کارشناس مسائل کردی گفت: اگر پ‌.ک‌.ک نتواند در کردستان سوریه برای خود کاری کند، قطعاً در ترکیه بازی را باخته و به همین خاطر اوجالان مسئله کردهای سوریه را به یک موضوع حیثیتی تبدیل کرده است.
انجمن بی تاوان آذربایجان غربی به نقل از خبرگزاری بین‌المللی فارس، کردهای سوریه، ترکیه و عراق در تحولات منطقه‌ای یک دهه اخیر بخصوص چند سال گذشته تاثیرات عمیقی داشته و دارند. این نقش تا بدانجاست که دیگر نمی‌توان چیدمان جدید منطقه‌ای را بدون حضور آنها نادیده گرفت. این جمعیت تاثیر گذار منطقه‌ای اما بخوبی در ایران شناخته شده نیست و درباره رابطه بین کردها و دولتمردان کشورهایشان، رابطه کردها با محیط منطقه‌ای و بین‌الملل و همچنین رابطه کردها با یکدیگر بررسی دقیقی صورت نگرفته است.

بر همین مبنا بر آن شدیم تا در این خصوص مصاحبه‌ای را با «محمد علی دستمالی» کارشناس مسائل کردی داشته باشیم تا به سوالات و ابهامات شکل گرفته در این خصوص پاسخ داده شود که حاصل آن در چند بخش از نظر خوانندگان می‌گذرد.

در بخش دوم این مصاحبه نیز وضعیت کردهای ترکیه و دولت این کشور مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

پ ک ک تشکیل اقلیم را دنبال می‌کند

فارس: در انتخابات بعدی «آ ک ‌پ» یا «ب د پ» یا هر جریان نزدیک به پ ک ک کدام می‌تواند آرای بیشتری را از مردم کرد کسب کند؟

دستمالی: انتخاباتی که قرار است در بهار سال آینده برگزار شود انتخابات شهرداری‌هاست. شهرداری‌ها در ترکیه جایگاه سیاسی و اجتماعی ویژه‌ای دارند. هر حزبی که یک شهرداری را می‌گیرد، بودجه را مستقیماً از دولت دریافت کرده و آن را خودش خرج می‌کند.

موضوع دوم ارتباطی است که شهرداری‌ با خواسته‌های فکری و سیاسی اوجالان دارد. امروز اوجالان و پ ک ک روی پروژه خودگردانی دموکراتیک برای مناطق کردی و افزایش اختیارات نهادهای محلی و استانی بحث و تبادل نظر می‌کنند. در پروژه جدیدی که به عنوان مهمترین مطالبه پ ک ک و اوجالان مطرح شده، شهرداری‌ها، استانداری‌ها و فرمانداری‌ها دراین سیستم اهمیت بالایی دارند. آنها قصد دارند که شهرداری‌ها را بگیرند و به واسطه شهرداری‌ها حوزه اختیارات و اقتدار شهردار را بیشتر کنند و روز به روز این الگو آنقدر گسترده شود که به سوی تاسیس اقلیمی مستقل حرکت کنند.

اردوغان آن قدر روی این موضوع سرمایه‌گذاری کرد تا بتواند آرای کردها را کسب کند. اردوغان تلاش دارد تا همه ارکان قدرت و از جمله شهرداری‌ها را از پ د پ که شاخه سیاسی پ ک ک است از مناطق کردنشین بگیرد.

انتخابات شهرداری‌ها از انتخابات مجلس نیز مهمتر است

انتخابات شهرداری‌ها حتی از انتخابات بعدی یعنی انتخابات مجلس ملی هم مهمتر است. چندین مولفه روی این موضوع تاثیرگذار است. مولفه اول مذاکرات صلح است که اگر بین ترکیه و پ ک ک به خوبی پیش رود و امتیازات خوبی به کردها داده شود و حزب صلح و دموکراسی سربلند و خشنود از آن خارج شود می‌تواند چند شهرداری دیگر را بگیرد، اما شواهد و ابهامات کنونی نشان می‌دهد که با امتیاز قطره چکانی اردوغان و چینش تیم خود در مناطق کردنشین، حزب صلح و دموکراسی در انتخابات پیش رو وضعیت جالبی نخواهد داشت و در بهترین شرایط تنها می‌تواند کرسی‌های فعلی را در شهرداری‌ها حفظ کنند.

