اعراب سنی هم حق دارند دارای یک ساختار خودگردان باشند اما قرار نیست چنین ساختاری بر مبنای افراط و خشونت شکل بگیرد.

انجمن بی تاوان آذربایجان غربی به نقل از کردپرس، زبیر آبیدر در گفتگو با خبرگزاری کردپرس در خصوص اتفاقات اخیر سخنان را اذعان داشته  که به حضور مخاطبان محترم سایت ایفاد می گردد.
کردپرس/ زبیر آیدار، سیاست مدار کُرد و نماینده ی سابق شهر کُردنشین سرت در مجلس ملی ترکیه، در رشته ی حقوق تحصیل کرده است. او نیز مانند بسیاری دیگر از سیاست مداران کُرد، در دهه ی نود و پس از به بن بست رسیدن مذاکرات صلح بین عبدالله اوجالان و تورگوت اوزال رئیس جمهور وقت ترکیه و بالاگرفتن جنگ و تنش، ناچار شد کشور خود را ترک کرده و به اروپا برود. زبیر آیدار به همراه نمایندگانی همچون رمزی کارتال، نجدت بولدان و دیگران، در اروپا نهادی به نام «مجلس خارج از کشور کردستان » (PDWK) را تاسیس کردند که به عنوان یکی از نهادهای اقماری پ.ک.ک، بعدها زمینه ساز تاسیس نهاد دیگری موسوم به «کنگره ملی کُرد» (KNK) شد. چند روز پیش دادگاه جرایم سنگین آنکارا با صدور حکمی اعلام کرد که ۲۶ تن از ۳۱ سیاست مداری که در آن دوران به خارج از کشور گریخته و مجلس خارج از کشور را تشکیل داده اند می توانند به ترکیه بازگردند و دستگاه قضا، عدم دستگیری آنان را تضمین می کند. درباره ی این موضوع و همچنین در خصوص حملات داعش به موصل، تحولات عراق و انتخابات ریاست جمهوری ترکیه، با زبیر آیدار صحبت کردیم. وی در یکی از کشورهای اروپایی و در یک گفتگوی تلفنی، به سوالات کردپرس پاسخ داد.

کردپرس: باخبر شدیم که دادگاه جرایم سنگین آنکارا با صدور حکمی، بازگشت شما و ۲۵ تن از دیگر سیاست مداران کُرد را به ترکیه بلامانع دانسته و تضمین داده که شما را زندانی نکنند. این اقدام دستگاه قضا را چگونه ارزیابی می کنید؟ آیا ممکن است به زودی به کشور خود بازگردید؟
زبیر آیدار: خیر. مساله به همین سادگی نیست. حکمی که توسط دادگاه آنکارا صادر شده، فقط دربرگیرنده ی مسائل مربوط به پرونده ی «مجلس خارج از کشورکردستان» است. این موضوع نمی تواند چیزی را تغییر دهد و مطلقاً نمی تواند امکان بازگشت من و دیگر رفقایم را به ترکیه فراهم کند. چرا که ما در ترکیه و در دادگاه های مختلف این کشور چندین پرونده داریم و در حق ما به صورت غیابی حکم حبس ابد صادر شده و دستور دستگیری ما صادر شده است. خود من، شخصاً از سوی ترکیه در بولتن قرمز پلیس بین الملل (اینترپل) قرار گرفته ام. بنابراین حکم دادگاه جرایم سنگین آنکارا چیزی را تغییر نمی دهد و نمی تواند بر مسائل دیگر ما تاثیر بگذارد. آنان همچنان فعالیت های سیاسی و حزبی ما را به عنوان جرم تلقی می کنند و براساس همان قوانین و همان پرونده ها به راحتی می توانند ما را برای همیشه روانه ی زندان کنند. هزاران تن از فعالان سیاسی کُرد در زندان های ترکیه محبوس هستند و هزاران نفر نیز در کوه ها به سر می برند و برای آزادی زندانیان و همچنین فعالیت سیاسی دیگر رفقای ما، نیاز به احکام و اقدامات دیگری وجود دارد و مسائل و مشکلات بنیادین ما با چنین احکامی حل نمی شوند.

