داعش در ۱۰ژوئن ۲۰۱۴ پس از مبارزه ای یک هفته ای موصل را با کمک حامیان محلی اشغال کرد. این آغاز مرحله ای جدید در منطقه بود. داعش پس از این که موصل را تحت کنترل مطلق خود درآورد، به سنجار حمله کرد شهری که کردهای ایزدی در آن زندگی می کردند. هزاران نفر از کردها کشته و هزاران نفر اسیر شدند. شهر تحت کنترل داعش سقوط کرد. دولت اقلیم کردستان که از این پیشروی داعش حیرت زده بود رفت که سنجار را با کمک حزب کارگران کردستان (پ.ک.ک.) آزاد کند. پ.ک.ک که سال ها توجه ویژه ای به سنجار و ایزدی ها نشان داده بود در نهایت فرصتی را که در انتظارش بود، یافت.
پ.ک.ک. به نیروهای کرد منطقه پیوست و یک واحد ۵۰۰ نفری را از پایگاه خود در کوه های قندیل به سنجار اعزام کرد. رهبری پ.ک.ک اعلام کرد که پس از آزادسازی سنجار نیروهای خود را از آن جا بیرون خواهد برد.
اما این اتفاق رخ نداد. پس از آزادسازی سنجار از دست داعش، پ.ک.ک در آن جا باقی ماند. حکومت اقلیم کردستان به پ.ک.ک. هشدار داد که آن جا را ترک کند اما این گروه در عوض واحدهای مقاومت سنجار (YBS) را تشکیل داد که متشکل از ایزدیان است و در آن جا باقی ماند.
منابع نزدیک به پ.ک.ک می گویند که این سازمان نیروی انسانی خود را در منطقه به ۵۰۰۰ شبه نظامی افزایش داده است. اگر چه این تعداد قابل تأیید نیست اما آشکار است که پ.ک.ک در حال سازماندهی نیروهای خود می باشد.
در ابتدا، هیچ کس نمی توانست حدس بزند که پ.ک.ک چه فکری در ذهن دارد و چرا تصمیم گرفته است که پس از آزادسازی سنجار در آن جا بماند. پس از انتشار شایعاتی در مورد عملیات موصل بود که روشن شد چرا پ.ک.ک در آن جا مانده است. پ.ک.ک آشکارا آرزوی خود مبنی بر پیوستن به عملیات آزادسازی موصل را اعلام کرد. اگر چه حکومت اقلیم کردستان با این ایده مخالفت کرد اما پ.ک.ک همچنان بر این ایده مصر بود.
هم YBS و هم شاخۀ مسلح پ.ک.ک نیروهای مدافع حلق اعلام کرده اند که از دولت مرکزی اجازه گرفته اند که به عملیات موصل بپیوندند.
چرا یک سازمان مستقر در ترکیه که منطقۀ اصلی مورد علاقه اش مناطق کردنشین ترکیه هستند تا این اندازه به موصل که یکی از مراکز ملی گرایی اعراب می باشد علاقمند است؟ به همین ترتیب می توان پرسید که چرا پ.ک.ک می خواهد نقشی در عملیات موصل داشته باشد در حالی که وارد مرحله جدیدی از درگیری ها با ترکیه شده است؟
به گفتۀ محمد الکیس، محقق خاورمیانه و کردها، پ.ک.ک می خواهد که هم تصویر خود را بهبود بخشد و هم مشروعیت خود را افزایش دهد. الکیس به المانیتور گفت: «این مسئله دو جنبه دارد. زاویۀ نخست آن سیاست بین الملل است. پ.ک.ک در تلاش است تا اتهامات شایع ترکیه را مبنی بر این که پ.ک.ک سازمانی تروریستی است و ایالات متحده و اتحادیه اروپا نیز آن را پذیرفته است، پاک کند. پ.ک.ک می خواهد با این کشورها ارتباط برقرار کند و و در سیاست بین المللی مشروعیت یابد. جنبه دوم، آرزوی پ.ک.ک برای تبدیل شدن به بازیگری در پویایی خاورمیانه است. اگر بتواند داعش را از موصل خارج کند به این مشروعیت خواهد رسید و در سیاست منطقه جایگاه خوبی خواهد یافت.»
