اوجالان ناچار شد با جنبش های ناسیونالیست سازش کند اما همواره به شکل سیستماتیک، در برابر آنها یک مبارزه ی عقیدتی سیاسی به راه انداخته است.
انجمن بی تاوان آذربایجان غربی: ارتوغرول کورکچو سیاست مدار ۶۶ ساله ی ترک، از مشهورترین چهره های سوسیالیست ترکیه است که به عنوان فعال سیاسی، نویسنده، روزنامه نگار و ناشر، همواره در جبهه ی سیاسی چپ گرایان و سوسیالیست ها فعالیت کرده است. وی در دوران سرکوب چپ های ترکیه و در رویداد مشهور قزل دره، تنها فردی بود که زنده ماند و در آن رویداد افرادی نظیر ماهر چایان و دیگر رهبران مشهور چپ ترکیه، کشته شدند. کورکچو به اعدام محکوم شد و بعدها حکم او به حبس ابد تقلیل یافت و پس از تحمل چهارده سال حبس، به عنوان یکی از مشمولین عفو عمومی از زندان آزاد شد. وی در سال ۲۰۱۱ میلادی و در انتخابات سراسری، به حزب صلح و دموکراسی (BDP) پیوست و از شهر ترک نشین مرسین به عنوان نماینده ی این حزب به مجلس ملی ترکیه راه یافت. عبدالله اوجالان رهبر زندانی پ.ک.ک در سال ۲۰۱۳ به سران حزب صلح و دموکراسی توصیه کرد تا گروهی از نمایندگان خود را به همراهی با کورکچو ترغیب کنند و یک حزب چپ گرا تشکیل دهند که توان جذب آرای چپ ها، ترک ها و کُردهای استان های غرب نشین ترکیه را داشته باشد. چنین شد که «حزب دموکراتیک خلق ها» به رهبری کورکچو، صباحت تونجل و سری ثریا اُندر تشکیل شد و اوجالان به دنبال آن بود تا با این تاکتیک، حزب صلح و دموکراسی در استان های کُردنشین شرق ترکیه دست کم ۱۵۰ شهرداری را به دست بیاورد و حزب دموکراتیک خلق ها نیز در استان های ترک نشین، حداقل ۴۰ شهرداری را به دست بیاورد. اما نتایج انتخابات نشان داد که حزب صلح و دموکراسی ۱۰۰ شهرداری مناطق کُردنشین را به دست آورده و در مقابل، حزب چپ گرای دموکراتیک خلق ها، حتی یک شهرداری را نیز به دست نیاورد. با این حال سران پ.ک.ک دستور دادند که کلیه ی نمایندگان حزب صلح و دموکراسی به حزب دموکراتیک خلق ها بپیوندند. این اقدام، موجب ناراحتی و دلسردی بسیاری از فعالان سیاسی کُرد ترکیه شد. ارتوغرول کورکچو در پاسخ به روزنامه ی بیرگون به سوالاتی در خصوص انتخابات ریاست جمهوری، دیدگاه های اوجالان و استراتژی حزب خود، پاسخ داده است.