کردپرس: یعنی این حکم، حتی دارای یک بار معنایی و نمادین خاص نیست؟
زبیر آیدار: خیر. خیر. این یک پرونده ی محدود است و نمی توان گفت ارتباطی با مذاکرات صلح و مسائل دیگر دارد. وقتی که درخواست دستگیری ما به اینترپل داده شده و حکم ابد صادر کرده اند، چگونه می توان چنین احکام محدودی را به عنوان یک اقدام نمادین و مثبت تلقی کرد؟ مطلقاً نمی توان این حکم را به عنوان یک اقدام مثبت تلقی کرد. ظاهراً چند نفر بیمار بوده اند و قصد داشته اند به ترکیه بازگردند و از آن جایی که هیچ اتهام و پرونده ی دیگری نداشته و تنها جرم آنها مربوط به پرونده ی مجلس خارج از کشور بوده، مراجعه کرده و از مسئولین ترکیه خواسته اند امکان بازگشت آنان را فراهم کنند. دادگاه نیز، حکم را به شیوه ای صادر کرده که برای همه ی متهمین این پرونده، همسان باشد و همچنان که گفتم این مساله ارتباطی به رویکرد حکومت و مذاکرات صلح ندارد.

کردپرس: در این صورت بازگشت شما به ترکیه نیاز به انجام چه اقدامی از سوی حکومت دارد؟ آیا باید قوانین خاصی تغییر داده شوند؟ آیا باید قوانینی وضع شوند تا شما بتوانید به ترکیه باز بگردید؟
زبیر آیدار: یک روند خاص وجود دارد و باید در این روند، معضلات کُردها حل شود، مسیر فعالیت های سیاسی قانونی و رسمی برای سیاست مداران کُرد همواره شود، گام های مثبتی از سوی حکومت برداشته شود و مطالبات سیاسی، فرهنگی، سازمانی، اقتصادی و اداری کُردها برآورده شوند و قاعدتاً همه ی این مسائل به تصمیم و اراده ی حکومت و مجلس و اصلاح قوانین ترکیه ربط دارد. باید امکان آزادی زندانیان سیاسی ما فراهم شود، تعریفی که از جرم سیاسی و امنیتی وجود دارد تغییر کند، امکان بازگشت کسانی که در کوه به سر می برند فراهم شود و فضای سیاسی و حقوقی تغییر کند. همچنان که می دانید هیچ کدام از این اقدامات انجام نشده است.

کردپرس: در ماه آگوست سال جاری میلادی انتخابات ریاست جمهوری ترکیه برگزار می شود و جریانات سیاسی نزدیک به حزب شما همچون «حزب دموکراتیک خلق ها» (HDP) نیز به دنبال معرفی نامزد برای حضور در انتخابات هستند. آیا فکر می کنید این حزب می تواند نامزدی معرفی کند که آرای بالایی به دست بیاورد و بتواند اهمیت و میزان وزن سیاسی کُردها در ترکیه را نشان دهد؟
زبیر آیدار: HDP نیز مانند دیگر احزاب نامزد خود را معرفی می کند. من نمی دانم چه کسی را معرفی خواهند کرد و نمی دانم بر روی کدام گزینه ها بحث می شود. قرار است فردی معرفی شود که بتواند افکار و سیاست های این حزب را با افکار عمومی ترکیه در میان بگذارد و پیام حزب را به همه جای ترکیه برساند. قاعدتاً میزان کسب آرای این نامزد از اهمیت سیاسی خاصی برخوردار است و بالاخره حزب دموکراتیک خلق ها نیز یکی از نیروهای مهم در صحنه ی معادلات سیاسی ترکیه است و لازم است همه در محاسبات خود، به اهمیت این موضوع پی ببرند.