از نظر اکلیس این کار به این سادگی نخواهد بود. « پ.ک.ک در تلاش است با هماهنگ ساختن اقدامات خود با بازیگران منطقه جایگاهی برای خود پیدا کند. می خواهد بین ایران، عربستان سعودی و ترکیه جایی داشته باشد. این مسئله به ارتباط بین پ.ک.ک و حزب دمکرات کردستان مسعود بارزانی نیز مرتبط است. حزب دموکرات کردستان عملا برای خود کشوری تشکیل داده است. پ.ک.ک می خواهد با تبدیل شدن به یک حزب در موصل از حزب دموکرات کردستان پیشی بگیرد. در واقع، قدرت های جهانی کردها را به عنوان یک بازیگر منطقه ای می بینند و این گاهی به رقابت خشن میان کردهای پ.ک.ک و حزب دموکرات کردستان می انجامد.»
پس پ.ک.ک چه شانسی برای موفقیت دارد؟ الکیس فکر می کند که این مسئله به حمایت بین المللی بستگی دارد و این که پ.ک.ک باید حمایت قدرت های جهانی را تضمین کند. پ.ک.ک نمی تواند تنها با هماهنگ ساختن خود با قدرت های منطقه به رویاهای خود دست یابد. می تواند به رویاهای خود تنها با همراه کردن قدرت های منطقه دست یابد.
صدیق حسن سوکرو، تحلیلگر سیاسی ساکن اربیل می گوید که پ.ک.ک با ایجاد یک منطقه نمی تواند در کنترل موصل مشارکت داشته باشد و هم از سنجار و هم از منطقۀ کردنشین سوریه حفاظت کند.
سوکرو به المانیتور گفت: « کنترل موصل تضمینی خواهد بود برای روژاوا [اصطلاح کردی برای اشاره به کردستان غربی در سوریه] و به خصوص برای سنجار. تا زمانی که داعش در موصل است برای سنجار، روژاوا و کانتون جزیره یک تهدید به شمار می آید. پ.ک.ک درگیر کردهای ترکیه و روژاوا است اما از نظر من علاقه آن به موصل هیچ ارتباطی با به دست آوردن مشروعیت ندارد. این مشکل آنها نیست. پ.ک.ک می خواهد در منطقه جایی داشته باشد و به بازیگر در بازسازی و ساختار جدید منطقه تبدیل شود. من فکر نمی کنم که پ.ک.ک به دنبال کسب مشروعیت از جانب ایالات متحده و اروپا باشد. پ.ک.ک این مشروعیت را در میان کردها می خواهد.»
سوکرو می گوید اگرچه پ.ک.ک ادعا می کند که از دولت عراق اجازه گرفته است بدون موافقت ایالات متحده آمریکا نمی تواند در عملیات موصل شرکت کند. وی توضیح می دهد « پ.ک.ک اعلام کرده است که با ۴۰۰۰ گریلا آمادۀ پیوستن به این عملیات است. اما بدون اجازۀ ایالات متحده قادرنیست این کار را انجام دهد. پس از ایالات متجده ترکیه قرار دارد. نیروهای ترکیه که در بشیقه هستند در واقع برای مبارزه با داعش نیامده اند بلکه هدف آن ها جلوگیری از پ.ک.ک و متحدان آن است. اگر آمریکا حضور نداشته باشد مشکلاتی بین ترکیه و پ.ک.ک به وقوع خواهد پیوست.»
در حالی که این بحث همچنان ادامه داشت ارتش عراق در ماه گذشته آغاز عملیات خود را در موصل اعلام کرد. ارتش عراق همراه با نیروهای کرد از مخمور شروع به پیشروی به سوی موصل کردند اما پس از چند روز عملیات را متوقف کرد.
انتظار می رود که این عملیات هر لحظه از سر گرفته شود اما در حال حاضر به نظر می رسد که درگیری های محلی در حال وقوع باشد. درگیری واقعی در پشت صحنه در بین کردها خواهد بود. در یک طرف حزب دمکرات کردستان بارزانی قرار دارد که نمی خواهد پ.ک.ک حضور داشته باشد و در طرف دیگر حزب اتحادیه میهنی جلال طالبانی است که خواهان حضور پ.ک.ک است. در پشت تمام این مسائل بازی قدرت بر سر موصل در بین قدرت های منطقه مانند ترکیه و ایران است. اگر پ.ک.ک بتواند در این عملیات نقشی داشته باشد و کنترل برخی از مناطق را به دست گیرد، ممکن است پ.ک.ک برنده باشد چراکه در راهرو ارزشمند میان کوه های قندیل و سوریه قرار خواهد گرفت.
منبع: المانیتور
ترجمه: خبرگزاری کردپرس