از نظر صلاح الدین دمیرتاش، رئیس مشترک حزب اکثرا کُرد دموکراتیک خلقها (HDP)، گزارش هایی مبنی بر اینکه دولت ترکیه قصد دارد همانطور که ببرهای تامیل درسریلانکا سرکوب می شوند، جنبش کُردها از بین ببرد، واقعیت دارد. اما هر گونه عملیاتی از این دست محکوم به شکست است. دمیرتاش معتقد است اگر آمریکا مجبور شود میان ترکیه و کردها یکی را انتخاب کند، قطعا ترکیه را انتخاب خواهد کرد.

دمیرتاش در مصاحبه با المانیتور همچنین گفت شدت عمل نیروهای امنیتی آنکارا در رابطه با حزب کارگران کردستان (پ.ک.ک.) و افزایش فشار بر HDP با تلاش برای سرکوب خودگردانی مستقل کردها در سوریه، از جمله استفاده از دولت اسلامی (IS) در جنگ نیابتی، در یک راستاست. دمیرتاش اظهار داشت که توانمندسازی کردها در خاورمیانه به نقطه ای بدون بازگشت رسیده است و این که قدرت های بین المللی درگیر در منطقه باید به دنبال توسعۀ روابط استراتژیک خود با کردها باشند.

رهبر HDP از سفر اخیر خود به روسیه، که آنکارا آن را “خیانت” خواند و محکوم کرد، دفاع کرد و گفت کردها به هیچ وجه قصد ندارند در بحران جاری بین آنکارا و مسکو به ابزار روسیه تبدیل شوند. وی درباره سفر خود به ایالات متحده در اوایل ماه دسامبر گفت: HDP در واشنگتن دارای اعتبار است، اگر چه او معتقد است که ایالات متحده اگر مجبور باشد میان آنکارا و کُردها یکی را انتخاب نمایید، در کنار ترکیه خواهد ماند.

دمیرتاش، که فارغ التحصیل دانشکده حقوق از دانشگاه آنکارا است، کار خود را به عنوان یک وکیل شروع شد و قبل از ورود به دنیای سیاست به عنوان رئیس شعبه دیاربکر انجمن حقوق بشر فعالیت می کرد. در سال ۲۰۱۰، به عنوان رئیس حزب صلح و دموکراسی انتخاب شد و پس از آنکه HDP در ژوئن ۲۰۱۴ جایگزین آن حزب شد، سمتش را حفظ کرد. محبوبیت وی به سرعت و فراتر از رای دهندگان کردها در جنوب شرقی ترکیه افزایش یافت و در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۱۴، ۹٫۷ درصد کل آراء را کسب کرد. در انتخابات پارلمانی که در ماه ژوئن ۲۰۱۵ برگزار شد، محبوبیت و جاذبه او در کمک به HDP برای کسب ۱۳٫۱٪ تاریخی آرا تاثیر گذار بود. با این حال، آراءHDP در انتخابات مجدد در ماه نوامبر، در حالی درگیری تازه ای میان نیروهای امنیتی ترکیه و پ.ک.ک بوجود آمده بود، به ۱۰٫۷٪ کاهش یافت.

المانیتور: پس از سفر شما به روسیه، شما آشکارا توسط دولت، از جمله احمد داود اوغلو نخست وزیر و رئیس جمهور رجب طیب اردوغان، هدف قرار گرفتید. شما متهم به “خیانت” شدید. آیا روسیه در تلاش است تا از «کارت کردها» علیه ترکیه استفاده کند؟ به نظر شما برنامه بازی مسکو چیست و شما در کجای این شرایط قرار می گیرید؟

دمیرتاش: من سال گذشته هم به روسیه سفر کرده و با معاون وزیر امور خارجه ملاقات کرده بودم. بدون شک، روسیه محاسبات و سیاست های خاصی برای خاورمیانه، سوریه و ترکیه دارد. با این حال، ما هیچ چشم اندازی نداریم که ما را به ابزاری برای این سیاست ها تبدیل کند و روسیه نیز رویکردی برای این کار نشان نداده است. در ملاقات ما با سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه، وی به طور خاص اشاره کرد که آنها ما را به عنوان یک «کارت کردی» در سوریه، عراق و ترکیه نمی ببینند. در هر صورت، این امری بدیهی است که HDP به هیچ رابطه ای علیه ترکیه وارد نخواهد شد. نخست وزیر و دولت از فعالیت های دیپلماتیک HDP به شیوه ای بسیار احساسی و کودکانه، از طریق سیاستی که هدف آن مصرف داخلی است، انتقاد می کنند. دولت خود مشتاق به برقراری رابطه با روسیه است. این که آنها می بینند HDP در این زمان مورد استقبال گرم قرار گرفت آنها را ناراحت می کند. در واقع، آنها به خوبی می دانند که این خیانت نیست و نه می تواند خیانت باشد.