کردپرس: پیش بینی ها حاکی از این است که انتخابات ریاست جمهوری ترکیه به دور دوم کشیده می شود و رجب طیب اردوغان به عنوان نامزد حزب عدالت و توسعه (AKP) همراه با نامزد مشترک احزاب مخالف، به دور دوم رقابت ها می روند. در این صورت آیا هواداران حزب شما از اردوغان حمایت خواهند کرد؟
زبیر آیدار: حزب دموکراتیک خلق ها در حال بحث و گفتگو و ارتباط و تعامل با همه ی احزاب است و مساله ی ائتلاف یا عدم ائتلاف در دست بررسی است. این مساله به اصول و مبانی و زمینه های توافق ربط دارد. در واقع هنوز زود است که بتوانیم در این مورد یک نظر نهایی ارائه دهیم.

کردپرس: اجازه بدهید به موضوع تحولات عراق بپردازیم. می دانید که داعش در مدت زمانی بسیار کوتاه، موصل را اشغال کرد و هم اکنون مسائل مربوط به تحولات عراق در صدر اخبار جهان قرار گرفته است. شما این تحولات را چگونه ارزیابی می کنید؟
زبیر آیدار: این که شهر بزرگی مانند موصل در مدت زمانی چنین کوتاه اشغال می شود و هیچ مقاومتی صورت نگرفته و گلوله ای شلیک نشده، به خودی خود یک مساله ی جالب توجه و محل بحث است. سقوط داعش نه ناشی از قدرت بالای داعش، بلکه نشات گرفته از ضعف ارتش عراق است. این مساله باید به درستی بررسی شود. آیا نقشه و برنامه ی خاصی در میان بوده یا مساله ابعاد خاصی دارد، این ها باید بررسی شوند. من نمی توانم در این مورد، قاطعانه نظر بدهم و ابعاد مختلف آن را نمی شناسم. اما واقعیت این است که ورود آمریکا به منطقه، امکان ظهور و بروز برای گروه هایی همچون القاعده، جبهه النصره و داعش و دیگران را فراهم آورد و آنان فرصت یافتند که خود را مطرح کنند. این مساله، تهدیدی جدی علیه ثبات و استقرار منطقه است و خطرات آن را در سوریه و عراق به روشنی مشاهده کرده ایم. تهدیدات این گروه های افراطی علیه کُردها، آشوری ها، سریانی ها و افرادی که با آنها تفاوت مذهبی دارند، کاملاً مشهود است.
تهدیدات و اقدامات این گروه ها مصداق ایجاد وحشت است و واقعاً لازم است همه در مقابل این مساله موضع بگیرند. این می تواند آغازی برای پیچیده تر شدن بحران های عراق و سوریه باشد. اگر قرار باشد تحولات سیاسی بر مبنای جنگ و جدال قومی و مذهبی پیش برود، چنین نتایجی به بار می آید. لازم است همه ی کُردها با هم متحد باشند. ما نیز به عنوان یک جنبش سیاسی، از همه خواستیم متحد شوند و اعلام کردیم که لازم است دستاوردهای کُردها در جنوب کردستان (اقلیم کردستان عراق) و غرب کردستان (مناطق کُردنشین شمال سوریه) مورد حفاظت قرار بگیرند و کُردها با حفظ اتحاد و انسجام داخلی، با خلق های همسایه نیز در حال رایزنی و پشتیبانی باشند.

کردپرس: طی روزهای اخیر، برخی از رسانه ها و تحلیل گران کُرد، حمله ی داعش به موصل را برای کُردها به عنوان یک رویداد مثبت توصیف کرده اند و بر این باورند که این حمله باعث شده مناطق محل اختلاف و منازعه، همچون کرکوک، به دست کُردها بیفتد. شما تا چه اندازه با این تحلیل موافق هستید؟
زبیر آیدار: من نمی خواهم وارد چنین بحثی شوم. من بر این باورم که لازم است کُردها در این شرایط هم از خود دفاع کنند و هم این که با دیگر خلق های مجاور خود همچون اعراب، ترکمن ها و دیگران، در یک صف در کنار هم قرار گرفته و از خود دفاع کنند. بدون شک هجوم داعش، یک خطر است و این خطر جدی، ثبات منطقه را تهدید می کند. موصل شهر مهمی است، مهد تمدن و زندگی کُردها، اعراب، ترکمن ها، آشوری ها و فرهنگ های ارزشمند و درخشان است و قطعاً سقوط این شهر، یک رویداد اسفناک است. داعشی ها در این شهر اقدام به ایجاد مراکز توبه کرده اند و همه را وادار می کنند نزد آنها توبه کرده و از عقاید آنها پیروی کنند. بنابراین قطعاً حمله ی داعش، نعمت نیست و عین خطر و تهدید است. قاعدتاً هر جنگی برای عده ای امتیازات مثبت و برای برخی دیگر عواقب منفی ایجاد می کند اما در هر حال باید بروز ناامنی و ناآرامی در منطقه را به عنوان خطر تلقی کنیم. لازم است نه تنها از منظر منافع کُردها بلکه از منظر همه ی خلق ها به این مسائل بنگریم و به شرایط مطلوبی بیاندیشیم که امکان زندگی و رشد برای همه ی اقوام و خلق ها به صورت همسان باشد. قرار نیست همه ی امتیازات و مواهب صرفاً در اختیار کُرد، عرب، ترک، فارس یا یک گروه قومی و مذهبی باشد و باید شرایط برای همه همسان و به نفع همه باشد.