* چرا «حزب دموکراتیک خلق ها» را تاسیس کردید؟ آیا به دنبال آن هستید که یک حزب فراگیر به وجود بیاورید که در غرب ترکیه تاثیرگذارتر باشد و توان هدایت جبهه ی سیاسی سوسیالیست را داشته باشد؟
– ما به جای آن که عباراتی نظیر غرب و شرق را به کار بگیریم و به جای آن که صرفاً به دنبال مساله ی هویت باشیم، ترجیح می دهیم که همه ی مطالبات و توان و ظرفیت سیاسی همه ی گروه های مخالف را در یک نقطه ی مشترک جمع کنیم. البته مطالبه ای به نام هویت ملی به شکلی گسترده و فراگیر در کردستان زاده شده و خواه ناخواه، تاثیر شگرفی بر همه ی مفاهیم سیاسی، مبارزات و فعالیت ها گذاشته است. جنبش آزادی خواه، به موازات آن که مطالبات هویت محور خود را بر دولت تحمیل کرد، همواره به دنبال دفاع از حقوق زنان در مقابل مردان، حقوق روستائیان در برابر شهرها و حقوق کارگر در برابر سرمایه داران بوده و هست. در این چهارچوب، نمی توان گفت که حزب صلح و دموکراسی (BDP) فقط به دنبال مطالبات کُردی بوده است. اما مساله ی حزب ما یعنی حزب دموکراتیک خلق ها (HDP) یک وضعیت کاملا متفاوت دارد. واقعیت این است که ما از ریشه و بنیاد، براساس آن میراث ملی گرایانه ی کُردی حزب صلح و دموکراسی بالا نیامده ایم بلکه به عنوان سوسیالیست های ترکیه، در سال ۲۰۱۱ و در انتخابات سراسری با حزب صلح و دموکراسی ائتلاف کردیم و بیانیه های انتخاباتی آن دوران ما برای پیوستن به حزب صلح و دموکراسی، در واقع با همان متنی که امروز توسط حزب دموکراتیک خلق ها بیان شد، منطبق و موافق است. در حال حاضر حزب صلح و دموکراسی در بطن خود در حال دگرگونی و دگردیسی شخصیتی است و از شیوه ی فعالیت سیاسی حزبی مرکزی در سراسر ترکیه منصرف شده و در حوزه ی فعالیت اجتماعی در مناطق کُردنشین به فعالیت خود ادامه خواهد داد و با نام جدید «حزب مناطق دموکراتیک» (DBP) قدم برخواهد داشت و به عبارتی دیگر این حزب در غرب ترکیه فعالیت و برنامه ی خاصی ندارد. اما حزب ما بعنی حزب دموکراتیک خلق ها به قلب این مبارزه تبدیل می شود.
* اوجالان در کدام نقطه ایستاده است؟ او حامی کدام گزینه است، حزب صلح و دموکراسی یا حزب شما؟
– اوجالان منبع همه ی این تزها و نظریه هاست. به نظر من اوجالان رهبری است که سرنوشت تاریخی جنبش انقلابی ترکیه و جنبش انقلابی کردستان را مشترک می داند. اگر اوجالان نبود، حزب ما نمی توانست به خودی خود تاسیس شود و به همین خاطر نه تنها در نظر بلکه در حوزه ی عمل نیز اوجالان نقطه ی مشترک ماست.

* آیا اوجالان از ناسیونالیست های کُرد و محافظه کاران کُرد ناراحت و گله مند است؟
– بله. بسیار واضح است. اوجالان ناچار شد با جنبش های ناسیونالیست سازش کند اما همواره به شکل سیستماتیک، در برابر آنها یک مبارزه ی عقیدتی سیاسی به راه انداخته است. اگر چنین نبود پ.ک.ک دوام نمی آورد. اوجالان فردی است که در حال مبارزه، جنبش خود را آموزش داده و به آنها اطلاعات داده است.

* شما چرا از حزب همبستگی و آزادی جدا شدید؟
– در برنامه ی این حزب مشکلاتی وجود داشت و نمی توانست نظر اکثریت اعضاء را برای رسیدن به اهداف و حرکت به سوی آینده، یکی کند. ما در حوزه ی مسائل کُردی اختلافاتی داشتیم و گروه هایی در این حزب شکل گرفتند که واقعاً نمی توانستند با هم و در کنار هم بمانند و ما نتوانستیم در این حزب به فعالیت سیاسی خود ادامه دهیم. هنوز هم بسیاری از مبانی این حزب برای ما ارزشمند است اما این حزب در موقعیتی است که نمی توان گفت براساس آن مبانی و به شکلی فراگیر و گسترده عمل می کند.

* چه تفاوتی بین شما و آنها وجود دارد؟
– تفاوت ما در این نقطه است که آیا شراکت استراتژیک با جنبش آزادی کردستان، ارزشمند است یا نه. به نظر من فطرت و درون مایه ی سیاسی و اجتماعی حزب همبستگی و آزادی با چنین شراکتی در تضاد نبود. ما از آنها دعوت کردیم و قرار شد که از دور روند فعالیت های ما را نظاره کنند و در کنگره نیز به عنوان مهمان حضور پیدا کردند اما خوب… برداشت ها و تحلیل های خود را با ما در میان نگذاشتند، تماس با آنها همیشه برای ما مهم و ارزشمند است. آنها طی چند سال اخیر همراه با حزب کمونیست ترکیه گام هایی برداشتند و اماکنی به نام خانه ی خلق ایجاد کردند و این اقدامات، معقول و منطقی است اما به فعالیت های اجتماعی در حوزه های مربوط به جنبش آزادی کُردها بها ندادند و بعید می دانم بتوانند یک مسافت طولانی را طی کنند. به هر حال باید رابطه ی بیشتری داشته باشیم و راجع به همه ی مسائل گفتگو کنیم.

