پس از آن که سرکنسول آمریکا در سال ٢٠١٢ سوریە را ترک کرد، نە تنها نمایندەی ویژەی رییس جمهور بلکە هیچ یک از مقامات آمریکایی بە سوریە سفر نکردەاند، چە رسد بە کوبانی و کردستان سوریه. اما اواخر هفتە نمایندەی ویژەی رییس جمهور آمریکا در امور سوریە، برت مک گورک بە همراه نمایندگان انگلستان و فرانسە، بە شیوەی یک مانور تبلیغاتی، بە کوبانی سفر کردند.
در نشستهایی کە طی دو هفتەی پیاپی صورت گرفت، دیدارهایی با مقامات اروپایی و آمریکایی داشتە و مشاهدە کردم کە:
“موضع آمریکا در رابطە با رویدادهای خاورمیانە بە محوریت سوریە، یادآور انگلستان زمان جنگ جهانی اول است. نیروهایی کە در مقابل هم هستند، در مورد موضوع و مکانی مشخص، سخنانی متناقض ارائە می‌دهند.”
PYD بە عنوان مٶثرترین نیروی کردهای سوریە و نمایندەی آنان، در ژنو ٣ کە با حمایت آمریکا – روسیە و تحت نظارت سازمان ملل برپا می‌شود، مشارکت دادە نشدە است، انگار کردها در جغرافیای سوریە ساکن نبودە و جایی ندارند، در حالیکە تنها نیرویی است کە در مقابل داعش جنگیدە و تاکنون در سوریە، سرزمینی با سە برابر مساحت لبنان را تحت کنترل دارد. در همین رابطە در مقالەی پیشین خود بە این نکات اشارە نمودە بودم:
“… اگر ترجیح و انتخاب میان PYD و آنکارا، از سوی حکومی ترکیە بە واشنگتن پیشنهاد شود، آمریکا ناچارا در این مرحلە آنکارا را انتخاب می‌کند.
تروریست خواندن PYD در یک سو، هرچند بە گفتەی یکی از آمریکاییهای حاضر در نشست بروکسل آمریکا PYD را متفق خود می‌داند، اما قبل از هر چیز PYD نیرویی است کە در مقابل داعش می‌جنگد. اما اگر خواستە آن است کە نشست ژنو را با اپوزسیونی کە در مقابل دولت سوریه می‌جنگد، آغاز کنند. این می‌تواند توضیحی بر این مسئلە باشد کە PYD را فدای آنکارا می‌کنند.
هر چە می‌خواهد بشود، ولی غرب از این نگران است کە روسیە PYD را و از این طریق کردها را از غرب دور نماید. بدین ترتیب پوتین بسیار راحت در این مورد نقش بازی خواهد کرد….
این بار آمریکا لازم است کە در راستای متوازن نمودن منافع و وضعیت کردها، در فکر برنامەهای جدیدتری باشد.”
برای اثبات این مدعا نیاز بە زمان زیادی انتظار نبود. اواخر هفتە نمایندەی ویژەی رییس جمهور آمریکا در امور سوریە، برت مک گورک بە همراه نمایندگان انگلستان و فرانسە، بە شیوەی یک مانور تبلیغاتی، بە کوبانی سفر کردند.
پس از آن که سرکنسول آمریکا در سال ٢٠١٢ سوریە را ترک کرد، نە تنها نمایندەی ویژەی رییس جمهور بلکە هیچ یک از مقامات آمریکایی بە سوریە سفر نکردەاند، چە رسد بە کوبانی و کردستان سوریه.
رییس جمهور رجب طیب اردوغان و نخست وزیر احمد داود اوغلو، همە روزە پیاپی فریاد تروریست بودن PYD را سر می‌دهند و PYD را “همکار رژیمی کە مردمش را قتل‌عام می‌کند” قلمداد می‌کنند و ادعاهایی از این دست بە آن نسبت می‌دهند کە برای همەی کسانی کە اندکی بینش داشتە باشند قابل باور نیست، و دقیقا در زمانی کە اینها ضورت می‌گیرد، بالاترین مقام آمریکایی در امور سوریە، بە کوبانی می‌آید و دو روز را با PYD و YPGو موسسین کانتونها می‌گذراند.
یعنی آمریکای همپیمان ترکیە، اگر موضوع PYD باشد، گفتەهای ترکیە را زیاد مد نظر قرار نمی‌دهد.
کوبانی نقطەای است کە اگر از مرشدپنار واقع در ١٠ کیلومتری سوروچ، یک دقیقە راه بروی، بە آن می‌رسی. برت مکگورک و همراهانش نە از طریق مرزهای هوای ترکیەی همپیمان ناتو، بلکە با پرواز از سلیمانیەی کردستان عراق، در منطقەی ‘روملی’ تحت کنترل PYD-YPG فرود آمدند. از آنجا نیز تحت حمایت سنگرهایYPG با پیمودن کیلومترها، راه بە کوبانی آمدند.
این موضوع در هر حال یک امر نمادین بودە و پیامی در خود نهفتە دارد.
بە علاوه، هنوز ‘برت مکگورک’ در کوبانی بود کە مرد شمارە دوی وزارت امور خارجەی آمریکا، تونی بلینکن، در ژنو با رییس مشترک PYD، صالح مسلم دیدار کرد. هر کس می‌داند کە ‘بلینکن’ مرد شمارەی دو وزارت خارجەی آمریکا است.
تمامی اینها از سویی پیامی بە کردهای سوریە و از دیگر سو پیامی بە آنکارا هستند.