آ ک پ یا حزب عدالت و توسعه اردوغان در این راستا حرکت می‌کند که کاهش تهدیدات امنیتی یا فعالیت‌هایی که منجر به تهدیدات امنیتی می‌شود با دادن امتیازات قومی و محدود رفع شود. این تحرکات به منظور جذب آرای کردها در راستای کسب قدرت محلی و خارج کردن قدرت از دست پ ک ک دنبال می‌شود.

اگر به همین روال پیش برویم، اردوغان موقعیتی به دست خواهد آورد که حتی اگر در مجلس ملی ترکیه اختیارات کردها افزایش یابد نیز چیزی دست پ ک ک را نخواهد گرفت. باید گفت که اردوغان به کردهای خود امتیاز می‌دهد، یعنی کردهایی که متمایل به اردوغان و حزب عدالت و توسعه هستند.

«حسین چلیک» معاون اردوغان در حزب عدالت و توسعه و سخنگوی این حزب از کردهای ترکیه است. وزیر دارایی، کار و خانواده نیز کُرد هستند. در واقع مهمترین رویکرد اردوغان در قبال کردهای ترکیه امتیاز و بها دادن به کردهایی است که نزدیک به حزب عدالت و توسعه هستند.

فارس: آرای کردهای ترکیه برای حزب عدالت و توسعه چقدر اهمیت دارد؟

دستمالی: دقیقاً به اندازه ۹ میلیون نفر اهمیت دارد. ما در ترکیه که بیشترین جمعیت کردهای ۴ کشور منطقه را دارد، ۹ میلیون رای دهنده کُرد داریم. اردوغان حتی به یک رای هم اهمیت می‌دهد. وی به شهرها و شهرک‌های کوچکی در ترکیه سفر و ساعت‌ها سخنرانی کرد که برای احزاب رده پایین‌تر ترکیه نیز اهمیت ندارد. اردوغان مبنا را بر این گذاشته که حتی اگر یک رای بیشتر نیز جمع کند، سلاحی است که بتواند با رهبر حزب حرکت ملی و رهبر حزب جمهوری خلق مبارزه کند.

فارس: آمار کردهای ترکیه چقدر است؟

دستمالی: جمعیت کردها دقیقاً مشخص نیست. تعداد کردهای غرب‌نشین در ترکیه زیاد است، یعنی کردهای استانبول، آنکارا و ازمیر. در شهر ۱۴ میلیونی استانبول بین ۵/۲ تا ۳ میلیون کُرد داریم، ولی در آمارها شهروندان چندان روی کرد بودن خود تاکید ندارند.

فارس: پارلمان ترکیه چند کرسی دارد و حزب عدالت و توسعه چند کرسی در این پارلمان دارند؟

دستمالی: از ۵۵۰ کرسی پارلمان ۳۲۵ کرسی در دست حزب عدالت و توسعه است. ۷۳ کرسی از ۳۲۵ کرسی متعلق به کردها است که رقمی معادل یک پنجم می‌شود و این میزان در مجلس ملی رقم قابل توجهی است.

امروز اردوغان هم کردها را جذب کرده، هم تهدیدات را کم می‌کند و هم در ساختار قدرت یارگیری می‌کند.

پ ک ک بدنبال کسب تکه‌ای از حکومت ترکیه است

فارس: کردهای ترکیه در مجلس ملی نقش متوازن کننده را ایفا می‌کنند یا خود تاثیرگذار و نقش ‌آفرینند؟

دستمالی: کردها در شرایط فعلی باز هم وزنه هستند. گفتمانی که کردهای پ ک ک از آن سخن می‌گویند همه مبانی سیاسی، اجتماعی و فرهنگی ترکیه را تحت تاثیر قرار می‌دهد و اردوغان به درستی به این نتیجه رسیده که پ ک ک به دنبال مطالبات کردی نیست. اردوغان امتیازات قابل توجهی به کردهای هوادار پ ک ک داده، اما آنها راضی نیستند چرا که می‌خواهند تکه‌ای از قدرت در نظام باشند.

