پ.ک.ک به عنوان یک گروه تروریستی مدعی قوم کُرد با حوزه فعالیت جنوب شرقی ترکیه، شمال شرقی عراق و بخشهای از سوریه یکی از گروههای تروریستی مشهور و البته مخرب منطقه است.
به گزارش انجمن بی تاوان، یکی از مهمترین مسائل گروههای تروریستی، شورشی، مسلح و غیرقانونی شیوههای تأمین منابع مالی است. در واقع پول شریان حیاتی تروریستها محسوب میشود که همواره از شیوههای غیرقانونی و تجارتهای سیاه بدست میآید. بسیاری از کشورها برای مبارزه با گروههای تروریستی در اولین گام به رصد و کنترل شیوههای تأمین مالی آنها پرداخته و از این طریق سعی در محدود یا قطع کردن فعالیت گروههای تروریستی دارند.
پ.ک.ک به عنوان یک گروه تروریستی مدعی قوم کُرد با حوزه فعالیت جنوب شرقی ترکیه، شمال شرقی عراق و بخشهای از سوریه یکی از گروههای تروریستی مشهور و البته مخرب منطقه است. آنها با تأسیس شاخههایی در کشورهای نامبرده شده فعالیت میکنند و حوزه فعالیت در مرزهای غربی ایران را نیز از طریق شاخه ایرانی خود یعنی پژاک انجام میدهند؛ هرچند لازم به یادآوری است که در مقایسه با ترکیه، عراق و سوریه، جمهوری اسلامی ایران با بیشترین قاطعیت و اقتدار علیه این گروه تروریستی اقدام کرده و از این رو کمترین تحرکات آنها در مرزهای ایران مشاهده میشود.
کوهستان قندیل در شمال عراق که در مثلث جغرافیایی بین مرزهای ایران، ترکیه و عراق واقع است، محل اصلی استقرار اعضای گروه پ.ک.ک است. پ.ک.ک در نواحی مرزی بین ایران و عراق و نیز بین ایران و ترکیه و در نقاط استقرار خود در خارج از مرزهای ذکر شده از کولبران و تمام کاسبان مرزی که لباس، مواد غذایی، سوخت و مشروبات را حمل و نقل میکنند و حتی از عشایر و روستائیان گمرک و مالیات میگیرد. قاچاق انسان، قاچاق اسلحه و مواد مخدر از دیگر منابع درآمدی پ.ک.ک است.
یکی از وجوه تقسیم تروریسم، بُعد جغرافیایی تروریسم است که بر اساس آن تروریسم بینالمللی، تروریسمی است که به لحاظ انتخاب سوژه، اهداف مجریان و بهره برداران، بعد فرامرزی و بینالمللی داشته باشد. استقرار پ.ک.ک در منطقه استراتژیکِ کوهستان قندیل در مثلث مرزی ایران، ترکیه و عراق این فرصت را برای این گروه فراهم کرد تا فعالیتهای خود در زمینه جرایم سازمان یافته با انگیزه مالی و سودجویی را به سطح بینالمللی گسترش دهد و به موازات آن و به پشتوانه سود مالی ناشی از جرایم سازمان یافته، اقدامات مسلحانه خود با انگیزههای سیاسی را نیز با شدت بیشتری گسترش دهد.
هنگامیکه رقابت و منازعه بین گروههای کُرد و بویژه گروههای رقیب بالا میگیرد، هر یک از طرفین اقدام به افشای برخی مسائل میکنند که در شرایط عادی چنین مسائلی در پشت پرده، پنهان است. در ماه می سال ۲۰۱۴ حزب دمکرات کردستان عراق به رهبری مسعود بارزانی که رقیب دیرینه پ.ک.ک محسوب میشود بیانیهای صادر کرد که در آن به چندین سال فعالیتهای مجرمانه و جرایم سازمان یافته پ.ک.ک اشاره شده است.
در بخشی از این بیانیه خطاب به پ.ک.ک آمده است: شما دهها سال است که مزارع و ملک مردم در مناطق مرزی را اشغال کردهاید، از مردم باج میگیرید، به ربودن زنان و کودکان اقدام میکنید و به تجارت مواد مخدر مشغول هستید. چه کسی به شما اجازه داده است که اقلیم کردستان را اشغال کنید؟
پ.ک.ک و درآمدزایی در نواحی مرزی اقلیم کردستان عراق
«مرشد برادوستی» روزنامه نگار کرد در اقلیم کردستان عراق طی مقالهای در پایگاه خبری تحلیلی wishe نوشت:«پ.ک.ک در مناطق مرزی از مرزنشینان و کاسبکاران باجگیری میکند. این گروه با خواست و تشخیص خود نرخ کالاهای وارداتی و صادراتی را تعیین و از کاسبکاران به زور دریافت میکنند. مثلاً از مجموع ۱۰۰ راس گوسفند و بز، ۳ راس را به عنوان گمرک یا همان باج برای خود برمیدارند.