البتە در مقالەی هفتەی گذشتە کە نوشتە بودم واشنگتن طرفدار حضور PYD در ژنو ٣ است، منبع اطلاع رسانی آن دو مقام آمریکایی بودند، یک تونی بلینکن و دیگری “مسئول روابط آمریکا با اپوزسیون سوریە” ‘میشل راتنی’ بود.
آنچە مشخص است این است کە مدتی دیگر محقق می‌شود کە PYD در ژنو ٣ نمایندە خواهد داشت. یا بە عبارت دیگر “در آیندەی سوریە دارای نقش خواهد بود”. از این رو صالح مسلم پس از دیدارهایی که با هیأتهای آمریکایی و روسی انجام دادە بود، در دیدار با تلویزیون ANFبا زبان ترکی گفت:
“نمی‌توانم همە جزئیات را بە شما بگویم، اما در مفهومی کلی؛ در دیدارهایی کە با دو طرف داشتیم بە ما چنین گفتند: “کمی صبر کنید، مطمئنا این مرحلە بدون کردها پیش نخواهد رفت. مسلما شما هم خواهید بود، اما زمان‌بندی مهم است.”
صالح مسلم در پاسخ بە این پرسش کە “در این دیدارها بە طور مستقیم گفتند کە شما را در ژنو ٣ مشارکت خواهند داد؟” گفت:
“بلە گفتند، اما در این رابطە نیز بە همان شکل بر اهمیت زمان‌بندی تأکید داشتند…”
آخرین اخبار این است: معاون وزیر امور خارجەی روسیە، گندی گاتیلوف در ژنو با صالح مسلم دیدار نمود. صالح مسلم پس از دیدار با این مقام روسی چنین گفت:
“در این دیدار هیأت روسی گفتند ما یعنی PYD در مذاکرات ژنو داخل می‌شویم اما لازم است کمی صبر کنیم.”
مسلم همچنین ابراز کرد کە هیأت روسی بە آنها گفتە است “لازم است کردها در ژنو ٣ شرکت کنند، و هر مصوبەای کە از ژنو ٣ حاصل شود از سوی گروە موسوم بە گروە بین‌المللی حامی سوریە کە قرین بە ٢٠ کشور در آن جای می‌گیرند، در گردهمایی مونیخ در تاریخ ١١ فوریە مورد ارزیابی قرار گرفتە و بار دیگر بر آن اصرار خواهند نمود.
دیپلماسی ترکیە، در رابطە با PYD و مسألەی کرد در عرصەی بین‌الملل، یک بار دیگر بە عنوان “عرصەی جنگ” قد بر خواهد افراشت. اگر نشست مونیخ با توافق “پشت پردە”ی آمریکا – روسیە بە پایان برسد، دیپلماسی ترکیە در مقابل این “زوج” توان مانور نخواهد داشت.
ترکیە توان مانور سیاسی در مقابل زوج آمریکا – روسیە را ندارد، اما در صورت دادن جنگ “پشت جبهە” علیە کردهای سوریە و جهت دستیابی بە این امر از خط “جزیرە – سور” دارای ارادەای قوی است.
آنکارا حتی در مقابل مناطق کردنشین خود “حقوق جنگ” را مراعات نکردە و در حالیکە کە تاکنون بە شدیدترین وجە “عملیاتهای نظامی” و “جنگ روانی” علیە آنان را ادامە می‌دهد، روسیە نیز در آن سوی مرز علیە “نیروهای سوریەای متفق ترکیە” بمبارانهای بی امانی انجام می‌دهد.
بە گونەای کە وزیر امور خارجەی انگلستان، فیلیپ هاموند، در اردن از روسیە شاکی شد و گفت ترس آن دارد کە آنچە انجام دادەاند زیر آوار اعمال روسیە بماند. روسها می‌گویند صحبت کنیم و پس از آن صحبت می‌کنند و صحبت می‌کنند و صحبت می‌کنند. مشکل با روسیە این است کە از سویی صحبت می‌کنند و از سوی دیگر بمباران می‌کنند و هم بە اسد کمک می‌کنند. این یک تصویر واقعی است و در عین حال نشان از عجز آن دارد.
در این میان وزارت خارجەی روسیە اعلام کرد کە تنها در هفتەی گذشتە ۴۶٨ عملیات هوایی انجام دادە و ١٣٠٠ “موضع تروریستی” را هدف قرار دادەاند. (تروریست ازنظر هر ابرقدرتی یک جبهه است…)
بمبارانهای گستردەی روسیە، از سویی باعث شدە ترکمنها منطقەی ‘بایربوجاک’ را ترک کنند و از دیگر سو ارتش سوریە با کمک روسیە عملیاتهایی را در راستای قطع خطوط پشتیبانی ترکیە از مخالفان در شمال حلب، آغاز نمودەاند.
اگر رویدادهای سوریە را مورد مداقە قرار ندهید، امکان پی بردن عقلی کە عقل ترکیە را تحت شعاع قرار می‌دهد، وجود نخواهد داشت.
اساسا ارادەی حاکم بر ترکیە با این عقلیت، وعدەهایش فقط و فقط “خون، مرگ و اشک” خواهد بود.
در گذشتە از “ایستا در طرف راست تاریخ” در سوریە بحث می‌شد، اما دیگر تنها می‌توان از “فرار بە سوی تپە در نابودی تاریخ” بحث نمود.
در حالیکە آنان در نابودی تاریخ تلاش دارند بە سوی تپەها فرار کنند، نابودی، ترکیە را بە پایین سوق می‌دهد…
چنگیز چاندار – روزنامه رادیکال
ترجمه- سرویس ترکیه خبرگزاری کردپرس