المانیتور: وزیر امور خارجه مولود چاوشوغلو می گوید روابط با روسیه رو به بهبود است، اما روسیه به تحریم های خود ادامه می دهد. این تنش های دوجانبه چگونه بر سیاست کردی تاثیر می گذارد؟

دمیرتاش: ترکیه می خواهد روابط خود با روسیه را ترمیم کند. حزب عدالت و توسعه [آک پارتی]، مشتاق است یک “خائن” باشد اما به نظر می رسد روسیه عجله ای (برای ترمیم روابط) ندارد. [مسکو] می خواهد از اشتباه فاحش دولت حزب عدالت و توسعه بیشترین بهره را ببرد. مسکو نمی خواهد تنها با مقابله به مثل کردن پاسخ ترکیه را بدهد. آنها یک روند تحریم را در پیش می گیرند که در طول زمان افزایش خواهد یافت تا بدین وسیله نفوذ روسیه در خاورمیانه را افزایش داده و از نفوذ ترکیه کم کنند. بنابراین، کاهش تنش ها چیزی نیست که در حال حاضر روسیه واقعا به دنبال آن باشد.

المانیتور: و فواید این سفر برای سیاست کردی چه بود؟

دمیرتاش: هر کجا که بروم، می گویم HDP حزبی است که پیشرو تغییر در ترکیه است. این پایه و اساسی است که ما سعی داریم بر اساس آن روابط خود را توسعه دهیم. من همچنین می گویم که بر خلاف قرن گذشته، کردها به قدرتی سیاسی و بازیگری سیاسی در خاورمیانه گسترده تر تبدیل شده و آنها به طور فزاینده از این قدرت به سمت آزادی و ایجاد حاکمیت استفاده می کنند. این را می گویم منظورم در ترکیه است. به عبارت دیگر، توسعه روابط استراتژیک با کردها باید به هدفی برای قدرت های منطقه ای و بین المللی تبدیل شود چرا که کردها و کردستان واقعیت های خاورمیانه در قرن آینده خواهند بود.

کردها در قرن گذشته فاقد کشور بودند. زمانی که خاورمیانه ۱۰۰ سال پیش تقسیم شد آنها نتوانستند هیچ گونه حاکمیتی کسب کنند. با این حال، آنها در گذر قرن بیکار ننشستند. آنها سازمان یافته، قدرت را به دست آورده و آگاهی خود را افزایش داده و به خوبی برای قرن جدید آماده شدند. کشورهای سراسر جهان اخیرا شروع به درک این (واقعیت) کرده اند. ایالات متحده آمریکا پس از حمله [۲۰۰۳] به عراق این واقعیت را درک کرد، روسیه با جنگ سوریه، و اروپا به ویژه بریتانیا و آلمان، اخیرا این را درک کرده اند. قدرت به خوبی سازمان یافته و قابل توجه مردمی که به طور موثر با داعش در حال جنگ است توجه همه را جلب کرده است و همه متوجه شده اند که نمی توان این قدرت را از طریق یک توطئه ای همانند موافقتنامه سایکس- پیکو در قرن گذشته تحت سلطه در آورد. امروز هیچ مسئله ای در سوریه و عراق بدون کردستان مورد بحث قرار نمی گیرد و همه مجبور اند این امر را در نظر بگیرند.

المانیتور: برخی می گویند اگر ایالات متحده مجبور شود میان ترکیه و کُردها یکی را انتخاب کند، ترکیه را انتخاب خواهد کرد. آیا جنبش کُرد اقدامات پیشگیرانه ای را  در برابر چنین امکانی صورت داده است؟

دمیرتاش: این که روابط ایالات متحده و ترکیه بسیار با دوام بوده و نمی توان به راحتی آن را به هم زد یک واقعیت است. هر کس باید در زمان اجرای برنامه هایش این را در نظر داشته باشد. بدون شک اگر ایالات متحده آمریکا مجبور شود میان کردها و ترکیه یکی را انتخاب کند قطعا ترکیه را انتخاب خواهد کرد. چیزی که اینجا مهم است این است که کردها تا چه اندازه می توانند از طریق قدرت- نفس [یعنی، اعتماد به نفس] روی پای خود بایستند. هیچ راه دیگری برای گرفتن اقدامات احتیاطی وجود ندارد. ائتلاف بین المللی به طور فعال از نیروهای کرد در سوریه پشتیبانی کرده است، اما باید موضعی روشن درباره اینکه آیا این پشتیبانی به [نوعی از] جایگاه برای کردها منجر خواهد شد، ایجاد شود. ایالات متحده و روسیه حساسیت های ترکیه و به ویژه ایران را در نظر خواهد گرفت. تنها توازن قدرت که می تواند این شرایط را تغییر دهد حکومت کردها در عراق و سوریه است. ساده لوحانه است که انتظار داشت کردها تنها با تکیه بر توازن بین المللی به این جایگاه دست یابند. من کردها را ساده لوح نمی پندارم.من می گویم که برای کردها هیچ چیز مثل گذشته نخواهد بود.

