آشتی دائمی و مذاکرات مستقیم وی با دولت بسیار خوش بین هستم، هرچند که ممکن است این پروسه به تعویق نیز بیفتد ولی حتمأ به نتیجه خواهد رسید.
شما شهردار یکی از مناطق ماردین هستید. موضع کنونی مردم ماردین در مورد مذاکرات چیست؟ آیا آنها امیدی به صلح دائم دولت ترکیه و پ.ک.ک دارند؟
مسأله کردها، تبدیل به مسأله ای بین المللی شده و مردم دیاربکر و ماردین نیز که من آنها را از نزدیک می بینم در همه جا حتی در قهوه خانه ها، در بازار و در محل کارشان نیزاز آشتی صحبت به میان آورده و به مذاکرات صلح خوش بین هستند. مردم از کشتار و قتل ها بیزار و عاجز شده و ترسیده اند. باور کنید که حتی کودکان نیز تشنه آشتی هستند. مردم به مذاکرات صلح بسیار امیدوارند ولی بعضی ها نمی توانند و می ترسند که آشکارا صحبت از حقوق خود به میان بیاورند. درمورد تحقق حقوق کردها، مهم نیست که به نام پ.ک.ک و یا سازمان دیگری تمام شود، مهم ایجاد صلح است.
چنانچه صلحی میان پ.ک.ک و دولت شکل بگیرد و برطبق برنامه پ.ک.ک با خلع سلاح، نیروهای خود را به جامعه شهری ترکیه بازگرداند، آِیا به فرض در شهر بزرگی مانند ماردین پتانسیلی برای تزریق این خیل عظیم از اعضای پ.ک.ک به جامعه وجود دارد.
هیچ مشکلی وجود نخواهد داشت، آنها نیز فرزندان این سرزمین بوده و خویشاوندان و برادران ما هستند. پس از برقراری دموکراسی و آزادی، همه به صورت مسالمت آمیز زندگی خواهند کرد. مردم قبلأ از ترس دولت بعضی چیزها را می گفتند ولی پس از ۴۰ سال جنگ و تلاش فراوان شرایط تغییر کرده است. مشکل از مردم نیست بلکه به دولت برمی گردد. مردم مشکل خاصی ندارند، دولت ترکیه نخواسته است مشکلات حل شود. دولت از خویشاوندی کردهای ترکیه و سوریه نیز می ترسد، این منطق عجیبی است.
آیا فضای جامعه آماده و پذیرای نیروهای پ.ک.ک در داخل شهرها خواهد بود؟
در شهرهای غیر کردنشین، شرایط بسیار متفاوت و سخت تر خواهد بود و این واقعیتی انکارناپذیر است، چراکه دولت در سالهای متمادی با شستشوی مغزی مردم، تفکری مسموم آفریده است. دولت هر شهروندی را ترک محسوب کرده است، اما حزب جدید ما، یعنی حزب دموکراتیک خلق ها درحال تغییر این تفکر اشتباه است، ولی این پروسه زمان بر خواهد بود. ج.ه.پ و م.ه.پ نیز از این قاعده مستثنی نیستند. هر دو شبیه هم بوده و دارای تفکری مسموم هستند. ولی مردم متوجه شده اند که برخلاف تبلیغات منفی دولت، کردها از غار وکوه بیرون نیامده و آنها نیز انسان هستند. چپ ها و انسانهای روشنفکر ترکیه نیز بسیاری از واقعیت های موجود را دیده و به زبان می آورند. تغییرات مثبت روی خواهند داد. اگر در شهرهای غیر کرد فرضاً  ۶۰ سال  زمان لازم باشد، در کردستان ۶ سال لازم خواهد بود تا شرایط مهیای حضور نیروهای پ.ک.ک در شهرها و زندگی مدنی شود. شاید پیشتر این مسأله خیلی مشکل بود ولی امروز جنگ، جنگ آزادی، دموکراسی و انسانیت است و مردم دیگر اعتنایی به داستان های دولت ترکیه نمی کنند. با تمام اوصاف بنده به ایجاد صلح و به نتیجه رسیدن مذاکرات صلح امیدوار هستم. مطالبات ما بسیار بدیهی و ساده هستند: قبول کردن همدیگر، ارزش قائل شدن برای فرهنگ، زبان و مذاهب یکدیگر.