کردپرس: اگر در موصل و دیگر مناطق سنی نشین عراق یک ساختار غیر رسمی یا دفاکتوی سیاسی سنّی ایجاد شود، چنین چیزی برای کُردها و دیگر اقوام منطقه چه پیامدهایی به دنبال دارد؟
زبیر آیدار: قاعدتاً اعراب سنّی هم حق دارند که خود را اداره کنند اما چنین چیزی نباید براساس خصم و دشمنی و نفرت باشد و اگر در آن منطقه ساختاری با محوریت کینه و دشمنی ایجاد شود، قطعاً برای همه خطرناک است. هر ساختاری که با رویکرد داعشی به وجود بیاید برای همه خطرناک است. یعنی نه تنها برای اعراب سنّی، بلکه برای کُردها و شیعه و مسیحیان و ایزدیان و دیگران خطرناک است.
می دانیم که تلعفر به دست داعش افتاده و ترکمن ها مجبور شده اند از این شهر بگریزند. اگر قرار باشد ساختارهایی براساس رویکرد بعث، بازماندگان صدام، القاعده و داعش به وجود بیاید، چنین چیزی به نفع کسی نیست. همچنان که گفتیم، اعراب سنی هم حق دارند دارای یک ساختار خودگردان باشند اما قرار نیست چنین ساختاری بر مبنای افراط و خشونت شکل بگیرد.

کردپرس: رویدادهای موصل باعث شده که یک بار دیگر در برخی از رسانه ها و محافل سیاسی ترکیه، موضوع تاریخی «میثاق ملی» یادآوری شود و برخی از ترک ها بر این باورند که موصل باید مجدداً به خاک ترکیه الحاق شود. شما این مسائل را چگونه می بینید؟
زبیر آیدار: مساله ی رویدادهای تاریخی مربوط به موصل بحث دیگری است. می دانید که سرکنسول، دیپلمات ها و مجموعاً ۸۰ شهروند ترکیه ای در موصل توسط داعش اسیر شده اند. من فکر نمی کنم که ترکیه در شرایط کنونی دست به اقدام نظامی بزند اما از یاد نبریم که ترکیه در سوریه از داعش و گروه های افراطی حمایت کرد و در جنگ داعش و کُردها، حامی داعش بود. حکومت ترکیه هنوز هم در مورد گروه های افراطی بیانیه ی خاصی نداده و رئیس حکومت هم یک کلمه ی منفی علیه آنها بر زبان نشمی آورد. تا چند روز پیش هم مرز ترکیه به روی افراطیون باز بود و لازم است که حکومت ترکیه رویکرد خود در قبال این گروه ها را تغییر دهد و سیاست های ترکیه در منطقه، نباید براساس مخالفت و دشمنی با کُردها باشد و ترکیه واقعیت و شرایط عینی کُردها، اعراب و دیگر اقوام را ببیند و از رویکرد حمایت مذهبی صرف نظر کند. لازم است ترکیه از یک رویکرد سیاسی صلح محور تبعیت کند و چنین نباشد که گروهی از کُردها را به عنوان دوست و گروه دیگری از آنان را به عنوان دشمن ببیند.