* در مورد نتایج انتخابات شهرداری های ترکیه چه تحلیلی دارید؟ آیا حزب شما توانست به وظایف خود عمل کند؟
– می توانیم بگوییم که شرایط، براساس شکست مفتضحانه ی حزب جمهوری خلق (CHP) رقم خورد. متاسفانه چپ ها در آنکارا در صف این حزب قرار گرفتند و به دنبال آن بودند تا با نامزد کردن یک فاشیست معتبر، کرسی شهرداری را از چنگ یک فاشیست نامعتبر دربیاورند. برجسته ترین چهره ی رانت خوارهای استانبول هم به شیوه ای عمل کرد که گویی دارای ظرفیت مبارزاتی و آزادی خواهانه است و چنین شد که چپ ها دو مرکز مهم یعنی آنکارا و استانبول را از دست دادند. اما حزب ما یعنی حزب دموکراتیک خلق ها در این دو شهر بر اساس خط سوم پیش رفت و امکان عظیمی برای پیروزی، در اختیار چپ ها و سوسیالیست ها گذاشت. اما در هر حال از امکانات کمی و کیفی به درستی بهره گرفته نشد و باید اعتراف کنیم که به اندازه ی کافی کانال های ارتباطی ایجاد نکردیم و می توان گفت به اندازه ی لازم، فعالیت نکردیم.

* از جانب چپ ها و دیگر احزاب، انتقاداتی علیه شما مطرح شده و معتقدند که شما برای انتخابات ریاست جمهوری با حزب عدالت و توسعه (AKP) به توافق رسیده اید و قرار است در قبال حمایت شما از نامزدی اردوغان، دولت نیز امتیازاتی بدهد. ارزیابی شما از این انتقادات چیست؟
– چنین چیزی صحت ندارد و توافق و سازشی در کار نیست. اگر اردوغان رئیس جمهور یا رئیس کشور شود، چه وعده ای می تواند به کُردها، زنان، فقرا، استثمار شده ها و تشنگان آزادی بدهد؟ حزب ما صد البته نامزد خود را معرفی می کند. آرای کُردها معمولاً بین حزب عدالت و توسعه و حزب صلح و دموکراسی تقسیم می شود. قاعدتا حس و عواطف خلق کُرد مهم است. مثلاً اردوغان با بارزانی دیدار می کند تا بر نتایج انتخابات تاثیر بگذارد. دیدید که برای نخستین بار حکومت ترکیه اجازه داد که حزب جدیدی تاسیس شود که کلمه ی ممنوعه ی «کردستان» هم در نامگذاری این حزب به کار رفته است (منظور حزب دمکرات کردستان ترکیه است که از سوی گروهی از هواداران بارزانی تاسیس شده است./ مترجم) این هم اقدام دیگری برای جلب حمایت کُردها در انتخابات ریاست جمهوری است.

* چرا شما به جزیره ی ایمرالی نمی روید و با عبدالله اوجالان ملاقات نمی کنید؟
– هم من و هم اوجالان خواهان چنین چیزی هستیم اما حکومت موافق نیست. در حال حاضر تصمیم بر این است که فقط سه نفر به ملاقات اوجالان بروند و حکومت موافق این نیست که به حرف و سخن چپ گراها اهمیتی داده شود.

* اگر حزب شما نبود، حزب صلح و دموکراسی، باز هم متحول می شد؟
– تحول این حزب براساس تصمیمات سران آن است. اما خوب… اگر حزب ما نبود آنان نیز تصمیم به چنین تحولی نمی گرفتند. البته این حزب برای ترسیم شکل و ساختار کنونی خود، از ما سوالی نکرد و طبیعتا هیچ حزبی برای ایجاد تغییر و تحول ساختاری نظر احزاب دیگر را نمی پرسد.

* اگر چنین است چرا آلتان تان نماینده ی اسلامگرای دیاربکر و از سران حزب صلح و دموکراسی اعلام کرد که از این تحولات خبری نداشته و به تغیرات جاری اعتراض کرد؟
– من فکر می کنم گفته های او، بیشتر مربوط به برخی مسائل داخلی کنگره ی جامعه ی دموکراتیک (DTK) است. اما در عین حال اظهارات او دلیل ایدئولوژیک هم دارد. آلتان تان از اقدام چپ ها برای توسعه ی فعالیت های سیاسی خشنود نیست و علاقه ای به این موضوع ندارد. چندی پیش اعلام کرد که باید یکی از دو رهبر حزب دموکراتیک خلق ها دین دار باشد و نباید هر دو کرسی در اختیار دو چهره ی سوسیالیست باشد. من نمی فهمم این چه تعابیری است که به کار می برند. او از کجا می داند چه کسی دین دار و چه فردی بی دین است. این یعنی چه؟ شاید همه نخواهند به اندازه ی آلتان تان، عقاید درونی خود را برای دیگران به نمایش بگذارند. از این گذشته در دنیای سیاست حق انتخاب و انتخاب شدن و معیارهای آن، مساله ای نیست که بتوانیم آن را به طور کامل با مسائل معنوی و وجدانی گره بزنیم. اگر قرار باشد معیارهای سیاسی خود را به چنین نظریاتی تکیه دهیم دچار بحران می شویم.