قومیت گرایی در کردستان پدید آورنده : قدرت الله بهرامی/کارشناس ارشد علوم سیاسی ،

چکیده

جریان های قومی در کشور ایران غالبا با تکیه بر ناسیونالیسم و تحت شرایط مساعد داخـلی و خـارجی شکل می گیرند بسیاری از رهبران این جریان ها تحت عنوان خود مختاری و بـرای رسـیـدن بـه اهـداف خود، خواسته یا ناخواسته دست کمک به طرف بیگانگان دراز نموده ، بستر مناسب را برای مداخلات آنها فراهم می سازند. قـومـیـت گـرایـی کـُردی بـه شـیـوه فـوق در کـشـور مـا شـکـل گرفت و طی دو مرحله یعنی قبل و بعد از انقلاب اسلامی و تحت عنوان خود مختاری ، نـه تـنـهـا خـدمـتـی بـه کـردسـتـان و مـردم مـسـلمـان و ایـرانـی الاصـل و مـیـهـن دوسـتِ آن نـکرد، که خرابیهای بسیار به بار آورد و همه سرزمین ایران را دچار بحران نمود. مـقـاله حـاضـر در پـی اثـبـات ایـن فـرضـیـه است که جریان قومی کردی علی رغم داشتن بـعـضـی ابـزارها، به دلیل وابستگی به بیگانگان و نیز عدم شناخت از مردم مسلمان کردِ مـقـیـد و مـلتـزم بـه احـکام دینی و تمامیت ارضی ایران ، نتوانست به آرزوی خود برسد و شکست خورد و باقیمانده آنها نیز جز در مسیر شکست و نابودی قدم برنمی دارند.

کـلید واژه ها: جریان قومی کردی ، قومیت گرایی ، کردستان ، وابستگی به بیگانگان ، خود مختاری

مقدمه

هـمدیگر زندگی کرده و در مواقع بحران از این مرز و بوم دفاع نموده اند. گرایش عمده اقـوام ایـرانـی ، هـمـواره مـحـافـظـت از تـمـامـیـت ارضـی کـشـور بـوده و هـسـت . بـا ایـن حـال بـعـضـی از افـرادی کـه قدرتی کسب کرده و داعیه رهبری این اقوام را داشته اند، در بـرهـه هـایـی از تـاریـخ تـحـت تـاءثـیـر عـوامـل داخـلی مـثـل هـمـبـسـتـگـی قـومـی ، احـزاب سـیـاسـی و مـوقـعـیـت جـغـرافـیـایـی و نـیـز عـوامـل خـارجـی ، از جمله حمایت بیگانگان به خصوص قدرتهای بزرگ غرب و شرق ، از شورش های قومی ، شعار واگرایی سرداده اند. یکی از جریانات قومی که طی دهه های گذشته دوبار کشور ایران را دچار بحران نموده جـریـان قـومـی ـ کـُردی اسـت . زمـان ایـجـاد ایـن بـحـران هـا، بـه هـنـگـام انـتـقـال قـدرت بـوده ، یـعـنـی زمـانـی کـه رهـبـران گـروه هـای کـُرد، دولت مرکزی را در حال ضعف می دیدند. در این هنگام با تکیه بر مطالبات قومی ، دست به سلاح برده ، با شـعـار خـود مـخـتـاری کـوشـیـده اند از برقراری حاکمیت دولت مرکزی در منطقه جلوگیری نمایند. بـا ایـن حـال حـمـایت بیگانگان و به خصوص امریکا از جریان قومی کردی انکارناپذیر است آمریکا با هدف فشار بر جمهوری اسلامی ایران به صورت همه جانبه ، با کمک های مـالی ، آموزش نظامی ، در اختیار قرار دادن سلاح و مهمات و… تحت عنوان رعایت حقوق قوم هـا، از جـریـانـات قـومـی کـردی حـمـایت می کند به گونه ای که اغلب کمیته های مرکزی احزاب کردی ، خود مختاری خود را در وابستگی به غربی ها و به خصوص امریکا تصور مـی کنند غافل از آن که مردم مسلمان کرد به خاطر داشتن سابقه درخشان در اسلام و قرابت بـسـیـار نـزدیـک بـا مـذهـب اکـثـریـت مـلت ایـران و هـمـچـنـیـن بـه سبب آن که کردها از اقوام اصـیـل ایرانی هستند، نخواهند گذاشت احزاب خود فروخته با ادعای حمایت و نجات بخشی خلق کرد نیات پلید خود را به انجام رسانند. ایـن مـقـاله جـریـان قـومـی ـ کـردی داخـل ایـران ، در مـقـطـع پـس از انـقلاب اسلامی را مورد بـررسـی قـرار مـی دهـد هـر چـنـد بـه تـنـاسـب بـحث اشاراتی به سابقه این جریان در قبل از انقلاب هم شده است .