برای هر کندوی عسل هم ۱۰۰۰ دینار باج میگیرند و در ازای هر راس بزغاله و بره هم مبلغ ۱۰ هزار دینار دریافت میکنند. این در حالیست که سالانه هزاران راس گوسفند و بز و دیگر حیوانات اهلی مردم به منظور چرا راهی کوهستانها میشوند که همگی مشمول طرح اخاذی و باجگیری پ.ک.ک میشوند.»
پ.ک.ک برای هر محموله چای و پارچه ۱۰۰ دلار و در ازای یک محموله بصورت بسته بندی شده ۲۰۰ دلار از مردم در مرزهای خواکورک دریافت میکند. روزانه بیش از ۱۰۰ خودرو که هرکدام حداقل ۱۰۰ کارتن بار دارد؛ از مرز بین ترکیه و اقلیم عبور میکنند که اینها هم همگی شامل این طرح باجگیری میشوند. درباره درآمد این گروه از محل اخاذی و باجگیری باید گفت، در صورتیکه میانگین هر محموله حداقل ۱۵۰ دلار محاسبه شود و روزانه ۱۰۰ خودرو را حساب کنیم، گروه پ.ک.ک در ماه ۴۵۰ هزار دلار از مردم این منطقه باج میگیرد.
کاروان کریم خان مدیر اداری ناحیه سیدکان در این باره گفت: وجود پ.ک.ک برای مردم این منطقه و اقتصاد اقلیم کردستان، خسارات زیادی به بار آورده و تاکنون سبب کشته شدن دهها تن از اهالی این منطقه و زخمی شدن شمار زیادی شده است. پ.ک.ک مشکلات زیادی برای شهروندان سیدکان به وجود آورده است، چرا که بیش از ۱۰۰ روستای منطقه و بیش از %۵۰ خاک سیدکان تحت کنترل این گروه است که اهالی قادر به استفاده از خاک حاصلخیز این منطقه نیستند.
هر نفر از اهالی منطقه به منظور رفتن به مناطق ییلاقی که تحت کنترل گروه پ.ک.ک است، به ناچار باید از نقطه ایست بازرسی آنها عبور کند و لذا مجبور به پرداخت باج خواهد بود که این مبلغ به نسبت اسباب و اثاثیه و تعداد راس حیوانات خواهد بود. گفتنی است که مردم این منطقه اکثراً دامدار هستند و ناچار به کوچ ییلاقی هستند و هرکدام هم شمار زیادی دام دارند.
پایگاه خبری Hewall press در کردستان عراق در بهمن ماه ۹۵ نوشت: اعضای مسلح نزدیک به جمیل بائیک رئیس شورای اجرایی پ.ک.ک در یک گذرگاه مرزی و با نامه رسمی از لاهور شیخ جنگی مسئول نهاد اطلاعاتی اتحایه میهنی کردستان عراق و نیروی ضد ترور؛ صدها کیلو مواد مخدر را وارد خاک اقلیم کردستان عراق کردهاند.
طبق گزارش پایگاه خبری Hewall press در کردستان عراق یک مسئول امنیتی که نخواست نامش فاش شود میگوید: بیش از دو سال است که لاهور شیخ جنگی و جمیل بائیک با هم همکاری دارند.
وی افزود: افراد مسلح که بیشتر شبیه راهزن هستند با خودروهای شیشه دودی و با در دست داشتن نامه رسمی از لاهور شیخ جنگی به این گذرگاه میآیند و صدها کیلو خشخاش، هروئین و تریاک را بارگیری و منتقل میکنند.
براساس گزارش مرکز نظارت بر مواد مخدر و اعتیاد به آن در کمیسیون اتحادیه اروپا، ترکیه درخصوص فعالیتهای گروه پ.ک.ک از سال ۱۹۸۴ تا اوایل سال ۲۰۱۳ میلادی در خصوص ترانزیت مواد مخدر با اطلاع قبلی اتحادیه اروپا و کمیسیون مذکور در این اتحادیه شروع به تحقیقات کرده و در این مدت ۱۱۳۲ نفر از اعضا و هواداران پ.ک.ک را دستگیر و زندانی کرده است. در همین مدت ۴۶۱۷۱ کیلوگرم مواد مخدر از انواع مختلف و ۱۸ میلیون نهال حشیش که توسط این گروه کاشته شده معدوم شدهاند.