المانیتور: شما در اوج تنش میان ترکیه و روسیه چه چیزی را با روسیه مورد بحث قرار دادید؟

دمیرتاش: این نه HDP، بلکه جنون حزب عدالت و توسعه بود که تنش های میان دو کشور را بوجود آورد. هواپیمای روسیه توسط تصمیم گیری های مجلس، که HDP نیز آن را تایید کرده بود، ساقط نشد. حزب عدالت و توسعه به تنهایی این تصمیم را گرفت و حتی رئیس جمهور و نخست وزیر اعلام کردند که از این اقدام پشیمان هستند. اگرHDP  امروز به یونان، ارمنستان و یا ایران می رفت و یا با دمشق و یا بغداد تماس برقرار می کرد باز خائن نامیده می شد. هیچ کشور همسایه ای باقی نمانده است که ترکیه رابطه ی خوبی با آن داشته باشد. خود تیم اردوغان-داود اوغلو این روابط را به وضعیت فعلی در آوردند. و قرار نیست ما سیاست دیپلماتیکی را دنبال کنیم که وابسته به یا محدود به بی نظمی ای باشد که آنها در روابط خارجی ایجاد کرده اند. بله، ترکیه تقریبا به حالت جنگ با روسیه در آمده است، اما ما گروگان این سیاست نادرست نیستیم؛ آن هم در شرایطی که خود دولت [در پشت صحنه] خواستار ترمیم روابط است. با لاوروف، تحولات خاورمیانه و سوریه و شیوه ی تعامل کردها با آن را مورد بحث قرار دادیم. کارکنان، کارفرمایان و دانشجویان (ترکیه ای) زیادی در روسیه هستند و ما دیدگاههای خود را در مورد وضعیت فعلی و آینده بیان کردیم. ما آمادگی مان را برای ایفای نقش خود در کاهش تنش میان ترکیه و روسیه اعلام نمودیم. آن نشست جلسه ای پربار و مثبت بود.

المانیتور: سفر شما به ایالات متحده نیز به همین اندازه پربار بود؟

دمیرتاش: ایالات متحده در خاورمیانه دارای نفوذ است و بایستی سیاست های ما به این واقعیت اذعان داشته باشد. این نه کردها و نه HDP بودند که ایالات متحده را به خاورمیانه دعوت کردند آنها (خودشان) اینجا هستند. پس، ما نمی توانیم سر خود را زیر برف کنیم. ما زمانی که در ایالات متحده بودیم سعی کردیم بفهمیم ایالات متحده در خاورمیانه به دنبال چیست. ما راه حل های پیشنهادی HDP در خصوص کردستان سوریه و عراق و سیاست های مان درباره راه حلی دموکراتیک در ترکیه را (به آنها) انتقال دادیم. ما دیدیم که آمریکایی به سخنان HDP ، در مواردی که میان آنچه که ما گفتیم و اطلاعاتی که دریافت کرده بودند اختلاف وجود داشت، توجه نشان می دادند. آنها اکنون کردها را به عنوان واقعیت و قدرتی غیر قابل انکار پذیرفته و سیاست های خود را بر اساس آن پیش می برند. ایالات متحده کردها را هدایت نمی کند. بلکه این مبارزه کردی است که به سیاست کردی ایالات متحده در خاورمیانه جهت می دهد.

المانیتور: نیروهای دموکراتیک سوریه به غرب رودخانه فرات، که ترکیه آن را خط قرمز اعلام کرده بود، رسیده اند. آیا فکر می کنید ترکیه می تواند از این خط قرمز پا پس بکشد؟

دمیرتاش: نیروهای دموکراتیک سوریه در حال انجام عملیاتی به سمت غرب فرات هستند و نیروهای کرد در میان آنها وجود دارند. حساسیتهای ترکیه در مورد این موضوع در سطح رسمی ابراز شده است. بحث بیش از حد بر سر این موضوع بی معنی است. این وضعیت موجود است که حائز اهمیت است. به نظر من، نباید این موضوع بیش از این باعث ناراحتی ترکیه شود. اگر ترکیه این را پیش روی واحدهای [کرد] مدافع خلق [YPG] نداند، بی معنی است که ما آن را پیشروی YPG بدانیم. بیرون کردن داعش از منطقه است که اهمیت دارد.

