این خبر که نیچروان بارزانی به عنوان نخست وزیر جدید اقلیم کردستان عراق منصوب نخواهد شد، باعث شده است که ترکیه از این که دولت جدید اقلیم کردستان عراق بر اساس همپیمانی با رجب طیب اردوغان، رییس جمهور این کشور شکل نگیرد نگران باشد.
به گزارش انجمن بی تاوان، حزب دموکرات کردستان عراق که استان های اربیل و دهوک را در عراق کنترل می کند در ده سال گذشته از ارتباط نزدیک در حوزه تجارت، انرژی و امنیتی با دولت ترکیه برخوردار بوده است. مهم ترین عامل این گشایش نیچروان بارزانی معاون رهبر حزب دموکرات کردستان عراق بوده است. حزب دموکرات کردستان عراق برخلاف دیگر احزاب کرد این منطقه، از دهه ۱۹۹۰ نقش مخالف جنبش پارتیزانی حزب کارگران کردستان ترکیه یا پ.ک.ک را که بزرگترین دشمن اردوغان است، بازی کرده است و این کار را با اجازه دادن به ترکیه برای ایجاد پایگاه های مختلف در داخل اقلیم کردستان در جهت رصد فعالیت های پ.ک.ک انجام داده است.
اما نیچروان بارزانی که از سال ۲۰۱۲ نخست وزیر اقلیم کردستان بوده از سوی حزب دموکرات برای تشکیل کابینه جدید انتخاب نشده است. این مسئله باعث شده است رجب طیب اردوغان نسبت به سرنوشت قرارداد انرژی ۵۰ ساله سرّی که با بارزانی در سال ۲۰۱۴ امضا کرد، نگران باشد.
به طور خلاصه، حزب دموکرات کردستان یکی از شرکای حیاتی اردوغان بوده است. وقتی خبر انتخاب نشدن نیچروان بارزانی در ماه گذشته درز کرد اردوغان در کاراکاس پایتخت ونزوئلا بود و این مسئله باعث شد از همانجا تلفن بزند تا ببیند چه اتفاقی افتاده است. بر اساس گفته های دو منبع که به صورت خلاصه درباره موضوع خبر دادند، اردوعان از این بابت نگران بوده است. یکی از این منابع به المانیتور گفت: « ده دقیقه طول کشید تا نیچروان بارزانی توانست اردوغان را قانع کند که وی نباید نگران تغییرات باشد.» یکی دیگر از این منابع گفت که اردوغان مستقیما از نیچروان بارزانی پرسیده ات که « ایا از این تغییرات خوشحال است؟» با این که بارزانی به اردوان گفته است که انتخاب مسرور بارزانی، پسر عموی نیچروان برای تصدی نخست وزیری اقلیم کردستان بر اساس توافق بوده، دیپلمات های خارجی و منابع نزدیک به حزب دموکرات گفته اند این تغییر زیاد اسان نبوده و پرمناقشه بوده است.
تغییرات در خانواده قدرتمند بارزانی فقط یک بحث خانوادگی نیست بلکه مسئله ای منطقه ای است که هم ترکیه و هم ایران آن را به دقت دنبال می کنند.
در سال های اخیر، مسئله کردها هم در عراق و هم در سوریه فضای زیادی از ذهن اردوغان را اشغال کرده است. ترکیه در حال حاضر با کردها در چهار بخش از جمله در عراق، سوریه و ترکیه در گیر جنگ است.
نیروهای امنیتی ترک در جنوب شرق ترکیه با پ.ک.ک مقابله می کنند و دهها پایگاه نظامی در طول مرزهای کردستان عراق به منظور محدود کردن تحرک پ.ک.ک ایجاد کرده اند.
ترکیه سال گذشته منطقه کردنشین عفرین سوریه را اشغال کرد و همان طور که مولود چاووش اوغلو، وزیر خارجه ترکیه روز ۱۰ ژانویه گفته است این کشور بدون توجه به خروج نیروهای آمریکا از سوریه، به کردهای سوریه حمله خواهد کرد. هنوز روشن نیست که ترامپ همان طور که قول داده، اقتصاد ترکیه را در صورت حمله این کشور به کردهای سوریه نابود خواهد کرد یا خیر.