امروز اردوغان با اعطای امتیازات سیاسی و فرهنگی به مبارزه با کردهای پ ک ک رفته و گفتمان «آپوئیسیم» (اوجالانی) در معرض خطر جدی قرار گرفته است.

سرنوشت مذاکرات پ ک ک و دولت ترکیه به کردستان سوریه گره خورده است

از لحاظ سرنوشت تاریخی و سیاسی باید گفت که مجموع این گفت‌وگوها و مذاکرات بین ترکیه و پ ک ک به وضعیت کردستان سوریه گره خورده است. اگر پ ک ک نتواند در کردستان سوریه برای خود کاری کند قطعاً در ترکیه بازی را باخته است و به همین خاطر است که اوجالان مسئله کردهای سوریه را به یک موضوع حیثیتی تبدیل کرده است. وی طی ۲ سال اخیر در زندان هرچه پیام داده در خصوص تشکیل ارتش ۱۵ هزار نفری و تقویت نظامی در سوریه بوده است.

فارس: علوی‌ها چه تعداد از مردم ترکیه را تشکیل می‌دهند؟

دستمالی: جمعیت علوی‌های ترکیه را حدود ۱۹ میلیون نفر تخمین می‌زنند که حدود ۳ و نیم میلیون نفر آنها کرد علوی هستند. البته بسیاری از خانواده‌های علوی ترکیه به حدی دچار خودباختگی دینی، فکری و فرهنگی شده‌اند که از بیان علوی بودن خود ابا دارند. آنها اصلاً مطالبات تندی ندارند، اهل بیت را دوست دارند و مذهب برای آنها شکلی از زندگی است و به طور جدی دنبال مطالبات بنیادین در ترکیه نیستند.

فارس: علوی‌های ترکیه بر مواضع ترکیه در مقابل سوریه چقدر تاثیر‌گذار هستند؟

دستمالی: طی ۲ سال گذشته که راهپیمایی‌های زیادی در ترکیه علیه سیاست‌های اردوغان درباره سوریه برگزار شد، هیچگاه علویان تجمع قابل توجهی نداشتند. رهبر حزب جمهوری خلق تاکنون ۳ بار هیئت پارلمانی فرستاده تا با بشار اسد دیدار کنند، اما آنها به نام علوی نرفته‌اند بلکه به نام حزب جمهوری خلق رفته‌اند.

علویان ترکیه به عنوان جمعیتی که دارای انسجام فکری و عقیدتی باشند و به سیاست‌های اردوغان اعتراض کنند در عرصه سیاسی حضور نداشته‌اند. آنها از سازماندهی سیاسی برخوردار نیستند و برای خود حزب تشکیل نداده‌اند و در معادلات ترکیه نقش چندانی نمی‌توانند ایفا کنند.

فارس: اردوغان در آغاز با عناصر مسلح پ ک ک وارد توافقاتی شد تا آنها از کشور خارج شوند و بعد وارد فضای فرهنگی و سیاسی جامعه کُرد شد تا آنها را جذب کند، این روش‌ها، ۲ مرحله از یک استراتژی است یا اردوغان با شکست در برنامه اول به سراغ هدف دوم رفت؟

دستمالی: ادوغان برای جلب رضایت کردها یک برنامه داشت و مهمترین مانع پیشبرد آن اقدامات نظامی پ ک ک بود که نمی‌توانست اقدام سیاسی را پیش ببرد. بهترین کار در ابتدا آرام کردن فضای کردی بود تا پس از آن اقدام سیاسی دنبال شود.

خروج نیروهای پ ک ک یک توافق بود، اما موازی با آن پروژه دیگر اردوغان که ایجاد فضای سیاسی در محیط کردی برای گسترده کرن قلمرو حزب عدالت و توسعه بود پیش رفت. ۲۰۰۰ نیروی مسلح پ ک ک در ترکیه حضور داشتند که تنها ۴۰۰ نفر آنها کشور را ترک کرده‌اند و ۱۶۰۰نیرو هنوز در خاک ترکیه مانده‌اند و پ ک ک در مورد خروج آنها به گونه ای چانه زنی می‌کند، که خروج نیروهای خود را منوط به گرفتن امتیازات جدید کند.
– See more at: http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13920909001255#sthash.ENCaUyE8.dpuf