در این گزارش آمده است: دهستانها و روستاهای اطراف شهر دیاربکر ترکیه به کانون کاشت، تولید و صادرات مواد مخدر ترکیه تبدیل شده است. این گزارش تا اواخر سال ۲۰۱۲ است و در ۲۳۰ صفحه توسط این کانون منتشر شده است.
بخش دیگری از این گزارش به آمار افرادی که در این حلقه جای گرفته و به تجارت پرداختهاند میپردازد. بر این اساس پ.ک.ک بیشترین سهم کاشت و تولید مواد مخدر در ترکیه را دارد. در سال ۲۰۱۲ بیش از ۱۱۳۲ نفر به اتهام مصرف و تولید و تجارت مواد مخدر دستگیر شدهاند. همزمان خرید و فروش هروئین در ۱۰ شهر ترکیه هم صورت گرفته که پنج شهر آنها در مناطق کردنشین ترکیه واقع هستند و عبارتند از: وان، شانلی اورفا، غازی عنتاب، آدانا و مرسین. در ضمن در ۵ شهر دیاربکر، شانلی اورفا، غازی عنتاب، آدانا و مرسین بیشترین خریدوفروش حشیش هم صورت گرفته است. ماردین و عنتاب هم از مراکز اصلی تجارت و خریدوفروش کوکائین بودهاند.
در صفحه ۱۷۶ این گزارش و در بخشی ویژه با عنوان “نقش پ.ک.ک در کاشت حشیش” آمده است: مدت ۳۰ سال است که پ.ک.ک در زمینه خرید و فروش مواد مخدر فعال است و در ابتدا با خریدو فروش و معامله در این زمینه وارد شد و هدف هم کسب درآمد بود. گروه پ.ک.ک بعدها راهکارهای دیگری را در مقابل بازرگانان مواد مخدر در مرزها در پیش گرفت و از این طریق آنها را نیز در مدار کسب درآمد قرار داد و سپس شروع به کاشت حشیش و هروئین و انواع مواد مخدر کرد و در امر توزیع هم نقش عمده و خاصی دارد.
طبق آمار ارائه شده در این زمینه، از سال ۱۹۸۴ تا ۲۰۱۳ به منظور مقابله با پ.ک.ک در این زمینه نیروهای مبارزه با مواد مخدر ترکیه ۳۷۷ عملیات ویژه علیه این گروه انجام دادهاند و در ۶۰ پایگاه مخفی و خانههای تیمی این گروه مواد مخدر کشف و ضبط کردهاند و در مجمعوع ۱۱۳۲ نفر را نیز بازداشت کردهاند.
تاکنون ۴۵۸۴ کیلوگرم مرفین، ۱۷ میلیون و ۹۸۵ هزار و ۴۶۹ نهال حشیش، ۲۲ کیلوگرم کتیره افیون، ۷۱۰ کیلوگرم کوکائین، ۳۴۴۱۳۵ عدد قرص، ۲۶۶۳۰ لیتر اسیتیک، کشف و ضبط شدهاند. ضمناً در این زمینه ۱۰۰۰ نفر از عوامل این گروه دستگیر شدهاند و پلیس بینالملل (اینترپل) و پلیس اروپا (یوروپل) و بسیاری از نهادها و سازمانهای بینالمللی منبع درآمد پ.ک.ک را ترانزیت مواد مخدر اعلام کردهاند و وزارت خزانه داری آمریکا هم ۱۳ نفر از سران پ.ک.ک و ۳ شرکت وابسته به آن را در لیست سیاه ترانزیت موادمخدر قرار داده است.
این گزارش درخصوص کاشت نهالهای مواد مخدر از سوی اتحادیه اروپا هم تایید شده و آشکار ساخته که از سال ۱۹۸۴ تاکنون پ.ک.ک با کاشت حشیش در دیاربکر و زمینهای زراعی اطراف آن، ۳۶ تن و ۵۵۰ کیلوگرم حشیش و ۱۸ میلیون اصل نهال حشیش در این مناطق کاشته که با هماهنگی نیروهای مربوطه پلیس در این زمینه نابود شدهاند. مناطق زراعی اطراف دیاربکر کاملاً به مرکز کاشت حشیش از سوی پ.ک.ک تبدیل شدهاند. بطوریکه می توان آن را در کنار افغانستان در این زمینه قرار داد.