ترکیه نمی خواهد وجود یک اقلیم کردی خودمختار دیگری در مرزهای جنوبی خود را شاهد باشد که در سال میلیون ها دلار بابت لابی کردن در واشنگتن و دیگر پایتخت های اروپایی هزینه می کند. ترکیه از سال ۱۹۹۲ از طریق منطقه اقلیم کردستان که پ.ک.ک از آنجا از مرز ترکیه گذشته و به این کشور و شرکای وابسته به آن حمله می کنند، مشکلات زیادی را متحمل شده است. ترکیه در دهه اول حکومت کردی در شمال عراق، نیروهای پیشمرگ را تحریک کرد وارد جنگی خونین با جنگجویان پ.ک.ک در کوهستان های اقلیم کردستان شوند. اکنون که کردهای عراق احساس می کنند در مجامع بین المللی جای پای خود را محکم کرده اند، به عامل مستقل تری تبدیل شده اند.
مسئله کردهای سوریه دردسر بزرگی برای اردوغان است و دردسر دیگر فعالیت های پ.ک.ک در منطقه سلیمانیه است که تحت نفوذ حزب اتحادیه میهنی کردستان عراق است. آنکارا از آگوست ۲۰۱۷ که پ.ک.ک دو تن از مقامات ارشد سازمان اطلاعات ترکیه را در نزدیکی سلیمانیه دستگیر کرد فشار زیادی روی اتحادیه میهنی آورده است تا فعالیت های پ.ک.ک را محدود کند. ترکیه همچنین به ممنوعیت تحریم فرودگاه های سلیمانیه که پس از برگزاری رفراندوم استقلال اقلیم کردستان در سپتامبر ۲۰۱۷ آغاز شد ادامه می دهد.آنکارا می گوید بر خلاف منطقه تحت حاکمیت بارزانی ها و حزب دموکرات کردستان، حکمرانی منسجمی در منطقه تحت نفوذ اتحادیه میهنی وجود ندارد. یکی از دیپلمات های ترکیه ای به المانیتور گفت که این مسئله یک خلاء به نفع پ.ک.ک بوجود آورده است و این گروه از این خلاء برای افزایش فعالیت خود استفاده می کند. یک دیپلمات ترکی به شرط حفظ نام به المانیتور گفت که مهم ترین مشکل حمایت مالی و فرستادن نیروهای جدید به کوهستان برای پ.ک.ک است که این مسئله در خانه های امن سلیمانیه صورت می گیرد. با این حال، اتحادیه میهنی ایجاد محدودیت برای فعالیت های پ.ک.ک را تشدید کرده است و به دستگیری دهها تن از افراد وابسته به پ.ک.ک در سلیمانیه منجر شده است.گفته می شود که ترکیه به دنبال سفر اخیر برهم صالح، رییس جمهور عراق به ترکیه که یکی از اعضای حزب اتحادیه میهنی نیز هست، آماده می شود تا اواخر این ماه به تحریم فرودگاههای سلیمانیه پایان دهد.
ظاهرا ترکیه از فعالیت پ.ک.ک و نیز فعالیت های آموزشی جماعت گولن در منطقه تحت نفوذ حزب دموکرات کردستان نیز نگران است. یکی از مقامات جنبش فتح الله گولن به شرط حفظ نام و از طریق فیس بوک در یکی از پایتخت های اروپایی به المانیتور گفت: « حکومت اقلیم کردستان همه نهادهای آموزشی را از ما گرفته و ما در حال اجرای هیج گونه اقدامی در اقلیم کردستان نیستیم. ارعابی که اردوغان علیه ما به راه انداخته زندگی را برای ما در کردستان عراق غیرممکن ساخته است.»
بدون شک رویکرد سخت گیرانه اردوغان در مقابل مخالفان هم در داخل و هم در خارج باعث افزایش آرای وی در داخل ترکیه خواهد شد اما با توجه به تغییر موضع آمریکا در مورد کردهای سوریه، ترکیه با درد سر مسئله کردها در طی سال های آینده مواجه خواهد بود.
پ.ک.ک یک نیروی قدرتمند فرامرزی است و افزایش فشارهای بیشتر بر این گروه از سوی اتحادیه میهنی کردستان در سلیمانیه آن را به واکنش وا می دارد که این مسئله تاثیرات مخربی بر ثبات در منطقه سلیمانیه خواهد داشت.
در مورد تشکیل کابینه جدید در اقلیم کردستان، مذاکرات هنوز ادامه دارد. نیچروان بارزانی، متحد اردوغان نامزد پست ریاست اقلیم کردستان شده است که انتظار می رود ارزش کمتری نسبت به پست نخست وزیری اقلیم کردستان داشته باشد. هنوز معلوم نیست که نیچروان بارزانی و مسرور بارزانی، پسر عموی او چگونه قدرت را تقسیم خواهند کرد.