المانیتور: چرا فکر می کنید داعش برای مقابله با کردها به منطقه آمده است؟

دمیرتاش: اردوغان داعش را جنایتکار بین المللی و مجری دست دوم می داند که درست است. با این حال، آنچه اردوغان پنهان می کند این است که ترکیه یک بازو یا یک جناح در این سازمان جنایتکار مقاطعه کار فرعی، دارد… گروهی که جنگ نیابتی را از طرف ترکیه انجام می دهد. من مطمئن هستم که اسد (بشار اسد رئیس جمهور سوریه) نیز، گاهی اوقات از این سازمان استفاده کرده است. عربستان سعودی، قطر، ایران، همه، جنگی نیابتی [در سوریه] به راه انداخته اند. پیش از این، جبهه النصره بود. همه این گروه ها از ارتش آزاد سوریه (FSA) پدید آمده اند که همه کشورهای غربی و به خصوص ترکیه از آن به عنوان به اصطلاح اپوزیسیون میانه رو حمایت کرده اند. پس از مدتی ارتش آزاد سوریه عناصر افراطی را از صفوف خود خارج کرد و آنها – به طور کامل با حمایت کشورهای بی شمار که طرح های برای سوریه داشتند- به سازمان فعلی تکامل یافتند. همه از داعش برای انجام حملات و عملیاتی که در خدمت منافع آنها است، استفاده می کنند. ترکیه نیز این کار انجام داده است. ترکیه بطور قابل توجهی از داعش حمایت و استفاده کرده است. حملات داعش علیه کردها به منافع ترکیه و اسد کمک کرده است، بنابراین آنکارا و دمشق در مورد این مسئله سکوت اختیار کرده اند.

المانیتور: برخی مدعی اند عملیات گسترده ای که جنبش کردی در ترکیه را در حال حاضر هدف قرار داده به تحولات روژاوا مرتبط هستند. آیا شما موافق اید؟

دمیرتاش: اینها فرآیندهایی هستند که به طور مستقیم برهم اثر می گذارند. انگیزه آزادی و پیروزهای تحت رهبری حزب [کُرد] اتحاد دموکراتیک [سوریه] علیه داعش ترکیه را عصبانی کرده است. ترکیه وجود یک نهاد کردی [در سوریه] را تهدیدی برای آینده می داند. قدرت گرفتن کردها در ترکیه نیز تهدید تلقی می شود. بنابراین، یک کمپین فشار و سرکوب علیه کردها به عنوان بخشی از همان طرح، در هر دوی روژاوا و ترکیه به راه انداخته شده است. آنها از داعش به عنوان نیرویی نظامی علیه کردها استفاده می کنند اما زمانی که دیدند این اقدام زیاد کارآمد نیست، ارتش و پلیس را در ترکیه به طور مستقیم وارد عمل کردند. در حال حاضر مداخله نظامی مستقیم ترکیه در روژاوا امکان پذیر نیست، اما آنها به دنبال آن هستند تا جنبش کردی را در داخل ترکیه مشغول کرده و اجازه ندهند کردها توجه و نیروی خود را بر روژاوا متمرکز کنند. با این حال، نمی توانیم بگوییم جنگ در ترکیه فقط به خاطر روژاوا و جنگ در روژاوا فقط به خاطر ترکیه به راه انداخته شده است. هر دو متقابلا به هم مرتبط هستند.

المانیتور: صحبت از یک “طرح نابودی” – با الهام از طرح نابودی سریلانکا علیه ببرهای تامیل – وجود دارد که ظاهرا به دنبال حذف کامل جنبش کردی در ترکیه است. آیا این فقط یک شایعه است؟

دمیرتاش: این (طرح) در مطبوعات گزارش شده است و دولت صحبتی در مورد آن نکرده است. با توجه به اینکه آنچه که در حال حاضر وجود دارد اجرای سناریوهای از پیش برنامه ریزی شده است، وجود چنین طرحی کاملا ممکن به نظر می رسد. من فکر می کنم، این ادعاها بسیار جدی اند.

المانیتور: در مقایسه سریلانکا و ترکیه، نتایج چنین اقدامی چه خواهد بود؟

دمیرتاش: در سریلانکا، قتل عامی شدید علیه چریک های تامیل و مردمی که از آنها حمایت می کردند، صورت گرفت. در ترکیه، اگر حزب عدالت و توسعه قدرت انجام چنین کاری را داشت، تردید نمی کرد. اما کردستان سریلانکا نیست و پ.ک.ک ببرهای تامیل نیست. حزب عدالت و توسعه، حتی اگر هم بخواهد، نه قدرت و نه ابزار انجام چنین کاری را ندارد