۱. جریان قومی ـ کردی تعریف واژه ها: به مجموعه ای از احساسات قومی و آرزوها و اهداف مشترکی گفته می شود کـه مـردم کـُرد را دور هـم جـمـع نـمـوده و بـا تـکـیـه بـر آن عـنـاصـر، بـه دنبال قبضه قدرت و مستقل فرهنگی سیاسی می باشند. هر یک از کلمات تشکیل دهنده این عبارت را می توان این گونه شرح داد. ۱ ـ ۱. جریان جـریـان در اصـطـلاح سـیـاسـی ، بـه مـعنای یک طیف گسترده فکری ، اعتقادی ، سیاسی و عـقـیـدتـی اسـت . یـک جـریـان مـمـکـن اسـت شـامـل چـنـدیـن گـروه ، حـزب ، جـنـاح و تـشـکـل بـاشـد کـه از نـظـر مـبـانـی فـوق دارای اشـتـراکـاتی باشند و اهداف خاصی را دنـبـال کنند و در مواقع انتخابات ، مبارزات و تحولات سیاسی و اجتماعی یک نقش منسجم و واحد را اجرا نمایند.۳۸۳ ۲ ـ ۱. قوم قـوم عـبـارت اسـت از یـک جـمـعـیـت انـسـانـی مـشـخص با یک افسانه اجدادی مشترک ، عناصر فرهنگی ، پیوند با یک سرزمین یا وطن .۳۸۴ مـشـخـصـه هـای ایـن تـعـریـف بـه ایـن شـرح می باشد: جمعیت انسانی مشخص با یک نام از دیـگـران متمایز می شود تا قابلیت شناسایی پیدا نماید، عقاید و نژاد مشترک و خاطرات تـاریـخـی بـرای یـک قـوم فـوق العـاده مـهـم اسـت ، اجـزای فـرهـنـگـی مـشـتـرک کـه شامل مذهب و زبان ، آداب و رسوم ، لباس ، غذا و موسیقی می باشد و حس وابستگی به یک سرزمین به عنوان عامل همبستگی و وحدت منافع از مشخصه های قوم می باشد.۳۸۵ ۳ ـ ۱. کُردی کـردهـا یـکـی از شـعـبـه های مشهور نژاد آریایی هستند که در ناحیه وسیعی با حد شمالی دامـنـه هـای جـنـوبـی فـلات ارمـنـسـتـان و حـد جـنـوبـی رود دجـله زنـدگـی مـی کـنـنـد. طـول ایـن نـاحیه از جنوب شرقی به شمال غربی ۶۰۰ تا ۱۰۰۰ کیلومتر و عرض آن از ۱۲۰ تـا ۴۰۰ کـیـلومـتـر بوده و میان چهار کشور ترکیه ، عراق ، ایران و سوریه تقسیم شـده اسـت . کردهای ساکن ایران هم اکنون در منطقه ای که از زمان سلجوقیان (۷۴۰ ه‍ . ق ) به نام کردستان نامیده شده است زندگی می کنند.

 ۲. مبانی فکری جریان قومی کردی ۱ ـ ۲. بحران هویت ناشی از تقسیم کردها تا قبل از جنگ جهانی اول ، جمعیت کردها در داخل مرزهای سه کشور ایران ، عثمانی و کردهای مـسـتـقـر در آن امپراتوری بین سه کشور ترکیه ، عراق و سوریه تقسیم شدند. در پیمان سـور بـیـن مـتـفقین و عثمانی نیز مقرر شده بود که به کردها خود مختاری داده شود که این وعده ها عملی نشد و زمینه را جهت ایجاد شکاف دایمی میان کردها و دولت مرکزی فراهم نمود جـریـان قـومـی ـ کـردی در ایـران در ایـن جـنـگ نمایان نمی شود، در عوض این جریان به شـکـل خـود مـخـتـاری آن هـم از کـردسـتـان عـراق و تـرکـیـه و در اثنای جنگ جهانی دوم وارد کردستان ایران می گردد.۳۸۷ کردهای ایران مردمی مسلمان و ایرانی بوده و به ریشه های تاریخی و فرهنگ و مفاخر م%D